گل نرگس از دسته گیاهان پیازی و جزو زیباترین و خوشبوترین گلهای موجود در طبیعت است که بویش از فاصله ها، انسان را سرمست می کند. این گل زیبا با عطر و بوی فریبنده گل خاطره ها و یادهاست. گلهای نرگس در انواع و رنگهای مختلفی وجود دارند که معمولا سفید و زرد و یا دو رنگ هستند.
این گل جایگاه ویژه ای در ادبیات، افسانه ها و قصه های ایران زمین دارد و در بسیاری از مناطق ایران مانند شهر بهبهان در استان خوزستان شهر کازرون در استان فارس و حاشیه های دریاچه پریشان، پراکنده شده است.
راهنمای نگهداری و پرورش گل نرگس
گیاه شناسی گل نرگس
نرگس نباتی است دائمی با پیازهای کشیده گلابی شکل که پیازها دارای ورقه های فلسی و مطبق هستندو دارای مواد سمی از نوع آلکالوئیدها می باشند. عطر نرگس شاداب کننده است و برای مخاط و سینوس ها مفید است و از سرماخوردگی جلو گیری می کند.
این عطر می تواند همراه خون وارد سلول های مغزی شود و روی کارکرد مغز اثر مثبت بگذارد. گل نرگس در کشورهای غرب اروپا، از شرق اسپانیا و پرتغال گرفته تا به آلمان و انگلستان به صورت خودرو می روید. در کشور ولز این گل به عنوان گل ملی شناخته شده است.
انواع گل نرگس
در کشور ما انواع مختلفی از گل نرگس میروید و امکان کاشت و پرورش آن وجود دارد، که از آن جمله نرگس شهلا، نرگس شیراز، نرگس مسکین، نرگس پرپر، هزار پر یا شست پر و نرگس نروک یا پنجه گربهای را می توان نام برد.
دو نوع عمده گل نرگس در ایران نرگس شیراز و نرگس شهلا هستند و بقیه گل های نرگس در رنگ های سفید تا نارنجی دیده می شوند. شیپور وسط گل نرگس از گلبرگ های آن پر رنگ تر است وقسمتی از پرچم تغییرشکل داده آن می باشد.
واریته papyracens با گل های کاملا سفید و واریته Geranium با گلبرگ های سفید و تاج نارنجی پر رنگ، واریته Cheerfulness با گل های زرد مایل به کرم و گلبرگ های نارنجی در بخش مرکزی و واریته Cragford با گلبرگ های سفید و تاج نارنجی در میان گل های نرگس بسیار شایع می باشند.
نرگس بسته به نوع آن در زمان های مختلفی گل می دهد مثلا نرگس شیراز که دارای عطر و بوی منحصر به فردی است در اواخر پاییز تا اواسط بهار گل می دهد، نرگس شهلا که گلبرگ های زردی دارد و دارای شیپور بزرگی دروسط گلبرگ هاست در اواخر زمستان تا اوایل بهار گل می دهد. نرگس حتی نسبت به زنبق هم به سرما مقاوم تر است.
گل نرگس در یونان باستان
در اساطیر یونان، نارسیس که همان نرگس است، نام پسری خودشیفته بود که از عشق چیزی نمی فهمید که خدایان برای تنبیه او چاره اندیشیدند که او خود را در آب چشمه ای ببیند وعاشق تصویر خود شود و به این علت که در این عشق وصال امکان پذیر نبود او روز به روز ضعیف تر و نحیف تر شد تا سرانجام از دنیا رفت. می گویند اولین گل های نرگس در حوالی همان چشمه روییدند.
مناسب ترین خاک برای گل نرگس
نرگس از گل های پیازی محسوب می شود و مانند همه گل های پیازی خاک سبک را دوست دارد و خاک های سنگین و رسی را نمی پسندد. اگر خاک باغچه یا گلدان تان رسی است، برای بهتر شدن زهکشی آن کمی شن را با آن مخلوط کنید. برای باغچه گل نرگس استفاده از کودهای حیوانی مناسب است و برای گلدان های نرگس داخل آپارتمان ورمی کمپوست، کود مناسبی است.
آبیاری گل نرگس
نرگس، گیاهی است که آبیاری زیاد را دوست ندارد و در صورت افراط در آبیاری، برگ هایش بیش از حد بزرگ شده و گل نمی دهد زیرا این گیاه برای گل دادن باید کمی خشکی ببیند. ماندگاری گل نرگس در هوای سرد بیشتر است ودر دمای بالاتر گل ها زودتر پژمرده می شوند. نرگس در بعضی از ساعات روز برای گلدهی به نور خورشید نیاز دارد.
انتخاب پیاز گل نرگس
اگر مهارت زیادی در کاشت گیاهان پیازی ندارید، بهترین گزینه برای شروع گل نرگس است زیرا کاشتن پیاز آن تا زمان گل دادنش آسان است و اگر در انتخاب پیاز توجه کنید، بسیار باصرفه است.
پیاز نرگس رادر فصل پاییز بخرید و در نظر داشته باشید پیازی را انتخاب کنید که هیچ گونه بریدگی، خراش یا دندانه نداشته باشد همچنین چنانچه در این بخش از نمناک گفته شده است باید بدانید پیاز بزرگ تر گل بزرگ تر به شما می دهد.
پیازهای نرگس دو مدل هستند نوع اول آنها فقط یک نوک (دماغه) دارد و مدل دیگر دو دماغه دارد که گل های درشت تری هم می دهد. هر دماغه، یک ساقه و گل می دهد.
پیازنرگس باید دارای ریشه باشد و نباید از بالای آن ساقه ای سبز شده باشد. اگر نمی خواهید سریع گل نرگس را بکارید، پیاز آن را در یخچال نگهداری کنید، باید در نظر داشته باشید که محل نگهداری پیازها عاری از گاز اتیلن باشد زیرا این گاز پیاز نرگس بی بار کرده و سبب گل ندادن آن می شود پس پیاز نرگس را در یخچالی که در آن سیب دارید قرار ندهید.
چطور گل نرگس پرورش دهیم؟
1. یک گلدان سنگی یا سفالی برای کاشتن پیاز نرگس انتخاب کنید زیرا استفاده از گلدان سبک به علت اینکه ممکن است نرگس ها در مرحله گردن غازی، یک طرفه شوند و گل ها به یک سمت باز شوند درست نیست و سبب واژگون شدن گلدان می شود.
2. گلدانی با عمق 18 سانتی متر انتخاب کنید زیرا عرض گلدان باید به گونه ای باشد که هنگام کاشت، پیازها از هر طرف پنج سانتی متری از دیواره گلدان فاصله داشته باشند.
3. برای عبور آب اضافی و زهکشی مناسب کف گلدان را سوراخ کنید.
4. قبل از کاشت پیازها را دوساعت در آب ولرم قرار دهید. البته باید فقط انتهای پیاز در آب باشد و نباید به علت پوسیده شدن پیاز کل پیازرا در آب قرار دهید.
5. گلدان را تا نیمه از خاک پر کنید به صورتی که دوسوم پیاز زیر خاک باشد و خاک دور پیازها را بگیرد.
6. گلدان را آبیاری کنید و در جایی گرم در زیر نور مستقیم خورشید قرار دهید.
7. دو تا سه هفته طول می کشد تا پیاز شروع به رشد کند پس تا زمانی که ساقه ها از خاک سر نزده اند دیگر به آن آب ندهید.
8. پس از شروع رشد ساقه گلدان هرگز نباید کاملا خشک بماند.
9. هر دو هفته یک بار تا باز شدن گل ها به گلدان کود تقویتی همراه آب بدهید.
10. برای جلوگیری از رشد کج ساقه ها از یک قیم استفاده کنید.
11. هنگام گل دادن گیاه، گلدان را از زیر آفتاب مستقیم بردارید.
علت گل ندادن گیاه نرگس
پیاز ها برای گل دادن به عوامل ایجاد انگیزش زمستانه احتیاج دارند.از هر پیاز پایه ای به طول 30-40 سانتیمتری تولید شده که گل ها در بخش انتهایی و برگ ها به شکل نواری هستند.
هنگام رشد پیازها در منزل گل ها تنها یکبار تشکیل می شوند.برای بهاره سازی باید پیاز ها در پاییز کشت شده و در دمای 6-8 درجه سانتیگراد به مدت 8-10 هفته در شرایط تاریکی نگهداری شوند و تحت شرایط نور و یا تاریکی متناوب قرار گیرند.
در نظر داشته باشید که محل نگهداری پیازها عاری از گاز اتیلن باشد زیرا این گاز پیاز نرگس بی بار کرده و سبب گل ندادن آن می شود پس پیاز نرگس را در یخچالی که در آن سیب دارید قرار ندهید.