پرورش درختان سردسیر و خشک در منطقه

نحوه کاشت درختان سردسیری (سیب، مو، گردو، گلابى، زردآلو، بادام، هلو)

جنگلها و منابع طبیعی تجدید شونده، پشتوانه ای برای تولید پایدار زیستی، منبعی برای تولید اکسیژن، پناهی برای حیات وحش، عرصه ای برای تولید چوپ، منبعی برای تولید علوفه، زیستگاهی برای گونه های جانوری و گیاهی، ابزاری برای تثبیت خاک و شن های روان، عرصه ای برای برداشت آلودگی هوا و تعادل اکوسیستم زمین محسوب می شوند. احداث باغات مثمر نیز علاوه بر خصوصیات فوق برای رونق کشاورزی، تکیه گاهی برای محور توسعه اقتصادی صنعت میوهو میوه کاری و صادرات محصولات باغی کشور و از همه مهم تر منبعی برای سرمایه گزاری کشاورزان و باغداران در به دست آوردن حداکثر سود و بهره ی این حرفه مقدس را به ارمغان می آورد.پس بدون شک با افزایش جمعیت در کشور و کمبود محصولات باغی، می توان در شرایط اقلیمی و آب و هوایی منطقه کردستان میوه های سردسیری را به صورت تجاری پرورش داد. با دیدی دقیق و کارشناسانه چهار خصوصیت بارز که خداوند به این سرزمین عطا کرده، آن را مناسب برای پرورش محصولات باغی سردسیری فراهم آورده است.

پراکنش منظم نزولات آسمانی:
پشینه ی تحقیقاتی خصوصا برای پرورش درختان سردسیر و خشک در منطقه.
خاک مستعد باغبانی:
زیاد بودن منابع آب در منطقه.
　
درخت سیب:
در آب و هوای معتدل رشد مناسبی دارد. در کلیه اراضی عمل می آید و درخاکهای شنی رسی نتیجه بهتری دارد. در اراضی خیلی مرطوب شاخ و برگ این درخت رشد زیاد نموده و باعث نقصان میوه می گردد. فاصله بین درختان سیب بستگی به ارقام کاشته شده آن دارد. تکثیر این درختان به وسیله پیوند صورت می گیرد که پایه از سیب دیگر نتیجه بهتریخواهد داد. پیوند های مناسب برای این درخت اسکنه - لوله ای یا شکمی است. دقت در امر هرس درخت سیب عینا مانند هرس درخت گلابی است.
درخت مودر آب و هوای معتدل و گرم بهتر رشد می کند اما با توجه به کاشت باغداران منطقه نمایان است که دوگونه از آن برای منطقه ما سازگاری بهتری دارد که می توان به انگور خوشناو و سیاه مریوان و سردشت یا کشمشی میاندوآب اشاره کرد. خاک رسی- شنی به همراه مقداری مواد آلی برای آن مناسب است. این درخت به آب کمی نیاز دارد و آب اضافی برای آن مضر می باشد. تکثیر مو به وسیله کاشت قلمه صورت می گیرد. باغداران در چند سال اخیر مو را بیشتر به روش سنتی می کاشتند اما امروزه با توسعه صنعت میوه کاری و پیشرفت علم باغداری روش جدیدی بر آن ارجحیت پیدا کرده است. در این روش هنگام پاییز محل کاشت باید تا عمق 70 سانتیمتری برگردان شده و کود حیوانی حداقل حدود 50 تن در هکتار به زمین داده شود، اگر زمین رسی باشد باید مقداری ماسه نرم نیز جهت نفوذ پذیری بیشتر خاک تا عمق معین با آن مخلوط کرد.

درخت گردو:
این درخت در نواحی معتدل و نیمه سردسیری و نقاطی که خطر یخبندان بهاره نیست، باید کاشته شود چون جوانه های آن در مقابل سرما مقاوم نیستند و خیلی زود سیاه شده و از بین میروند. و برای مناطق سردسیر باید نوع دیر رس آن کاشته شود چون خطر سرمای بهاره زیاد است. اراضی شنی و قابل نفوذ برای کاشت این درخت مناسب هستند، نهالی که از گردو به دست آمده کاملا خواص پایه مادری را دارد و گاها بر روی آن نیز می توان پیوند زد که مناسب تربن نوع پیوند برای آن شکمی می باشد.
درخت آلوبالو و گیلاسهر دو در آب و هوای سردو معتدل و گرم رشد کرده و محصول مناسب می دهد ولی در کل نواحی عمده برای محصول دهی بهتر آنها نواحی کوهستانی می باشد. خاک سبک و شنی برای کاشت این درختان بسیار مناسب است این دو درخت هم با بذر و هم با پیوند تکثیر میابند. آلوبالو و گیلاس را می توان روی انواع مختلف آلوبالو پیوند زد، در ایران بهترین پایه آن آلوبالوی تلخه می باشد، و درکل آلوبالوهای ترش با اندازه های ریز برای پایه این درختان مناسب است.
　

درخت گلابی:

مقاومت این درخت به سرما زیاد است. ولی گل آن به سرما حساس می باشد. در اراضی شنی رشد خوبی کرده ولی اراضی شنی خشک یا رسی مرطوب برای این نبات مطلوب نیست. تنها راه تکثیر آن نهال پیوندی است، که پیوند اسکنه و شکمی برای آن مناسب بوده اما پیوند شکمی گیرایی بهتری دارد. چنانچه نهال از کاشت بذر بعمل آید خواص پایه مادری ندارد. برای تهیه پایه این درخت کاشت بذر گلابی، به پایه زالزالک مناسب می باشد. فاصله بین درختان گلابی 4 تا 5 متر درنظر گرفته می شود. ریشه اصلی گلابی طویل است، لذا در سال های اولیه کاشت ریشه های فرعی آن کم بوده و گرفتن آن مشکل است. در این صورت در سال های اولیه دو سه بار باید نهال در خزانه های انتظار جابه جا کرد تا به تدریج ریشه اصلی آن کوتاه شده و ریشه های فرعی رشد بیشتری نمایند. در هرس زمستانی یا هرس خشک، شکل درخت تعادل بین قسمتهای آن راتعین و در تابستان با انجام هرس سبز، نواقص هرس خشک برطرف می شود.

درخت زرد آلو:
این درخت در هوای گرم رشد بیشتر و اثر مطلوب تری دارد، و در مناطق سردسیر حتی الامکان باید در مقابل آفتاب کاشته شود. در اراضیبا نفوذ پذیری بیشتری رشد بهتردارد. کاشت بذری آن برای تولید میوه مناسب نبوده و باید بر روی آن پیوند صورت گیرد که پایه های پیوندی مناسب برای این درخت خود زرد آلو یا هلو می باشند.درخت

بادام
این درخت قبل از اینکه برگهایش ظاهر شوند گلهایش باز می شوند و در نتیجه سرمای غافلگیر کننده بهاره آن از بین می برد، بنابراین درخت را باید در مناطق معتدل و عاری از سرمای ناگهانی بهاره کاشت. هوای خشک برای این درخت نتیجه مناسب داده چون مقاومت این درخت در مقابل خشکی زیاد است و در ضمن زمین کاشت این درخت باید قابل نفوذ باشد. تکثیر بادام به وسیله پیوند صورت می گیرد و پایه های مناسب برای این درخت هسته بادام و زرد آلو می باشد، پیوند لوله ای یا شکمی برای آن مناسب است.

درخت هلو:
در آب و هوای گرم بهتر رشد می کند، کشاورزان باید درختان هلو را به فرم های پهن کوتاه پرورش دهند. درخت هلو باید در اراضی قابل نفوذ که زود گرم می شوند کاشته شود. انواع بیشتر آن توسط پیوند تکثیر میابد که پایه های آن را می توان از هلو، شلیل یا بادام تهیه نمود، هلو دارای ارقام زیادیست که باید پیوندی مناسب و تجاری و بازار پسند برای آن انتخاب شود.

آلبالو:
آلبالو نام درخت و میوه ای است بومی جنوب غرب آسیا و اروپا با نام علمی Prunus cerasus. میوه آن ترش مزه و سرخ رنگ است. بلندی درخت آن 4 تا10 متر است. صد گرم آلبالو 16 گرم مواد قندی، 85/0 گرم پروتئین و 6/8 کالری دارد. به علاوه صد گرم آن حدود 50 میلی گرم کلسیم، 20 میلی گرم فسفر، 1 میلی گرم آهن، 400 واحد بین المللی ویتامین A، 14/0 میلی گرم تیامین، 12/0 میلی گرم ریبوفلاوین، 5 میلی گرم ویتامین C و نیز مقداری سدیم، منیزیم، پتاسیم، مس، روی و املاح دیگر دارد. برای آلبالو خواص زیادی ذکر کردهاند که از جمله می توان به ارزش آن در درمان التهاب کلیه، ناراحتیهای کبد، معده و روده و نیز بیماریهای تبدار اشاره کرد. دم آلبالو خاصیت ادرار آور داشته و از قدیم به ارزش آن توجه داشتهاند. از آلبالو برای تهیه آلبالو پلو، اشکنه آلبالو، شربت آلبالو و ترشی آلبالو و موارد دیگر استفاده می شود.

آلبالو از نظر گیاه شناسی بسیار به گیلاس شبیه است. آلبالو بومی نواحی بین دریای خزر و دریای سیاه است که احتمالاً بذر آن توسط پرندگان به سایر نقاط از جمله اروپا برده شده است. مناطق عمده کشت آلبالو فرانسه، یوگسلاوی و آلمان می باشد.

گیاه شناسی:

آلبالو گیاهی خزان پذیر با برگهای لوزی به صورت متناوب روی شاخه قرار دارند. رنگ پوست آن قهوه ای روشن تا نقره ای است. آلبالو از نظر حجم در مقایسه با گیلاس جای کمتری را اشغال می کند.　　 　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　
ارتفاع درختان آلبالو 4-2 متر و ساقه بعضی از ارقام بسیار قابل انعطاف است و به راحتی بدون آنکه شکسته شود خم می شود بهمین دلیل در چیدن میوه بعضی ارقام نیازی به نردبان نمی باشد و می توان درخت را خم کرد و میوه آن را چید. گل روی اسپورهای سال های قبل و همچنین روی شاخه های سال قبل هم تشکیل می شود. گلها به صورت 5-3 تایی در یک جوانه ظاهر و گلها دارای 5 گلبرگ، 5 کاسبرگ، پرچم و یک مادگی است. بر عکس گیلاس آلبالو خود بارور است و برای تلقیح نیازی به ارقام گرده افشان ندارد. گرده آلبالو می تواند گل گیلاس را تلقیح کند. گل آلبالو معمولاً دیرتر از سایر میوه های هسته دار باز می شود بهمین دلیل معمولاً با خطر سرمازدگی مواجه نمی شود. میوه آلبالو دارای دم بلند که بر اساس بلندی یا کوتاهی دم تقسیم بندی می شود و معمولاً ارقام دم کوتاه مرغوب ترند.

اقلیم:
نیاز سرمایی آلبالو بین 1600-600 ساعت زیر 7 درجه سانتیگراد می باشد. تابستان های خشک و خنک برای این درخت مناسب است. مقاومت به سرما در حد سیب است. ریشه آلبالو در برابر خاک مرطوب نسبت به گیلاس دارای مقاومت بیشتری است و ریشه آلبالو سطحی و تا حداکثر عمق 5/1 متر گسترش می یابد.

ازدیاد:

آلبالو به سه روش کاشت بذر، پاجوش و پیوند قابل ازدیاد است. آلبالوهای معمولی بیشتر به صورت پاجوش ازدیاد می گردد. ولی ارقام جدید آلبالو از قبیل آلبالو گیسی و آلبالو مجارستان (سیکانی مجی-اردی جوبیلیوم و بوترمو) با پیوند روی پایه آلبالو تلخ(محلب) ازدیاد می یابد و پیوند شکمی(T) در آلبالو معمول می باشد.

کاشت و تربیت درختان آلبالو:

فاصله کاشت در آلبالو 5*4 و یا 5*5 است. زمان انتقال نهال به زمین اصلی از پاییز و پس از ریزش برگها آغاز و تا قبل از باز شدن شکوفه ها در بهار ادامه دارد. درخت آلبالو معمولاً در خزانه دارای شاخه های جانبی است که در موقع کاشت باید این شاخه های جانبی را قطع کرد. آلبالو معمولاً سربرداری نمی شود و پس از سال دوم 6-5 شاخه در اطراف ساقه اصلی حفظ و بقیه حذف می گردد.

هرس:

هرس در آلبالوهای بارور مطرح نیست و به غیر از شاخه های شکسته شده و یا بیمار بقیه حفظ می گردد. میوه آلبالو روی شاخه های یکساله و اسپورها تشکیل می گردد. بهترین شاخکهای میوه ده روی شاخه های 3-2 ساله قرار دارد. هر چه از عمر این شاخکها میگذرد کم بارتر می شوند. عمر شاخکهای روی ساقه های افقی، بیشتر از شاخکها روی ساقه های عمودی است. پس از آنکه درخت آلبالو به حد رشد کامل و میوه دهی رسید هر ساله شاخه ها باید 20-10 سانتیمتر رشد داشته باشد تا خاصیت میوه دهی ادامه یابد.

آبیاری:

نیاز آبی آلبالو با گیلاس برابر است اگر چه مقاومت به خشکی در آلبالو بیشتر از گیلاس است. برداشت:
محصول آلبالو را باید وقتی برداشت کرد که کاملاً رسیده باشد. رنگ میوه رسیده قرمز تیره است. زمان رسیدن میوه حدود 90 روز پس از تمام گل درخت می باشد. متوسط وزن هر میوه 6-5 گرم و متوسط هر درخت 30 کیلوگرم است. برداشت معمولاً با دست انجام می شود. آلبالو مصرف تازه خوری ندارد و بیش از95% آن به مصرف تهیه آب میوه، کمپوت، مربا و شربت می رسد.

درخت انگور

در آب و هوای معتدل گرم بهتر رشد می کند، این درخت را باید در اراضی گرم وخشک که قابل نفوذ هستند کاشت زیرا در اراضی مرطوب مانند اراضی رسی اغلب ریشه های آن دچار پوسیدگی می شود خاک رسی شنی و دارای مقداری مواد آلی برای آن مناسب است این درخت به آب کم نیاز دارد و آب اضافی برای آن مضر است تکثیر این نبات به وسیله کاشت قلمه صورت می گیرد مو را می توان بدو طریق کاشت روش سنتی و روش جدید تر که از نظر اصئل فن باغبانی مناسب تر است در روش سنتی جویها یا گودال ها را خیلی عمیق یعنی حدود

5/1 متر در نظر می گیرند و قلمه های مو را در ته این گودال ها کنار دیوار گودال قرار می دهند و همه ساله مقداری خاک و کود پای قلمه های مو در گودال می ریزند تا به تدریج گودال پر شود و پشته هایی بین دو ردیف درختکاری تهیه و نهری از برای آبیاری باقی می گذارند و در موقع خاک ریزی شاخه های تحتانی را قطع نموده و یک شاخه باقی می گذارند.