تفاوت محصولات ارگانیک طبیعی و محلی

در سال های اخیر، استفاده از سموم و کودهای شیمیایی مانند اوره در کشاورزی و یا استفاده از انواع داروها و هورمون های رشد در دامپروری زیاد شده است. یکی از دلایل اصلی این موضوع، افزایش جمعیت و افزایش تقاضا برای محصولات غذایی است زیرا در تولید انبوه مواد غذایی، کشاورزی و دامپروری سنتی دیگر پاسخ گو نیستند. از آن جایی که به کار بردن این مواد در تولید محصولات غذایی می تواند برای انسان و محیط زیست در طولانی مدت ضرر داشته باشد، در چند سال گذشته، افراد بیشتر تمایل دارند که به جای محصولات صنعتی از محصولات ارگانیک، طبیعی یا محلی استفاده کنند. زیرا این محصولات سالم تر هستند.

محصول ارگانیک چیست؟
محصول ارگانیک به محصولی گفته می شود که در درجه اول منشا آن کاملا طبیعی باشد و هم چنین در کل فرآیند تولید آن، از هیچ گونه ماده شیمیایی، افزودنی یا فرآیندی که باعث تغییر در ماهیت طبیعی مواد تشکیل دهنده آن می شود، استفاده نشده باشد. این محصولات باید با روش هایی مطابق با استاندارهای کشاورزی یا دامپروری ارگانیک، تولید شوند. این استانداردها در ایران و جهان کمی متفاوت هستند.

با توجه به اینکه اکثر کشورها دارای دستورالعمل ها و استاندارهای خاص خود هستند، زمانی برچسب ارگانیک به محصول تولیدی یک کشور نسبت داده می شود که تولید، فرآوری و مدیریت آن، با استفاده از روش های ارگانیک تعریف شده توسط نهادهای گواهی کننده آن کشور باشد.

محصولات کشاورزی ارگانیک
میوه ها، سبزیجات و سایر محصولات کشاورزی، در صورتی ارگانیک محسوب می شوند که از سه سال قبل، برای برداشت محصولات در آن زمین، از هیچ گونه کود و یا آفت کش شیمیایی استفاده نشده باشد. برای مثال برنج ارگانیک به برنجی گفته می شود که کشاورز، از 3 سال قبل به زمین خود کود و سم شیمیایی نداده باشد و در هیچ یک از مراحل کاشت، داشت و برداشت کردن برنج نیز از هیچ گونه سم و کود شیمیایی، برای مقابله با آفات استفاده نشود. در این شرایط، برنج بسیار کمی به دست می آید و به همین دلیل قیمت این برنج می تواند تا 4 برابر، از قیمت برنج معمولی بیشتر باشد.

*همانطور که توضیح دادیم تولید یک محصول ارگانیک از جمله برنج کار سخت و پرهزینه ای است از طرفی قیمت آن بسیار بالاست. اگر دوست دارید برنجی سالم و خوش طعم خریداری کنید که قیمت مناسبی نیز داشته باشد به صفحه " خرید برنج طارم فریدونکنار" درکام مراجعه کنید. برنج طارم محلی فریدونکنار درکام ارگانیک نیست اما در تولید آن از هیچ سمی برای مقابله با آفات استفاده نشده است. این برنج کاملا یکدست، خوش عطر و خوش طعم می باشد

محصولات دامی ارگانیک
محصولات دامی و لبنی، در صورتی ارگانیک هستند که حیواناتی که این محصولات از آن ها به دست می آید، زندگی و رفتار طبیعی خود را داشته، بتوانند آزادانه حرکت کنند و محل زندگی آن ها کوچک و محدود نباشد، برای رشد این حیوانات، نباید هیچ آنتی بیوتیک و یا هورمونی به آن ها تزریق شده باشد و هم چنین باید از علوفه ای تغذیه کنند که کاملا ارگانیک باشد.

در حالت کلی استفاده از هرگونه ترکیب های اصلاح شده ژنتیکی در محصولات گیاهی و دامی، که به صورت ارگانیک رشد می کنند، ممنوع است.

چگونه متوجه شویم که یک محصول ارگانیک است؟
امروزه در بازار، تولیدکنندگان بسیاری ادعا می کنند که محصولات آن ها ارگانیک است؛ اما چگونه می توان فهمید که ادعای آن ها حقیقت دارد یا خیر؟

این کار چندان سخت نیست. تنها محصولاتی ارگانیک هستند که دارای گواهی ارگانیک باشند. این گواهی زمانی به یک محصول اختصاص می یابد که ارگانیک بودن آن توسط نهادهای معتبر هر کشور تایید شود. این نهادها بعد از کنترل ارگانیک بودن محصولات بر اساس استانداردها، به آن گواهی ارگانیک می دهند. بازرسی محصولات ارگانیک، به طور مداوم و هر چند وقت یک بار صورت می گیرد و چنانچه در هر مرحله مشخص شود که تولیدکنندگان یا کشاورزان، برخلاف استانداردها عمل می کنند، برچسب ارگانیک به محصولات آن ها داده نمی شود.

اگر محصولی دارای گواهی ارگانیک از این مراجع باشد، لوگوی آن مرجع می تواند روی محصول درج شود تا مشتری با مشاهده آن بتواند به ارگانیک بودن محصول، اطمینان پیدا کند. برای مثال در کشور آمریکا، تنها محصولاتی کاملا ارگانیک هستند که دارای برچسب USDA باشند.

البته باید بدانید که همیشه بودن برچسب ارگانیک روی یک محصول، به معنای واقعا ارگانیک بودن آن نیست و ممکن است که فروشنده، از برچسب ارگانیک تقلبی روی محصولات خود استفاده کرده باشد که این کار پیگرد قانونی دارد. اگر قصد خرید محصولات ارگانیک دارید باید از مکان هایی خرید کنید، که مطمئن باشید ارگانیک بودن محصولات، توسط نهادهای نظارتی کنترل می شود.

درجه بندی مواد غذایی از نظر ارگانیک بودن یا نبودن
در اکثر کشورها یک محصول باتوجه به این که به چه میزان از ترکیبات طبیعی تشکیل شده باشد، در یکی از 4 دسته زیر قرار می گیرد:

صد در صد ارگانیک: محصولاتی هستند که به طور کامل از ترکیبات طبیعی تشکیل شده اند.
ارگانیک: محصولاتی هستند که به میزان 95 درصد متشکل ار ترکیبات طبیعی هستند.
تولید شده با مواد ارگانیک: محصولاتی هستند که حداقل دارای 70 درصد مواد طبیعی باشند.
غیر ارگانیک: مواد غذایی که میزان مواد طبیعی در آن ها، کم تر از 70 درصد باشد، ارگانیک محسوب نمی شوند.
در ایران، این درجه بندی کمی متفاوت است؛ به طوری که محصولات ارگانیک باتوجه به این که به چه میزان از مواد طبیعی تشکیل شده باشند، می توانند در دو دسته ارگانیک یا در حال گذار قرار گیرند.

محصول طبیعی چیست؟
طبیعی در هر محصولی، ممکن است تعریف خودش را داشته باشد؛ مثلاً عسل طبیعی به عسلی گفته می شود که زنبور در فصل شهد و گل، به صورت مصنوعی تغذیه نشده باشد و یا چای طبیعی به چایی گفته می شود که هیچ افزودنی شیمیایی برای افزایش عطر و رنگ چای، به آن اضافه نشده باشد.

در یک تعریف کلی، می توان گفت که محصولات طبیعی به محصولاتی گفته می شود که حداقل پردازش و فراوری روی ماده غذایی انجام شده باشد؛ به طوری که مواد تشکیل دهنده آن محصول همگی طبیعی باشند و هم چنین حاوی مواد افزودنی خاص مانند هورمون ها، آنتی بیوتیک ها، شیرین کننده ها، رنگ های خوراکی، نگهدارنده ها و یا طعم دهنده های مصنوعی نباشند.

چگونه متوجه شویم که یک محصول واقعا طبیعی است؟
برای تشخیص محصول طبیعی، دو راه وجود دارد:

راه اول: به دلیل اینکه سازمان یا نهاد مشخصی بر روی محصولات طبیعی نظارت نمی کند، ممکن است فروشندگان بسیاری ادعا کنند که محصولاتشان طبیعی است. بنابراین بهترین راه برای اطمینان از طبیعی بودن یک محصول، خرید از مکان های معتبر می باشد.
راه دوم: اگر شما کمی اطلاعات در مورد محصولی که می خرید داشته باشید، می توانید در اکثر موارد یک محصول طبیعی را تشخیص دهید. برای مثال در زیر به شما خواهیم گفت که چطور می توانید عسل طبیعی و چای ایرانی طبیعی را تشخیص دهید.

چای ایرانی طبیعی: چای ایرانی اصل و طبیعی، فاقد هرگونه افزودنی مانند اسانس عطری و یا رنگ است. بنابراین وقتی چای ایرانی طبیعی را دم می کنید، این چای اصلا تیره نمی شود و پس از چند ساعت نیز به قوری رنگ نمی دهد. هم چنین عطر دلنشین و آرامش بخشی دارد که مخصوص به خودش است و به آن اسانس عطری اضافه نشده است.

*اگر قصد خرید چای ایرانی اصل و طبیعی را دارید، پیشنهاد می کنیم به صفحه " خرید چای ایرانی" مراجعه و قیمت و سایر جزئیات مربوط به چای ایرانی درکام را مشاهده نمایید.

عسل طبیعی: برای تشخیص عسل طبیعی از تقلبی و تغذیه ای، تنها یک راه وجود دارد و آن آزمایش عسل در آزمایشگاه های معتبر عسل است. عسل طبیعی دارای ساکارز زیز 5٪ و پرولین بالاتر از 180 میلی گرم بر کیلوگرم است که این فاکتورها فقط با آزمایش مشخص می شود و به هیچ عنوان نمی توان از روی ظاهر عسل قضاوتی کرد. بنابراین پیشنهاد می کنیم فقط عسل های آزمایش شده و دارای برگه آزمایش را خریداری کنید.

*برای خرید عسل طبیعی با برگه آزمایش، به صفحه " خرید عسل طبیعی" بروید و جزئیات بیشتر و دقیق تری درباره عسل های طبیعی درکام بخوانید. تمام عسل های طبیعی درکام دارای برگه آزمایش از یکی معتبرترین آزمایشگاه های عسل تهران هستند که خیالاتان را از بابت طبیعی بودن عسل ها مطمئن می کند.

محصولات محلی چیست و چگونه می توانیم آن ها را تشخیص دهیم؟
در تعریف جهانی محصولات محلی، به مواد غذایی و سایر محصولات کشاورزی گفته می شود که در یک منطقه خاص رشد می کنند یا تولید می شوند و پس از طی مراحلی به فروش می رسند. در این محصولات، از هیچ ماده نگهدارنده شیمیایی برای افزایش نگهداری ماده غذایی استفاده نمی شود؛ بنابراین طبیعتا نباید فاصله بین مکان و زمان تولید و مصرف این محصولات خیلی زیاد باشد زیرا معمولا ماندگاری این محصولات کم بوده و ممکن است زود خراب شوند.
در مورد اینکه حداکثر این فاصله می تواند چه قدر باشد تا محصول، محلی محسوب شود، هیچ توافقی روی معیار قرار دادن عدد مشخصی وجود ندارد ولی برخی می گویند که این مسافت باید کم تر از 400 مایل یا 644 کیلومتر باشد.
در ایران تعریف محصول محلی در بین عموم کمی متفاوت است؛ به طوری که معمولا به محصولاتی که در روستاها تولید می شوند، محلی می گویند و فاصله محل تولید تا مصرف، معیار مهمی نیست. برای مثال روغن حیوانی هم در کارخانه، هم به صورت صنعتی، هم در روستاها به صورت سنتی و با استفاده از مشک و … تولید می شود که به این روغنی که در روستا تولید می شود، روغن محلی گفته می شود.

تفاوت محصولات ارگانیک با طبیعی و محلی
باید بدانید که این محصولات از جنبه های مختلف با هم متفاوتند. ما در اینجا به صورت خلاصه، برخی از این تفاوت ها را بیان کرده ایم.

1- تفاوت در تضمین و نظارت
همان طوری که قبلا گفتیم، تضمین و نظارت بر محصولات ارگانیک، توسط نهادهای مربوطه صورت می گیرد در حالی که چنین نظارتی بر محصولات طبیعی و محلی وجود ندارد.

2- میزان آزادی در تخصیص برچسب به این محصولات
استفاده از برچسب ارگانیک، دارای پیامدهای قانونی است؛ بنابراین تولید کننده فقط زمانی می تواند از این برچسب استفاده کند، که در تمامی مراحل تولید محصول، از قوانین و استانداردها پیروی کرده باشد؛ اما در مورد محصولات طبیعی و محلی اینگونه نیست. استفاده اشتباه از برچسب طبیعی یا محلی روی محصولاتی که واقعا طبیعی نیستند پیگرد قانونی ندارد اما اصلا کار اخلاقی و درستی نیست.

3- تفاوت در ماندگاری
معمولا محصولات ارگانیک، طبیعی و محلی به دلیل اینکه دارای هیچ گونه افزودنی و مواد نگهدارنده نیستند، نسبت به مواد غذایی صنعتی، ماندگاری کم تری دارند. البته در مورد برخی از محصولات، این موضوع صدق نمی کند مثلا روغن حیوانی محلی با وجود اینکه هیچ گونه مواد نگهدارنده ای ندارد، سال ها ماندگاری داشته و خراب نمی شود.

4- تفاوت در قیمت
معمولا محصولات ارگانیک گران تر هستند؛ زیرا به دلیل اینکه نباید در تولید آن ها از کود و آفت کش (در میوه ها و سبزیجات) و آنتی بیوتیک ها و هورمون ها ( در حیوانات) استفاده شود، تولید آن ها به صرف وقت، انرژی و هزینه بیش تری نیاز دارد.

از طرف دیگر به همان دلایل گفته شده در بالا، میزان محصولی که به صورت ارگانیک به دست می آید، کم تر است و بنابراین طبیعی است که قیمت آن بیش تر باشد.

در آخر باید بدانید که:

از نظر مواد مغذی و سالم بودن، تقریبا این سه محصول در یک رده قرار می گیرند.
چون در تولید محصولات ارگانیک، سموم کم تری به کار می رود، استفاده از این محصولات در بلندمدت به محیط زیست آسیب کم تری وارد می کند.
بهترین راه برای اطمینان از واقعا ارگانیک، طبیعی و محلی بودن محصولات، خریداری آن ها از فروشگاه های معتبر است و صرفا نمی توان از روی داشتن یا نداشتن برچسب، در مورد آن قضاوت کرد.