دستگاه آندوسکوپی

دستگاه آندوسکوپی
برای مشاهده بخش های داخلی بدن تجهیزات متنوعی ساخته شده است. دستگاه آندوسکوپی یکی از این تجهیزات است که با فرستادن یک دوربین درون بدن و به کمک خواص نور و بازتاب آن می تواند تصاویر مناسبی از بخش های مختلف بدن برای پزشک فراهم آورد.

دستگاه آندوسکوپی در واقع یک لوله قابل انعطاف است که در انتهای آن یک عدسی کوچک با قطری حدود 2 میلیمتر تعبیه شده است. این عدسی نور تولید شده از منبع نور را دریافت کرده و با متمرکز کردن آن و سپس دریافت نور بازتابی تصویر را دراختیار پزشک قرار می دهد.

روی این دستگاه اهرم هایی قرار دارد که اجازه فعالیت بیشتری به پزشک می دهد تا زاویه انتهای لوله را تنظیم کرده و تصویر بهتر و واضح تری را مشاهده کند. هم چنین کلید هایی برای ورود آب و هوا داراست. این دستگاه هم در زمینه تشخیصی مانند تشخیص سرطان معده و زخم های گوارشی، هم در زمینه درمانی مانند خارج کردن سنگ کلیه و هم در زمینه نمونه برداری مانند نمونه برداری از ریه کاربرد دارد.

اجزای دستگاه آندوسکوپی

هر دستگاه اندوسکوپی از 4 بخش اصلی تشکیل شده است:

اسکوپ(Scope): این بخش دستگاه خود دارای سه بخش لست. بخش کنترل یا بدنه اسکوپ که اهرم های کنترلی نیز روی آن قرار دارند. بخش لوله بیمار یا شیت که وارد بدن بیمار می شود و با توجه به طول، قطر و انعطاف پذیری آن انواع مختلفی دارد. بخش سوم لوله کانکتور است که شامل فیبر تصویر، کانال آب و هوا و فیبرنور بر می باشد.

پروسسور اسکوپ(Scope Processor): این بخش وظیفه ی دریافت نور از حسگر های تصویربرداری(CCD)، پردازش نورهای بازتابی، تنظیم رنگ آن ها و نیز حذف نویز را برعهده دارد. این بخش هم چنین می تواند تاریخ، نام بیمار و بیمارستان محل درمان را نیز در حافظه خود ذخیره کند.

منبع نور(Light Source): علاوه بر تولید نور مورد نیاز دارای پمپ کوچکی برای انتقال آب و هوا و باز کردن مجرا ها برای ورود راحت تر اسکوپ است. در مدل های قدیمی تر از منبع نور چشمی(هالوژن ها) استفاده می شد اما امروزه با جایگزینی لامپ های زنون و LED تصاویری با کیفیت بیشتر و دقیق تری حاصل شده است. با وجود اینکه لامپ های زنون نور بیشتری تولید می کنند اما طول عمر آن ها نسبت به LED کمتراست و به همین دلیل استفاده از لامپ های LED در ساخت این تجهیزات طرفداران بیشتری دارد. طول عمر لامپ های زنون در حدود 2000ساعت است درحالی که LED ها حدود ده برابر بیشتر عمر می کنند.

سیستم نمایشگر(ِDisplay System): این بخش نور بارتابی از اندام ها را دریافت کرده و بر روی مانیتور نمایش می دهد.

البته این دستگاه بخش های جانبی دیگری نیز برخوردار است مثل ساکشن، پمپ های آب، سیستم هایی جهش برش بافت و..

این کالای پزشکی را از نظر نوع ساخت می توان به دو دسته تقسیم کرد:

آندوسکوپ های نرم یا انعطاف پذیر(Flexible) و آندوسکوپ های سخت یا انعطاف ناپذیر(Rigid)

اندوسکوپ های نرم معمولا برای اعمال تشخیصی استفاده می شوند. لوله آن ها نسبت به نوع سخت آن باریک تر است و طول بیشتری دارد بنابراین می تواند از عمق بیشتری از بدن تصویربرداری کند. به دلیل خاصیت انعطاف پذیری این نوع از اندوسکوپ ها آسیب کمتری به بافت وارد می کنند و استفاده از آن هم برای پزشک و هم برای بیمار راحت تر می باشد.

اندوسکوپ های سخت که استفاده کمتری دارند و بیشتر برای مقاصدی استفاده می شوند که به زمان طولانی تری نیاز دارند مثل اتاق های جراحی. لوله این آندوسکوپ ها ضخیم تراز نوع اول و تصویر حاصل ازآن ها دارای کیفیت بیشتری است اما آسیب بیشتری نیز به بافت وارد می کند. البته به دلیل ارزان تر بودن این محصول کاربرد بیشتری دارد و جز در مواقع لزوم مانند تصویربرداری از اندام هایی دارای پیچ و خم بدن مثل معده و روده و.. از آندوسکوپی های سخت استفاده می شود.

اندوسکوپی ها از نظر نوع مشاهده عموما به دوبخش تقسیم می شوند:

اندوسکوپی چشمی یا فایبر اندوسکوپ(Fiber Endoscope): این دستگاه ها به صورت آنالوگ کار می کنند. رشته های فیبری آن ها بلندتر و نازک تر است و تصویر از طریق فیبرهای تصویری به لنز چشمی منتقل می شوند.

اندوسکوپی ویدیویی یا ویدئوآندوسکوپ(Video Endoscope): که سری های جدیدتری هستند و به صورت دیجیتالی کار می کنند. اصول اصلی کارکرد آن ها مانند چشمی است و فقط در بخش انتقال تصویر متفاوت هستند و تصویر به جای انتقال به لنز چشمی به ویدئو پروسسور منقل می شود.

بسته به اینکه پروب دستگاه آندوسکوپی از چه بخشی وارد بدن می شود و چه بخشی را می تواند نمایش دهد، انواع مختلفی دارد به طورمثال:

برونکوسکوپ(Bronchoscope): که از دهان وارد نای شده و برای تشخیص مشکلات ریه و راه های تنفسی استفاده می شود.

کولونوسکوپ(Colonoscope): از مقعد وارد شده وبخش های مختلف روده بزرگ را نمایش می دهد.

آرتروسکوپ(Arthroscope): که از راه پوست وارد شده و برای مشاهده مفاصل استفاده می شود.

سیستوسکوپ(Cystoscope): برای مشاهده بخش های مختلف سیستم ادراری.
هیستروسکوپی(Hysteroscope): برای مشاهده داخل رحم
لاپاروسکوپ(Laparoscope): جهت انجام اعمال جراحی و مشاهده حفره شکم
و…

استفاده از این دستگاه و روش درمانی برای بسیاری از بیماران خوشایند نیست به همین دلیل در اغلب موارد برای کاهش میزان واکنش بدنی بیماران به این روش از قبیل حالت تهوع و استفراغ از ماده ی بی حس کننده استفاده می شود.

با توجه به اینکه این محصول وارد بدن می شود و امکان انتقال بیماری و عفونت از طریق آن وجود دارد باید بعد از هر بار استفاده حتما ضدعفونی شود. این عمل از طریق قرار دادن دستگاه در محلول های مخصوص و خشک کردن آن ها انجام می شود. یکی از متداول ترین آسیب هایی که ممکن است به این تجهیز واردشود ناشی از عدم دقت کافی در فرایند استریل کردن آن هاست از جمله خشک نکردن دستگاه، ضربه های قیزیکی به لنز و…. بنابراین این بخش از اهمیت بالایی برخوردار است.

پیشرفت های زیادی در زمینه تکنولوژی این دستگاه صورت گرفته است. یکی از این تکنولوژی های جدید استفاده از کپسول آندوسکوپی برای تصویر برداری از داخل بدن می باشد. این کپسول که کمی بزرگ تر از یک کپسول واقعی هستند شامل دوربین، LED، و منبع تغذیه می باشند و تصاویر را به صورت بی سیم منتقل می کنند. البته این کپسول بیشتر جنبه مشاهده اندام ها را داراست و امکان انجام عملیات با آن وجود ندارد به همین دلیل هنوز استفاده از آن رایج نشده است.

آندوسکوپی در بازار تجهیزات پزشکی ایران

در بازار تجهیزات پزشکی ایران شرکت های معتبری از جمله اولیمپوس(Olympus)، پنتکس(Pentax)، فوجی فیلم(Fuji Film)، سونوسکیپ(Sonoscape)… اشاره کرد که در این میان برند Olympus با دو سری 100 و 200 توانسته عملکرد بهتری نسبت به سایرین داشته باشد. این تجهیز دارای فناوری RGB است و می تواند تصویری با کیفیت و رزولوشن مناسب دراختیار پزشک قرار دهد و تشخیص دقیق تری برای بیماری هایی نظیر سرطان داشته باشد. شرکت تجهیز سلامت نیکان با بهره گیری از تیم متخصصین تجهیزات پزشکی به شما در خرید انواع دستگاه های آندوسکوپی یاری می رساند.