درخت انبه قد بلندی دارد و ممکن است به 35 تا 40 متر برسد. قطر قسمت شاخ و برگ دار آن نیز می تواند به 10 متر برسد. عمر این درخت طولانی است و برخی از درخت های انبه با وجود 300 سال سن هنوز میوه می دهند.
انبه (نام علمی: Mangifera) میوه ای گرمسیری و گیاه آن از سردههای تیرهٔ پسته ایان است. درخت انبه از تیره سماق بوده و خاستگاه انبه شبه جزیرهٔ هند، پاکستان، بنگلادش و آسیای جنوب شرقی است. این درخت امروزه در بسیاری از کشورهای گرمسیری پرورش داده شده و در سراسر دنیا صادر می شود.
انبه دارای ریشه های طویل بوده و خاک های سبک برای رشد آن مناسب می باشد. درختانی که از بذر حاصل می شوند، عمر طولانی نسبت به درختان پیوند شده دارند.
میوهٔ انبه علاوه بر مصرف خوراکی، آشپزی و آبمیوه گیری، به عنوان طعم دهنده، رنگ دهنده و عطر کاربرد دارد. برگ های درخت انبه نیز مورد استفاده های زینتی قرار می گیرد.
درخت انبه قد بلندی دارد و ممکن است به 35 تا 40 متر برسد. قطر قسمت شاخ و برگ دار آن نیز می تواند به 10 متر برسد. عمر این درخت طولانی است و برخی از درخت های انبه با وجود 300 سال سن هنوز میوه می دهند.
رنگ برگ های درخت انبه در ابتدا و پس از جوانه زدن نارنجی مایل به صورتی است، که با گذشت زمان به رنگ قرمز تیره، و سپس سبز تیره در می آید. شکوفه های انبه کوچک و سفید رنگ به صورت خوشه های 10 تا 40 سانتیمتری هستند. هر شکوفه 5 گلبرگ، 5 کاسبرگ و 5 پرچم دارد، و رایحه ای همچون موگهٔ بهار دارد.
ضماد برگ درخت انبه، پوست سر و مو را تقویت می کند و خاصیت رنگی (سیاه) نیز دارد.
رسیدن میوه ها حدود 3 تا 6 ماه طول می کشد. وزن انبه ها می تواند بین 500 گرم تا 2٫5 کیلوگرم باشد. رنگ و اندازهٔ انبه های رسیده با توجه به محیط و نور متغیر است. میوهٔ رسیده می تواند زرد، نارنجی، قرمز یا سبز باشد.
به هنگام رسیدن میوه ها بوی شیرهٔ ملایمی می دهند و با فشار ملایمی فرو می روند. در وسط میوه هستهٔ درشتی است که با توجه به نوع درخت می تواند صاف یا دارای رشته و فیبرهایی در گوشت میوه باشد. گوشت میوه به رنگ زرد تیره و شیرین است. طعم انبه ها با توجه به گونه شان بسیار متفاوت است. به علاوه، با توجه به نوع میوه یا این که بیش از حد رسیده باشد، گوشت آن می تواند صاف یا رشته رشته ای باشد.
پرورش انبه
درخت انبه از هزاران سال پیش در شبه جزیرهٔ هند پرورش داده می شد و بین قرن پنجم و چهارم پیش از میلاد به آسیای شرقی رسید. از سدهٔ دهم میلادی، انبه توسط اعراب به شرق آفریقا، و سپس به برزیل، کارائیب و مکزیک برده شد.
امروزه یک دوم کل محصولات انبه به کشور هند تعلق دارد. علاوه بر این کشور، انبه در آمریکای شمالی، مرکزی، جنوبی، کارائیب، جنوب و مرکز آفریقا، استرالیا، چین، پاکستان و آسیای جنوب شرقی پرورش داده می شود. این گیاه به آسانی پرورش داده می شود.
با وجود این که هند بزرگ ترین تولیدکنندهٔ انبه در جهان است، کمتر از یک درصد از صادرات جهانی را به خود اختصاص می دهد. در سال 2004، تولید جهانی انبه 26٫3 میلیون تن بود، و به این ترتیب رتبهٔ ششم را در تولیدات جهانی میوه به خود اختصاص داد (پس از موز، انگور، پرتقال، سیب و موز سبز). 89 کشور تولیدکنندهٔ انبه هستند.
انبه در ایران
بیشترین سطح زیر کشت انبه در ایران به استان هرمزگان اختصاص دارد. انبه در ایران در سواحل دریای عمان و حومه آن کشت شده است، در شهرستان حاجی آباد هرمزگان نیز درختان انبه بارور یافت می شوند.
قدمت کشت این درخت در استان هرمزگان به بیش از 300 سال می رسد، انبه همچنین در استان کرمان در شهرستان های جیرفت و کهنوجکشت گردیده است. همچنین در شمال ایران در استان گیلان میوه ای ریز و آبدار وجود دارد که در اصطلاح عامیانه به آن انبه می گویند که در حقیقت به دلیل باردهی زیاد درخت آن در زبان گیلکی به آن انبوه گفته می شده و کم کم تغییر نام یافته است.
کاشت و پرورش انبه
اولین چیزی که برای پرورش انبه نیاز دارید دانستن این نکته است، پرورش دانه های انبه آسان نیست؛ مگر این که بخواهید انبه را در باغ یا به صورت حرفه ای و تخصصی در گلخانه تان پرورش دهید. در واقع، شما هرگز نمی توانید از همه دانه های جوانه زده ی انبه، انبه برداشت کنید. این مسئله به هزار دلیل است؛ میوه انبه را نمی توان قبل از رسیدن، برداشت کرد؛ یعنی باید بزرگ و رسیده شوند. بیشتر انبه ها به صورت کامل از دانه ها رشد نمی کنند؛ بلکه به صورت پیوندی از شاخه ها و تنه رشد می کنند. در واقع امکان ندارد که از همه دانه های انبه بتوان درخت انبه گرفت.
زمانی که درختی آفت زده باشد، ساقه های خیلی جوان را قلمه می زنند؛ این کار به منظور مقاومت بیشتر ریشه ها و رشد انجام می شود. در واقع بیشتر انواع انبه بسیار سرسخت هستند، یک میوه انبه کامل از دو عامل ویژه، خاک حاصلخیز و دانه بارور، به بار می آید.
باید اجازه دهید تا انبه ها به اندازه ای که عالی و خوش رنگ شوند، رشد کنند. بنابراین، این فکر را کنار بگذارید که پرورش انبه ساده است و می توانید سریع آن ها را بعد از جوانه زدن برداشت کنید.
شرایط رشد انبه:
• نور: جوانه های انبه نیازمند روشنایی هستند، اما نه نور مستقیم خورشید؛ به عبارت دیگر اولین گزینه برای رشد، فراهم کردن نور زیاد برای جوانه ها است.
• آب: آبیاری را منظم و به روش صحیح انجام دهید. انبه مانند بسیاری از میوه های گرمسیری، در دره های متناوب خشک و مرطوب رشد می کند. دانه به طور منظم نیاز به رطوبت دارد تا جوانه بزند.
درخت انبه قادر به تحمل رطوبت بیش از حد خاک نیست. این درخت در آب راکد رشد نکرده و نیاز به خاک با زهکش خوب دارد. ریشه های این گیاه باید همیشه مرطوب باشند، اما هرگز اشباع از آب نباشند. بعد از کاش نهال، گیاه باید به مدت دو هفته به صورت روزانه آبیاری گردد. هنگامی که برگ های دوم گیاه ظاهر شد، آبیاری باید به دو بار در هفته کاهش یابد. شما می توانید در طول فصل زمستان تعداد دفعات آبیاری درخت را کاهش داده و هر دو هفته یک بار آبیاری انجام دهید.
• خاک: انبه در انتخاب خاک خیلی مشکل پسند نیست و در اغلب خاک ها به بار می نشیند اما خاک ایده آل برای پرورش انبه خاکی با ترکیب کوکوپیت و پرلیت (40 درصد)، خاک برگ، پیت ماس(20 درصد) و خاک معمولی می باشد. بهتر است خاک را با کود گیاهی مغذی کنید؛ اگر می خواهید در گلدان، دانه انبه بکارید خاک باید با زهکشی بسیارعالی باشد.
• کود: کوددهی برای درختی مانند انبه لازم است هر ماه یک بار انجام شود. مخصوصاً اگر درصدد رساندن این درخت به ثمردهی هستید. کوددهی را در تمام سال حتی در فصل زمستان انجام دهید.
کشت و تکثیر بذر انبه
بذرهای انبه به دو صورت چند جنینی و تک جنینی وجود دارند. بذرهای چند جنینی پس از کاشت، تولید چند نهال می نمایند که به جز یکی بقیه به لحاظ صفات، کاملا شبیه پایه مادری هستند. اما از آنجایی که نهال حاصل از بذرهای تک جنینی به لحاظ صفات، شبیه پایه مادری نیستند، استفاده از تکثیر غیرجنینی ضروری است.
برای کاشت بذر، آنها را در خزانه در ردیف هایی به فاصله 30 سانتی متر و با فاصله 15 سانتی متری از هم در عمق 60 سانتی متریبه نحوی می کارند که نوک جوانه هسته رو به بالا باشند. برای خزانه از خاک های رسی متوسط یا سیلت به همراه کودهای آلی استفاده می شود. استفاده از کودهای ازتی به صورت سولفات آمونیوم در خزانه توصیه شده است.
معمولا بذرهای انبه قوه نامه خود از ظرف مدت چهار هفته از دست می دهند و بذرها پس از کاشت در خزانه پس از سه هفته جوانه می زنند. حدود شش هفته تا دوماه پس از سبز شدن، نهال های انتخابی را به گلدانی منتقل می کنند که حاوی خاک، کمپوست، شن و کود سبز است. البته به جای گلدان را کیسه های پلاستیکی نیز می توان استفاده نمود.
انواع پیوند در انبه
از پیوندهای متفاوتی در انبه استفاده می شود که در مهم ترین آن پیوندها به نکات مختلفی توجه می شود. به عنوان مثال گاهی از پایه هایی که به زهکش، کمتر حساسند و یا به سرمازدگی (انبه جنگلی) و شوری خاک، مقاوم ترند، استفاده می شود. بذرهای انبه باید قبل از کاشت ضدعفونی شده و سپس در بستر بذر قرار گیرند.
خاک
انبه در انواع گوناگونی از خاک هایی که زهکشی مناسبی داشته باشند، رشد می کنند. این درخت به فضا زیادی برای رشد و گسترش ریشه نیاز دارد، و لذا خاک های کم عمق برای آن مناسب نیستند.
به لحاظ نوع خاک، خاک هایشنی لومی و نیمه سنگین مناسب تر بوده و خاک های سنگین، شنی سبک و دارای املاح نمکی و یا حالت ماندابی، نامناسب می باشند.
زهکشی به خصوص در اوایل دوره رشد ضروری است و به طور کلی سطح آب زیرزمینی نبایستی از عمق 8/1 تا 5/2 متر بالاتر باشد.
مناسب ترین PH خاک برای کشت انبه بین 5/5 تا 7 می باشد.
.jpg)
کاشت درخت انبه
برای کاشت نهال انبه باید به نکات زیرتوجه شود:
انتقال نهال باید در شروع فصل بارندگی انجام گیرد. درختان پیوندی را در سطح 12*12 متر و درختان غیرپیوندی را باید در سطح 14*14 متر کشت نمود. عمق چاله ها 1 متر و طول و عرض چاله هم 1 متر باشد. خاک سطح الارض و تحت الارض را از هم جدا کرده و سپس خاک سطح الارض را با یک حلب 20 لیتری که حیوانی یا کمپوست مخلوط نمود و چاله را از این مخلوط پر کرد. خاک اطراف گیاه را با پا سفت می کنند و از خاک تحت الارض برای حلقه دور درخت استفاده می کنیم.
کوددهی
برای رشد نمو مناسب گیاه باید هر سال از کودهای شیمیایی استفاده نمود. میزان مصرف کودشیمیایی در سال اول بعد از کاشت گیاه بوده و در سال های بعد همزمان با شروع فصل بارندگی خواهد بود. هم چنین مصرف کودهای ازتی قبل از شکوفه دهی درخت درتثبیت میوه موثر است.
معمولا میزان مصرف کودشیمیایی نیترات آمونیم همراه با کلسیم به شرح ذیل می باشد.
سال اول 50 گرم
سال دوم 100 گرم
سال سوم 150 گرم
سال چهارم 200 گرم
اگر کمبود پتاس در خاک وجود داشته باشد می توان از کودشیمیایی مرکب با ترکیب 18 15 12 به جای کود فوق استفاده نمود. در این صورت 100 گرم برای هر درخت در سال اول و 150 گرم در سال دوم و 200 گرم در سال سوم توصیه می شود. در سال های بعد با توجه به وضعیت پتاس خاک باید میزان مورد نیاز افزایش یابد.
کاربرد محلول های حاوی ریزمغذی شامل مس، روی، منگنز، و بر نیز مفید استاین کار بهتر است که در سال های اول کاشت سه بار در سال و در مورد بر یک بار در سال و در سال های بعد حداقل یک بار در سال صورت بگیرد. بهترین زمان برای مصرف کود حیوانی اوایل آذر و دی ماه و مصرف کودهای ازته و فسفره در اواسط بهمن ماه موثرتر است.
مؤسسه تحقیقات خرما و میوه های گرمسیری میزان مصرف کودهای NPK را برای درختان بارور (680 185 730) گرم در سال را توصیه نموده است.
آبیاری
آبیاری درختان انبه بستگی مستقیم به شرایط آب و هوایی و میزان بارندگی دارد. چنانکه در مقدمه ذکرشد، در مناطقی که بارندگی کافی است، نیاز به آبیاری درختان مسن بسیار کم است.
به طور کلی برای دوره های اولیه دو تا سه ماه پس از کشت، آبیاری سه بار در هفته صورت می گیرد. در دوره های بعد آبیاری در تابستان یک بار در هفته و در زمستان هر دو هفته یک بار انجام می شود. درختان مثمر دو تا سه بار در ماه آبیاری می شوند. در دوره 2 تا 2/5 ماهه قبل از گلدهی از آبیاری اجتناب می شود.
این کار رشد سبزینه ای را دچار وقفه کرده و در نتیجه باعث گلدهی بهتر می شود بنابراین در زمان گلدهی نیز باید از آبیاری اجتناب کرد و در صورت لزوم یک آبیاری سبک پس از دوره مذکور و قبل از شکوفایی گل ها انجام می گیرد. پس از تثبیت میوه ها، آبیاری بایستی به طور مستمر انجام شود.
|
|
|
|
| نماد اعتماد الکترونیک | نشان ملی ثبت | گواهی شامد ارشاد |
© کلیه حقوق مادی و معنوی این وب سایت متعلق به داده پردازان هومان پویان می باشد.
