پرورش و نگهدای گل شمعدانی

پرورش و نگهدای گل شمعدانی

نام علمی: PELARGONIUM HORTOM

خانواده: GERANIACEAE

بومی منطقه: آفریقای جنوبی

معمولا شمعدانی هایی که تحت کشت و کار قرار می گیرند در 6 گروه قرار داده می شوند:

1. Regal رگال: بوته هایی چندساله و همیشه سبز هستند و برگهایشان تقریبا دایره ای شکل است که گاهی به بخشهایی تقسیم شده اند و گاهی حاشیه برگها دندانه دار است و معمولا گلهایی با 5 عدد گلبرگ به رنگهای ارغوانی روشن، صورتی، بنفش و یا سفید تولید می کنند. این گیاهان را می توان در فضای باز و یا گلدان کاشت. شمعدانی هایی که با نام شمعدانی اژدر شناخته می شوند معمولا در این گروه قرار می گیرند. شمعدانی اژدر را گاهی در محیط ما با نام شمعدانی آلمانی و یا شمعدانی گل درشت نیز معرفی می کنند.

2. Angel آنجل: شبیه گروه رگال هستند اما شاخساری متراکم تر دارند و اکثرا از گونه P.crispum مشتق شده اند و به دست آمده اند.

3. Ivy-leaf برگ عشقه ای: شمعدانیهای این گروه چندساله و همیشه سبز هستند و شاخسار خزنده و گلهایی ساده (5 عدد گلبرگ) و یا با تعداد گلبرگ بیشتر دارند که اکثرا در سبدهای آویخته و یا گلدان کشت می شوند.

4. Zonal زونال: شاخسار علفی و آبدار این نوع از شمعدانیها که چندساله نیز هستند معمولا به شکل مستقیم رشد می کند و گلهایی ساده (5 عدد گلبرگ) و یا با تعداد گلبرگ بیشتر دارند. برگ برخی از شمعدانیهای این گروه جذاب و زیبا است. معمولا از شعمدانیهای این گروه در فضای باز استفاده می شود. شمعدانی های این گروه اکثر از گونه های P.inquinans و P.zonale به دست آمده اند.

5. Scented-leaved برگهای عطری: بوته هایی همیشه سبز هستند که اکثرا به دلیل عطر خوش برگهایشان کاشته می شوند. از برگها و یا روغن استخراج شده از برگهای این گیاهان در صنایع غذایی یا عطر سازی استفاده می شود. به همین دلیل گاهی این گیاهان که برای معطر ساختن چای مورد استفاده قرار می گیرند با نام گیاه عطر چای نیز شناخته می شوند. گونه های مختلف شمعدانی می توانند عطرهای مختلفی داشته باشند مثلا P.quercifolium عطر بادام، P. odoralarioides عطر سیب، P.grossalarioides عطر نارگیل، P.crispum عطر لیمو، P.graveolens و P.capitatum و P.radens عطر گل رز را دارند.

همچنین از طرفی برخی از حیوانات خانگی همانند سگ و گربه ممکن است در اثر مصرف برگسار و گلهای این گیاه دچار مسمویت شوند بنابراین این گیاه را دور از دسترس این حیوانات قرار دهید. پهنه برگهای این گیاهان معمولا به چند قسمت تقسیم شده اند و یا حاشیه هایی دندانه دار و یا با بریدگی دارند. برخی نیز برگهایی ابلق دارند.

6. Unique یونیک: بوته هایی همیشه سبز هستند که خصوصیاتی منحصر به فرد دارند به نحوی که در گروه های بالا نمی توان آنان را قرار داد.

نیازهای محیطی گل شمعدانی

● نور:
شمعدانی های معمولی به نور مستقیم آفتاب نیاز دارند البته آفتاب سنگین و شدید نیز برای آن ها زیاد مناسب نیست. بنابراین در تابستان باید شمعدانی ها را در سایه نگه داشت.
برخی از ارقام شعدانی در زمستان نیز گل می دهند.

● کودپاشی:
در زمستان نیازی به کود پاشی شمعدانی نیست اما در سایر فصول، محلول پاشی هر ماه با یک کود کامل و با غلظت کم مناسب است. کودپاشی و آبیاری بیش از اندازه باعث رشد و نمو برگی و کمی تعداد گل می شود.

● تکثیر:
ازدیاد شمعدانی از طریق قلمه گیری به آسانی امکان پذیر است و قلمه ها در هر بستری حتی در داخل آب ریشه می دهند هر قلمه باید درست از زیر یک گره قطع شود. قلمه ها بهتر است که درون ماسه و در محل گل خانه کاشت شوند، در روزهای اول قلمه ها را در سایه نگهداری می کنند، سپس به تدریج به آن ها نور کافی داده می شود تا رشد و نمو کنند. زمانی قلمه ها آبیاری می شوند که بستر کاملاً خشک باشد.

برخی آفات گل شمعدانی و روشهای مبارزه با آنها

1- زنگ شمعدانی
بر روی سطح بالایی برگ لکه های کوچک زرد رنگ و دایره ای شکلی تشکیل می شود. به تدریج در سطح زیرین برگها، منطبق با لکه های زرد رویی برگ، جوشهایی حاوی اسپورهای پودری قارچ به رنگ قهوه ای تیره تشکیل می گردد. این جوشها بر روی یک حلقه متحدالمرکزی در سطح زیرین برگ شکل می گیرند. برگها به تدریج زرد و قسمت وسیعی از آنها خشکیده و می میرند.
سمپاشی با سموم قارچ کش نظیر پروپیکونازول (تیلت) و یا تری فورین در کنترل بیماری مؤثر است.

2- گال برگ
عامل ایجاد کننده گال برگ نوعی باکتری می باشد. در برگها تولید تاول کرده و برگها را بشکل گل کلم در می آورد و باعث فساد برگها در نزدیک خاک و ریزش آنها می شود. این بیماری غیر قابل درمان بوده و باید بوته های مبتلا را از بین برد.

3- افتادن برگها
در حقیقت نمی توان اسم آن را بیماری فیزیولوژیکی گذاشت. افتادن برگ واکنش یک گیاه سالم است برای اینکه خود را با شرایط متغیر سازگار کند. زمانیکه تعادل بین روشنایی، حرارت، رطوبت و تعریق بهم میخورد و تغییر می کند، گیاه خودش را با شرایط جدید تطبیق می دهد. به این ترتیب هر گاه تغییرات قابل ملاحظه ای در حرارت یا شدت روشنائی اتفاق می افتد، برگها میریزند.

بنابر این برای پیشگیری از چنین اتفاقی از تغییر ناگهانی شرایط محیط تا حد امکان پرهیز کنید.مثلا گلدانهای شمعدانی را در بهار وقتی از گلخانه بیرون می آورند، چون به هوای بیرون عادت ندارند، برگها کم و بیش می ریزند و برگهای جدید، خود را با محیط خارج سازگار می کنند.همچنین تعویض گلدان ممکن است باعث ریختن برگها شود ولی این موضوع زود جبران می شود و برگهای جدیدی بیرون می آیند.

4- انواع بیماریهای ویروسی
بیماری های ویروسی توسط حشرات مکنده ( شته ها، زنجره ها) و یا ابزارهای باغبانی ( قیچی، چاقو و بیلچه) منتقل می شوند و معمولا بدون درمان می باشند. در بیماریهای ویروسی روی برگها رگ های بی رنگی آشکار می گردند و در آخرین مرحله زیان، بیماری همراه با پیچیدگی برگ می باشد. اگر برگ را مقابل آفتاب نگاه داشته و به آن نگاه کنیم سلولهای مرده در برگ مشاهده می شود. متاسفانه تشخیص این بیماری در مراحل اولیه بسیار مشکل است و زمانی آثار و علائم آن آشکار می شود که درمانی به غیر از کندن و سوزانیدن ندارد.
برای پیشگیری از بیماریهای ویروسی در مرحله اول باید حشرات ناقل ( شته ها، زنجره ها) را نابود کرد و در مرحله دوم وسائل و ابزار باغبانی را هنگام قلمه زدن ضدعفونی کرد.

5- پژمردگی
پژمردگی گیاه در روزهای گرم و روشن اتفاق می افتد و این در موردی است که گیاه دارای ساقه های بلند و آبکی است و به طور ناگهانی مواجه با گرما می شود و آنقدر که رطوبت از دست می دهد، نمی تواند از ریشه آب جذب کند. در این موارد اغلب برگها و گاهی هم ساقه پژمرده شده و می افتد.
اگر در روزهای گرم اوایل بهار آب سرد به گیاه بدهیم ساقه ها خشبی شده و گیاه در مقابل تغییرات حرارت ناگهانی مقاوم می شود.