آموزش کاشت انواع کلم
انواع کلم
انواع وحشی کلم ( Brassica oleracea) در سواحل مدیترانه یافت شده اند، همچنین فرم های وحشی کلم در طول سواحل آتلانتیک در اروپا دیده شده است. عقیده بر این است که کلم ها و کلم پیچ ها از اروپای غربی و کلم های گل و بروکلی از نواحی مدیترانه منشا گرفته اند. قبلا از کلم برای اهداف طبی و درمان بیماری هایی مثل نقرس، اسهال، مشکلات شنوایی و سردرد استفاده می شده است، آب کلم برای درمان عوارض قارچ های سمی تجویز می شده است.
تمامی کلم ها غنی از ویتامین c هستند. کلم پیچ و بروکلی سرشار از ویتامین A می باشند. این سبزیجات پروتئین بیشتری نسبت به سبزیجات نشاسته ای دارند.
کلم ها گیاهان دو لپه ای و علفی و دوساله اند که بر حسب قسمت هایی که برداشت می شوند، به صورت یکساله یا دوساله کشت می شوند. در مرحله نشایی تشخیص انواع مختلف آن مشکل است. پس از مدتی رشد، خصوصیات قابل تشخیص هر محصول ظاهر می شود. به جز گونه های کلم بروکلی و انواع گرمسیری کلم، گل زمستان گذرانی، برای گل دهی کلم ها ضروری است. گل های با گلبرگ های زرد رنگ کلم ها، توسط حشرات گرده افشانی می شوند. بذرها در میوه هایی به نام Silique تولید می شوند.
تمامی انواع کلم ها، محصولات فصل خنک می باشند و در سراسر نیمکره شمالی، کلم ها در مناطق معتدله جنوبی محصول زمستانه و در مناطق معتدل شمالی محصول تابستان و در مناطق حدوسط جایی که دما معمولا نیازهای گروهی از محصولات را برآورده می کند، محصول پاییزی می باشد.
دمای مناسب برای رشد کلم، 15 تا 20 درجه سانتی گراد است و در بالاتر از 25 درجه سانتی گراد رشد کلم متوقف می شود. گیاهان مقاوم شده می توانند دمای 10- درجه سانتی گراد را برای مدت کوتاهی تحمل کنند. گیاهان جوان با قطر ساقه کمتر از 6 میلیمتر نسبت به گیاهان مسن تر، دماهای پایین تر و بالاتری را تحمل می کنند. کلم ها بعد از مرحله نونهالی هنگامی که برای مدت 5 تا 6 هفته در دمای کمتر از 10 درجه سانتی گراد قرار گیرند گل می دهند. گل دهی در دماهای پایین زودتر اتفاق می افتد.
کلم گل
برای فرم زودکشت کلم گل، حداکثر دما 20 تا 25 درجه سانتی گراد و دمای بهینه برای رشد کلم گل حدود 17 درجه سانتی گراد است و تفاوت اندکی بین کیفیت هد (برگ های فشرده) کلم در 14 تا 20 درجه سانتی گراد است ولی در بیش از 20 درجه سانتی گراد کیفیت افت می کند.
برای تولید هد(برگ های فشرده) در کلم های زودکشت، هیچ نیازی به سرما نیست ولی در انواع دیرکاشت، یک دوره سرما برای تشکیل هد لازم است. انواع زمستانی را نباید خیلی دیر کاشت زیرا گیاهان در طول سرما به اندازه کافی رشد نکرده اند تا ورنالیزه شوند و معمولا تشکیل هد نمی دهند. فرم های حد واسطی نیز وجود دارند که در زیر 10 درجه سانتی گراد تشکیل هد می دهند.
کلم بروکلی
شرایط دمایی برای کلم بروکلی کمتر از کلم گل است. برای کیفیت محصول میانگین ماهیانه 16 درجه سانتی گراد و یا کمی پایین تر نیاز است و گیاه پس از تشکیل گل، از دماهای زیر صفر آسیب می بیند.
گونه های زودکشت یا میان کشت کلم بروکلی، برای گل دهی نیاز به دوره سرما ندارند، در صورتی که گونه های دیرکشت یا زمستانی، نیازمند سرما (برای گل دهی) می باشند. هیبریدهای بروکلی هدهای یکنواخت تری تولید می کنند. در آن ها یک هد منفرد به اندازه یک کلم گل متوسط است.
کلم بروکسل تکمه ای
این نوع کلم، از گونه های دیر کشت زمستانی هستند که دماهای پایین تا حد 10- درجه سانتی گراد را تحمل می کنند. این نوع کلم، برای مناطق با زمستان های شدیدا متغیر مناسب است. kale ( B. ace fhala) از تمامی کلم ها مقاوم تر است و دمای 10- تا 15- را هم تحمل می کند. همچنین به دماهای بالای تابستانی نیز مقاوم است.
کلم قمری kohl rabi بسیار حساس به دمای پایین است. یک هفته دمای 10 درجه سانتی گراد می تواند باعث گل دهی این کلم شود و دمای 18 تا 25 درجه سانتی گراد با دمای بهینه 22 درجه سانتی گراد برای این کلم توصیه می شود.
کاشت کلم
کلم ها در تمامی خاک ها به خوبی رشد می کنند ولی انواع زودکشت بهترین رشد را در خاک های لوم شنی یا لوم یا سیلیتی لوم غنی دارند. PH مناسب برای رشد کلم 6 تا 8 است. در صورت اسیدی بودن خاک، باید به آن آهک اضافه شود.
کلم ها را می توان هم به صورت کشت بذر و هم نشا کاری در مزرعه کشت نمود. روش کشت بذر در سینی نشا و سپس انتقال آن به زمین (نشا کاری)، در مناطق سردسری قابل اجرا است. محصولاتی مانند کلم قمری را نمی توان نشا کاری کرد.
قبل از انتقال کلم ها از سینی نشا به مزرعه، گیاهان کوچک را با قرار دادن تدریجی در معرض دماهای پایین تر در دوره های 10 روزه، مقاوم می کنند. گیاهان را می توان با قرار دادن در مضیقه ی آبیاری نیز مقاوم نمود. معمولا در روند مقاوم سازی از هر دو روش استفاده می شود. کلم ها را معمولا روی بستر کشت نموده و فاصله آن بسته به اندازه گیاه در زمان بلوغ، تغییر می کند.
کلم های با هد بزرگ را معمولا با فاصله 90 × 90 سانتی متر و انواع کوچک تر را 45 × 90 سانتی متر کشت می کنند. آبیاری معمولا در زمان نشاکاری و یا بلافاصله پس از آن صورت می گیرد.
کود دهی
معمولا مقدار زیادی NPK توسط محصول از خاک جذب می شود. کوددهی معمولا بر حسب مقدار قابل دسترس این عناصر صورت می گیرد. در هلند حدود 220 کیلوگرم در هکتار ازت برای کلم های زودکشت توصیه می شود و حدود 100 تا 112 کیلوگرم در هکتار ازت در مناطق دیگر توصیه می شود. کمبود ازت نه تنها باعث کاهش عملکرد می شود بلکه باعث به تاخیر انداختن بلوغ و کاهش کیفیت انباری می شود و همچنین باعث می شود که محصول در طول انبارداری طعم بگیرد. برای کاشت کلم 22 تا 112 کیلوگرم در هکتار فسفر و 70 تا 220 کیلوگرم در هکتار پتاسیم نیز توصیه می شود. کمبود مولبیدن باعث دم شلاقی شدن کلم می شود.
برداشت
کلم ها معمولا بسته به شرایط آب و هوایی، کوددهی و رطوبت قابل دسترس در طول دوره رشد به مرحله قابل برداشت می رسند. پیشگویی زمان لازم برای رسیدن به مرحله قابل برداشت مشکل است.
انبارداری
مانند تمام سبزیجات فصل خنک، کلم ها را باید در دمای صفر درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی 95 تا 98 درصد نگهداری نمود. تحت چنین شرایطی کلم را می توان 4 تا 6 ماه و کلم بروکسل تکمه ای، کلم قمری و کلم گل را حدود یک ماه نگه داشت و کلم بروکلی و کلم پیچ را برای حدود 2 هفته می توان نگهداری کرد.