دستورالعمل ها، الزامات و ضوابط اجرای نمای سنگی
طبق ضابطه شماره 714 امور نظام فنی و اجرایی و بر اساس بند 4-3-2، ویژگی ها و مشخصات فنی کلی و حدود قابل پذیرش، الزامات و ضوابط اجرای نمای سنگی در ذیل شرح داده شده است.
- سنگ هایی باید برای نماسازی ساختمان استفاده شوند که سالم بوده و فاقد پوسیدگی باشند. همچنین بادوام و عاری از هوازدگی و رگه های سست مارنی، میکایی، الیوین، پیریت، ترکیبات سولفاتی و سولفیدی و سایر موادی که در اثر عوامل جوی و هوازدگی تخریب می شوند، باشند.
- سنگ نما باید فاقد شیار، ترک، درزهای باز، حفره یا دیگر نقص هایی که احتمال دارد به انسجام ساختاری آن در زمینه استفاده مورد نظر آسیب وارد کند، باشد. همچنین سطوح و خطوط مرئی سنگ نباید لب پریدگی داشته باشد.
- در مقابل عوامل جوی نظیر باران، تابش خورشید، گازهای موجود در هوا، بخار آب و وزش باد مقاوم باشد.
- سنگ لوح مورد استفاده برای بخش های بیرونی در محیط با جو اسیدی یا در نواحی صنعتی که در آن آلودگی شدید هوا وجود دارد باید عاری از نوارها کربن دار باشد. سنگ لوح باید به گونه ای انتخاب شود که دارای ظاهری طبیعی باشد.
- سطوح نمای سنگ باید یکنواخت بوده و به بهترین وجه کلنگی، تیشه ای، چکشی یا صیقلی شود به نحوی که رگه ها و نقش طبیعی آن به خوبی مشخص باشد.
- سنگ باید متراکم و دارای ساخت و بافت یکنواخت بوده و از بلورهای ریز تشکیل شده باشد و درجه خلوص آن حتی المقدور زیاد باشد.
- حداکثر قدرت مکش آب برابر 8% وزن سنگ باشد.
- در برابر یخ زدگی و هوازدگی مقاومت کافی داشته باشد.
- آب درون آن نشت نکند، به عبارت دیگر در آب از هم پاشیده نشده و با آن ترکیب نشود.
- دارای سختی بیش از 3 باشد.
- در مورد سنگ های نما ضریب انبساط حرارتی کانی های مختلف سنگ و همچنین ملات پشت آن باید نزدیک باشد تا از خرد شدن سنگ و جدا شدن آن از ملات جلوگیری به عمل آید. میزان رنگ پریدگی سنگ های تزئینی نمای خارجی ساختمان در اثر آفتاب و هوازدگی نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است که باید مورد توجه قرار گیرد.
- حداقل ضخامت سنگ های نمای ریشه دار 150 میلی متر و سنگ پلاک نمای چسبانده شده 20 میلی متر است.
- حداقل ضخامت مجاز سنگ نمای مهار شده بر اساس بند 4-3 -3 محاسبه می شود.
- حداقل عرض و ارتفاع سنگ بادبر در نما به ترتیب باید 200 و 150 میلی متر و حداکثر بار سنگ 40 میلی متر باشد.
- در مورد سنگ بادبر سرتراش و بادکوبه ای باید حداقل ارتفاع هر سنگ 180 میلی متر، حداقل تراش سطوح زیری و بالایی سنگ 150 میلی متر و سطوح جانبی آن 80 میلی متر و حداکثر بار آن 15 میلی متر باشد.
- در مورد سنگ های تمام تراش باید کلیه سطوح سنگ با قلم تراشیده و تیشه داری شود، به نحوی که مسطح و بدون اعوجاج بوده و حداکثر بار آن 2 میلی متر باشد.
- ارتفاع سنگ ریشه دار در نما نباید از عرض و ریشه آن بیش تر باشد.
- جذب آب، میزان حل شدن در آب، تخلخل، پایداری در برابر هوازدگی و مواد شیمیایی باید با استانداردهای مربوطه تطابق داشته باشد.
- بافت و رنگ مطلوب، در دامنه تغییرات مجاز از طریق کنترل و مقایسه نمونه هایی که معرف کل مصالح تولیدی برای پروژه می باشد باید تایید شود. نمونه های معرف با بررسی تعدادی کافی از نمونه ها، قبل از تولید، که نشانگر گستره کاملی از تغییرات در رنگ و بافت سنگ مشخصی می باشد، انتخاب می شود.
سنگ های ساختمانی نما باید با الزامات فیزیکی جدول زیر مطابقت داشته باشند.
- مقاومت فشاری حداقل، مقاومت خمشی و مدول گسیختگی باید بر پایه حداقل متوسط مقاومت نمونه های تست شده در چهار شرایط تر یا خشک و موازی یا عمود بر برش باشد.
- مشخصات فیزیکی مفروض در جدول زیر معرف مشخصات سنگی می باشد که تاریخچه های موفق برای استفاده در ساختمان و مقاصد سازه ها داشته است. استفاده از سنگ با مقاومت در برابر ساییدگی کمتر از حداقل مقادیر تجویزی در جدول زیر پیشنهاد نمی شود.
بر اساس بند 4-3-3، حداقل ضخامت سنگ مهار شده باید به شرح زیر باشد:
ضخامت مورد نیاز سنگ برای پروژه های مختلف نمای سنگی از طریق محاسبات سازه ای یا آزمایشات عملکردی به خصوص مقاومت خمشی و بار گسیختگی در مهار تعیین می شود. همچنین ضروری است که هم مقاومت خمشی قطعه در بین نقاط مهاربندی و هم بار گسیختگی در نقاط مهاربندی در نظر گرفته شود.
حداقل ضخامت قطعات سنگی می تواند بر اساس نوع سنگ و مشخصات آن، ابعاد قطعه سنگی، بارهای وارد شده، محل قرارگیری و جهت آن روی ساختمان، رویارویی با شرایط جوی و عمر خدمت مورد انتظار، نوع مهار و سیستم مهاربندی و ترتیب قرارگیری، ملاحظات مربوط به حمل و نقل و سهولت کار با آن و مشخصات معماری نظیر نوع پرداخت تغییر کند.
طبق بند 1-3-3-4، حداقل ضخامت سنگ نما بر اساس بار باد وارده باید مطابق ذیل باشد:
حداقل ضخامت نمای سنگی مهار شده یا همان نمای خشک برای تحمل بار باد در جداول 4-2 تا 4-4 آمده است. در این جداول بار باد با حداکثر نیروی فشاری یا مکش کمتر از 90 m/kg بار باد کم (محیط های بسته نظیر طبقات پایین ساختمان در نواحی شهری یا شهرهای بار باد کم)، بار بین 90 تا 135 m/kg بار باد متوسط (نواحی باز نظیر طبقات بالای ساختمان های بلند و شهرهای با باد متوسط) و بار بین 135 تا 180 m/kg بار باد زیاد (نواحی باز ساحلی و شهرهای با باد شدید) در نظر گرفته شده است.
