همه چیز درباره درخت کیوی

میوه ای است خوشمزه که از درون سبزرنگ است و از بیرون پوستی قهوه ای رنگ دارد. از خواص آن می توان به آسان هضم بودن، مدیریت فشار خون، تقویت سیستم ایمنی، کمک به رژیم لاغری و بهبود گوارش اشاره کرد. کیوی را زاده شمال چین می دانند ولی امروزه نواحی جنوب چین نیز بسیار در پرورش این میوه فعال است. علت نام گذاری آن به کیوی، شباهت پوست آن به پرهای پرنده ای نیوزلندی به همین نام است.

کیوی گیاهی است دو پایه که در هر گیاهش فقط یک نوع از گل نر و گل ماده می روید این گل ها شهدی ندارند ولی عطر دل انگیزی دارند. برای تشخیص گیاه نر باید به زمان باز شدن گل ها دقت کنید زیرا گل های نر زود تر از گل های ماده باز می شوند. درخت کیوی تا هفت و نیم متر رشد می کند و بالارونده است. کیوی ریشه ای بزرگ و گوشتی دارد و برگ هایش نیز پرز و کرک دارد و این پرز ها روی تبخیر و تعرق و تبادل گازی گیاه اثر می گذارد. کیوی درختی سال آور است و اگر در یک سال محصول زیادی بیاورد در سال های بعد محصول کمتری می آورد.

شرایط محیطی درخت کیوی
خاک مناسب برای کاشت و رشد کیوی، خاک شنی و دارای هوموس کافی است. کیوی به علت باردهی بالا و رشد رویشی فراوان نسبت به عناصر غذایی خاک بسیار پرتوقع و پرطمع است. سیستم ریشه این درختان گستردگی زیادی دارد. به کار بردن مخلوط کود های دامی و ماسه بادی با نسبت های مساوی بهترین نتیجه را داده است.

هرس درخت کیوی:
همانطور که اشاره شد درخت کیوی رشد زیادی دارد و قادر است در مدت کوتاهی دور سیم هایی که برای آن قرار داده شده است بپیچد و باعث ایجاد مشکلات زیادی شود که از جمله آنان می توان به فرو رفتن سیم درون تنه درخت و در پی آن خشک شدن درخت اشاره کرد. پس برای جلوگیری از این امر باید با آغاز رشد نهال هر دو تا سه روز نهال ها مورد بررسی قرار گیرد و شاخه های آن به طور افقی در جهات مخالف روی سیم ها خوابانیده شود سپس با نخ های کتان به شکل آزاده بسته و شاخه های فرعی هرس شود.

آبیاری درخت کیوی:
یکی از مهم ترین عملیات های باغداری کیوی آبیاری درختان به اندازه کافی است، کیوی از جمله درختانی است که به آب فراوانی نیاز دارد اما آبیاری بیش از اندازه هم می تواند به آن آسیب بزند، به همین علت ابیاری آن در تابستان بایستی با دقت کافی انجام شود.

در سال اول ضروری است که ریشه ها در خاک کاملا مرطوب حفظ شوند به شکلی که خاک لجن نشود. نهال های جوان کیوی در مواقع خشک سال نسبت به خشکی هوا حساس هستند به همین علت مسئله آبیاری و حفظ رطوبت خاک برای احداث باغات کیوی بسیار مهم و حائز اهمیت است.

آبیاری میکروجت و آبیاری قطره ای برای درختان کیوی در باغات شمال ایران به خصوص مازندران بسیار توسعه یافته است و از روش های دیگر مناسبتر است.

دمای درخت کیوی:
کیوی متعلق به مناطق نیمه گرمسیری نیست بلکه متعلق به مناطق معتدله است. کیوی خزان دار است و به یک دوره سرمایی جهت باز شدن جوانه ها نیاز دارد، در تابستان بهتر است دمای هوا از 40 درجه بیشتر نگردد اما دمای زیر صفر زمستان را می تواند تحمل کند. کیوی برای داشتن یک کشت موفق نیاز به حدوداد 220 روز عاری از یخبندان دارد.

کاشت و تکثیر درخت کیوی
کیوی را می توان از راه های گوناگونی تکثیر کرد، کاشت بذر، کاشت نهال‌های کیوی ازدیاد به روش قلمه از جمله این راه هاست.

ازدیاد با کاشت بذر:
در این روش بذر میوه به عنوان منبع اصلی تهیه بذر انتخاب می شود، شرایط انتخاب یک بذر مرغوب این است که میوه آن کاملا رسیده باشد، برای این منظور میوه باید در دمای بالای 12 درجه قرار داده شود تا نرم شده و بذر کاملا از میوه جدا گردد. بعد از آن که بذر گیری انجام شد بهتر است با آب شست و شو و قارچکش ها ضدعفونی شود.

بذر کیوی به دو طریق جوانه دار می شود:

گلخانه گرم: دمای این گلخانه بین 18 تا 22 درجه سانتی گراد است، بذر ها از اوایل دی ماه در کرت هایی که از قبل با بستر مناسب تهیه شده است به صورت نواری (ردیفی) با فاصله 10 سانتی متری کاشته می شود. در این روش نشاء پس از 45 روز ممکن می شود (یعنی اواخر بهمن ماه) در این زمان قابل انتقال به گلدان نیز می باشد و حتی قابل پیوند زنی نیز هست.
روش گلخانه معتدل: این روش نیز مانند روش قبلی است با این تفاوت که به خاط کاهش دما در گلخانه که بین 8-10 سانتی گراد است، زمان انتقال نشاء به گلدان ها در اواخر فروردین ماه و عملیات پیوند زنی به نیمه دوم دی ماه منتقل می شود.

ازدیاد با قلمه:
مهم ترین نکته در این روش انتخاب پایه مادری است، پایه مادری مناسب باید از نظر فوتوتیپ و ژنوتیپ سالم باشد، از میان قلمه ها آن هایی را که از رشد رویشی شاخه یکساله به دست آمده اند را انتخاب می کنیم، طول این قلمه ها بهتر است 10 تا 15 و قطر آن ها بین 7 تا 1 سانتی متر باشد، این قلمه هابهتر است دارای سه جوانه باشند.

نکته: زمان مناسب برای قلمه گیری نیمه دوم دی ماه تا نیمه دوم بهمن ماه می باشد.

برای قلمه گیری لازم است این نکات رعایت شوند:

قیچی باید کاملاً تیز باشد تا باعث له شدن بافتهای قلمه نگردد.
محل فوقانی قلمه شیب مناسب داشته و با چسب پیوند پوشیده گردد.
محل تحتانی قلمه ها با قارچ کش تیوفانات متیل به نسبت 5-2 در هزار و بنومیل به نسبت 1 در هزار ضدعفونی گردد
از جمله بیماری های کیوی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

تاج و پوسیدگی ریشه Phytophthora:
خیسی، زهکشی ضعیف خاک و رطوبت بیش از حد سبب ایجاد این نوع قارچ می شود. این قارچ باعث می شود در ریشه و تاج لکه های قهوه ای مایل به قرمز به وجود بیاید. با مدیریت درست رطوبت ریشه می توان از این بیماری پیشگیری کرد.

پوسیدگی میوه با قارچ Botrytis:
این قارچ را با نام کیک خاکستری نیز می شناسند. این قارچ باعث پوسیدگی میوه و نرم شدن بیش از اندازه آن می شود. اگر این قارچ بیش از اندازه رشد کند و دوام بیاورد به ساقه با ایجاد چروک خوردگی آسیب می رساند.

بیماری گال تاج:
این بیماری باکتریایی است و از طریق نواحی زخمی گیاه وارد آن می شود، این بیماری را نمی توان با عناصر شیمیایی کنترل کرد.

خونریزی آفت درخت: (Bleeding canker)
این آفت با خونریزی خود که تولید یک ماده ناخوشایند به رنگ مایل به قرمز است درخت را آلوده می کند. برای کنترل این آفت بایستی شاخه آلوده از حدود 30 سانتی متری محل قطع شود.

پوسیدگی ریشه آرمیلاریا:
نشانه ی این بیماری جرم های قهوه ای مایل به سفید روی پوست است. این بیماری قارچی زمان هایی رایج تر است که خاک بیش از حد سیراب باشد.

سوختگی باکتریایی:
گلبرگ زرد و قهوه ای و لکه های سوختگی روی گلبرک ها و جوانه ها حاکی از این بیماری است. باکتری این بیماری از راه زخم وارد درخت می شود.