رونق محصولات کشاورزی در خشک ترین اقلیم ایران

یزد به عنوان یکی از استان های کویری کشور، از نظر بهره وری مناسب از منابع آب در کشت محصولات باغی و زراعی، عملکرد مناسبی داشته و کشاورزان این استان که همواره با محدودیت آب مواجه بوده اند، شیوه های مناسبی را در طول تاریخ برای استفاده از مایع حیات به کار بسته اند.

هم اکنون 69 درصد زمین های قابل کشت این استان به کشت محصول باغی عمدتا پسته، انار و زردآلو و گیاهان با ارزش افزوده بالا مانند زعفران و گیاهان دارویی اختصاص دارد.
استان یزد در تولید روناس رتبه نخست، محصولات گلخانه ای رتبه دوم، پسته رتبه سوم، زردآلو رتبه چهارم، انار رتبه پنجم، زعفران رتبه ششم، خرما رتبه هشتم و زیتون رتبه نهم کشور را داراست که کسب این جایگاه برای استانی که در کانون کویر مرکزی ایران قرار دارد و از نظر میزان بارش در رتبه آخر یا یکی مانده به آخر کشور قرار می گیرد، مبین بهره وری قابل توجه فعالان حوزه کشاورزی استان است.

از 170 هزار هکتار زمین های قابل کشت استان یزد، به دلیل تداوم 2 دهه پدیده خشکسالی، هم اکنون 116 هزار هکتار آن کشت می شود و از این میزان 69 درصد آن مربوط به باغ ها و 31 درصد مربوط به زمین های زراعی است.

افزایش 50 درصدی تولید پسته استان یزد

تداوم 2 دهه خشکسالی، ضرورت مدیریت مصرف آب را دو چندان کرده که با همت کشاورزان یزدی، میزان تولید برخی محصولات با رشد مواجه شده است.

یکی از محصولاتی که امسال در استان یزد با رشد تولید همراه بوده، محصول همیشه خندان پسته است که رشدی 50 درصدی را امسال تجربه کرده و یزد را به قطب سوم تولید این محصول تبدیل کرده است، برداشت این محصول در 41 هزار هکتار از باغ های پسته آغاز شده و تا اواخر مهرماه ادامه خواهد داشت.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی یزد درباره وضعیت تولید این محصول در استان گفت: با وجود تداوم 2 دهه خشکسالی در استان و تبعات ناشی از آن، امسال با افزایش میزان بهره وری از منابع آب موجود، متوسط تولید محصول پسته 30 درصد و در بعضی از مناطق استان تا 50 درصد نسبت به 2 سال گذشته افزایش دارد.

کشاورزان استان برای توسعه و ترویج گیاهان کم آبخواه مانند محصولات گلخانه ای، پسته، گیاهان دارویی، زعفران و گل محمدی در سال های اخیر تلاش زیادی کرده اند و شرایط مناسب آب و هوایی امسال و تلقیح گل ها و گردافشانی باعث شده متوسط تولید پسته خشک در هر هکتار حدود هزار و 300 کیلوگرم باشد.

وی با بیان اینکه بیشترین ارقام تولید پسته استان را اکبری، احمد آقایی، کله قوچی و فندقی تشکیل می دهد، خاطرنشان کرد: با توجه به شرایط امسال تولید محصول پسته استان حدود 55 هزار تن پسته خشک به ارزش پنج هزار میلیارد تومان برآورد می شود.

رئیس جهاد کشاورزی یزد با بیان اینکه 10 هزار هکتار از باغ های پسته استان به صورت نهال است، یادآور شد: سطح زیر کشت باغ های پسته استان در سال 1394 از 32هزار هکتار به 51 هزار هکتار افزایش یافته است.

شهرستان های خاتم با 17 هزار هکتار، اردکان با 10 هزار هکتار، مهریز با هفت هزار، ابرکوه با هشت هزار هکتار و تفت با 6 هزار هکتار، بیشترین سهم تولید پسته را در استان به خود اختصاص داده اند.

وی ارزش محصول پسته صادره شده به خارج از استان را 817 میلیارد ریال معادل 13 میلیون دلار اعلام و اضافه کرد: 80 درصد پسته خشک استان یزد به کشورهای عراق، چین، پاکستان، امارات، قطر، هند و ترکیه صادر می شود.

تاکنون جواز 224 واحد ترمینال پسته با ظرفیت 210 هزار و 360تن در سال برای متقاضیان و سرمایه گذاران در بخش صنایع تبدیلی صادر شده که از این تعداد 94 واحد آن با ظرفیت 76 هزار و 970 تن فعال است و همچنین تاکنون جواز 44 واحد فراروری پسته در استان صادر شده که از این تعداد 19 واحد آن فعال است.

رشد 20 درصدی برداشت زردآلو در استان

یکی دیگر از محصولات پر طرفداری که در استان تولید می شود زردآلوست که رتبه چهارم کشور را یزد در تولید این محصول دارد و امسال با توجه به وضعیت مناسب بارندگی رشد 20 درصد را تجربه می کند.

در این خصوص مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی یزد گفت: برداشت زردآلو از 2 هزار و 708 هکتارباغ های استان با پیش بینی 39 هزار و 653 تن محصول آغاز شد که این میزان نسبت به سال زراعی 97 - 96، حدود 20 درصد افزایش دارد.

علت افزایش تولید را شرایط مطلوب آب و هوایی و بارندگی مناسب در سال آبی 98 -97 ذکر کرد و افزود: تاکنون 80 درصد باغ های زردآلوی استان به روش آبیاری نوین تجهیز شده است.

به گفته وی، پارسال طرح آبیاری نوین در چهار هزار و 572 هکتار باغ های استان اجرا شد و این طرح هم اکنون در 2 هزار و 660 هکتار از باغ ها در دست اجراست.

وی با بیان اینکه محصول زردآلو ابرکوه پیش رس و متوسط تولید در واحد سطح 18 تن است و در بعضی باغ های شهرستان به 50 تن در هر هکتار گزارش شده است، یادآور شد: تولید زردآلو در استان از نظر سطح زیر کشت در جایگاه دهم و از نظر میزان تولید در رتبه چهارم کشور قرار دارد که مبین بازدهی بیشتر این محصول در استان یزد در مقایسه با متوسط کشور است.

مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی یزد ارقام محصولات زردآلوی استان را از نوع نوری، قیسی، تخم گردی، فلکه ای، خیاری، زرقانی، خانی و محلی ذکر و از دهستان فراغه بخش مرکزی ابرکوه به عنوان بزرگ ترین تولیدکننده زردآلوی استان یزد یاد کرد و گفت: محصول آن علاوه بر عرضه در بازار استان های مختلف از جمله تهران، اصفهان و فارس به کشورهای حوزه خلیج فارس هم صادر می شود.

تولید پنج میلیون شاخه گل زینتی در استان

یکی از تولیدات صادراتی استان یزد در بخش کشاورزی، گل های زینتی است که در مناسبت های مختلف همچون شادی، عزا و غم، تولد و عیادت بیمار استفاده می شود و طراوت بخش زندگی انسان هاست.

مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی یزد در این خصوص بابیان اینکه 14 هکتار زمین کشاورزی در استان به کشت گل های زینتی اختصاص دارد از تولید پنج میلیون شاخه گل زینتی در استان از ابتدای امسال خبر داد و گفت: 90 درصد گل های زینتی تولید شده در بازار سایر استان ها عرضه شده است.

برای ترویج و توسعه کشت گل های زینتی در استان برای هر هکتار تا سقف 30 میلیارد ریال تسهیلات ارزان قیمت به کشاورزان پرداخت می شود.

مدیر باغبانی جهادکشاورزی یزد تعداد واحدهای گلخانه ای پرورش گل های زینتی استان را 26 واحد اعلام و خاطرنشان کرد: شهرستان های تفت، یزد، مهریز و اشکذر از مناطق عمده تولید گل های زینتی در استان هستند.

وی گونه گل های زینتی استان را رز، گلایول، مریم، ژربرا و لیسیانتوس ذکرکرد و یادآور شد: بیشتر مراکز تولید گل و گیاه استان در مناطق کوهستانی و کوهپایه ای قرار دارد.

شیخ علیشاهی با تشریح مزیت های تولید محصول کشاورزی در فضاهای بسته که منجر به صرفه جویی در مصرف آب و با ارزش اقتصادی بالا می شود، اضافه کرد: در استان یزد سه هزار و 500 گلخانه دار در بخش کشاورزی مجوز فعالیت دارند.

وی بیان کرد: این استان با وجود محدودیت منابع آب های زیرزمینی و کاهش بارندگی، هم اکنون از لحاظ تولید برخی محصولات کشاورزی و دامی برحسب نوع محصول در رتبه های دوم الی پنجم کشور قرار دارد و رتبه تولید محصولات کشاورزی و دامی یزد بالاتر از برخی استان های مستعد و برخوردار از منابع آب و خاک است.

اختصاص هزار و 400 هکتار از زمین های کشاورزی یزد به کشت گیاهان دارویی

مردم یزد به طب سنتی و استفاده از گیاهان دارویی اعتقاد زیادی دارند به همین دلیل تعداد واحدهای عطاری سنتی در شهر زیاد است و همین امر موجب شده تا توجه ویژه ای به کشت گیاهان دارویی صورت گیرد.

در این خصوص رئیس سازمان جهاد کشاورزی یزد اظهار داشت: هزار و 400 هکتار از زمین های کشاورزی این استان با هدف صرفه جویی در مصرف آب، افزایش ارزش افزوده و کمک به درآمد خانوارهای بهره بردار به کشت گیاهان دارویی اختصاص دارد.

با بیان اینکه در پنج سال آینده سطح زیرکشت گیاهان دارویی در استان به هزار و 900 هکتار و تولید آن به هزار و 700 تن خواهد رسید، اظهار امیدواری کرد، امسال هزار و 200 تن انواع گیاهان دارویی برداشت شود.

وی با اشاره به تولید 377.5 تن گل محمدی از 202 هکتار از گلستان های استان خاطرنشان کرد: 14 رقم گیاه دارویی در استان کشت می شود که عمده آن زعفران، به لیمو، آویشن، نعناع فلفلی، مریم گلی، گل گاوزبان، شاتره، کاسنی، گل محمدی و زیره است.

رئیس جهاد کشاورزی یزد، تولید گیاهان دارویی را بخاطر کم آبخواه بودن نسبت به دیگر گیاهان و برخورداری از بازار فروش، مقرون به صرفه تر از سایر فعالیت در بخش های مختلف کشاورزی عنوان کرد و گفت: با توجه به چالش کم آبی و شرایط بحرانی منابع آب های زیرزمینی، ظرفیت های خوبی برای توسعه کشت گیاهان دارویی و محصول گلخانه ای در استان وجود دارد.

برداشت گل محمدی از 202 هکتار گلستان های استان یزد

یکی از گیاهان دارویی معطر و پرطرفدار، گل محمدی است که در این استان با استقبال خوبی روبرو شده و هر سال بخشی از فرآورده های آن همچون گلاب حتی برای شست و شوی خانه خدا نیز اهدا می شود.

در این خصوص کارشناس امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی یزد با اشاره به برداشت گل محمدی از سطح 202 هکتار گلستان های استان گفت: در سال جاری 377.5 تن محصول تولید و روانه بازار مصرف شد.

بخشی از گل محمدی در واحدهای گلاب گیری، استحصال و بخشی هم به عنوان گیاهان دارویی به صورت خشک در بازار عرضه می شود.

وی بابیان اینکه بیشترین سطح زیرکشت گل محمدی مربوط به شهرستان های تفت، مهریز، اشکذر، خاتم، اردکان و ابرکوه است، افزود: سطح زیرکشت این گیاه از 200 هکتار در یک برنامه پنج ساله به 600 هکتار در استان افزایش خواهد یافت.

این کارشناس کشاورزی با بیان اینکه کشت محصولات کم آبخواه به ویژه گیاهان دارویی که محصولی زود بازده دارند در اولویت این سازمان است و تصریح کرد: افرادی که متقاضی توسعه و کشت گلستان های گل محمدی هستند، این سازمان علاوه بر پرداخت وام خود اشتغالی کم بهره، در اجرای کاشت با توزیع نهال یارانه ای با آنها همکاری می کند.

هم اکنون 117 هزار مترمربع از اراضی تفت، یزد، مهریز و اشکذر که از مناطق عمده تولید گل های زینتی استان است به پرورش این گیاه اختصاص دارد.

یزد رتبه ششم کشور در تولید طلای سرخ

زعفران یا طلای سرخ نیز از جمله گیاهان دارویی درآمدزایی است که با مناطقی از استان یزد انس گرفته و مورد توجه کشاورزان قرار گرفته است و در واقع، روزگار بسیاری از مردم دیار کویر با این محصول خوش عطر و بو می گذرد.

درباره وضعیت کشت این محصول در استان رئیس سازمان جهاد کشاورزی یزد گفت: زعفران تولیدی در این استان به دلیل شرایط آب و هوایی و خاک مناسب، از کیفیت بالایی برخوردار است و یزد رتبه ششم تولید این محصول را در کشور دارد.

سیدجمال سجادی پور در گفت و گو با ایرنا بابیان اینکه 2 هزار و 760 کیلو زعفران در استان تولید می شود، افزود: امسال با افزایش 104 هکتار به مجموع زیرکشت زعفران در استان، سطح زیرکشت آن به 850 هکتار افزایش یافته و میزان برداشت این محصول به حدود سه هزار کیلوگرم افزایش می یابد.

وی با بیان اینکه در هر هکتار از مزارع زعفران حدود 25 نفر اشتغالزایی ایجاد می شود، اظهار کرد: بیشترین سطح زیرکشت این محصول در استان یزد در شهرستان های بهاباد، بافق، مهریز و ابرکوه است.

رئیس جهاد کشاورزی یزد یادآور شد: زمان آبیاری این محصول در پاییز است و در مقایسه با سایر محصولات به آب کمتری نیاز دارد و از سوی دیگر بازدهی آن هفت ساله است و برای بازدهی دوباره باید بعد از هفت سال، پیاز گیاه را جابجا کرد.

از فعالیت حدود چهار هزار کشاورز استان در تولید زعفران خبرداد و گفت: درآمد عمده مردم برخی مناطق استان از جمله ابرکوه، خاتم و بهاباد از طریق کشاورزی تأمین می شود، به همین دلیل تغییر الگوی کاشت محصولات، توسعه کاشت گیاه زعفران و گیاهان دارویی به کشاورزان ضروری است.

کاهش 55 درصدی خرید تضمینی گندم در استان یزد

با وجود رشد در برخی محصولاتی که از آنها یاد شد و با وجود وضعیت مناسب بارندگی های امسال، شاهد کاهش برخی محصولات استراتژیک همچون گندم و جو در استان یزد هستیم به گونه ای که آمار از کاهش 55 درصدی خرید تضمینی گندم نسبت به سال قبل حکایت دارد.

مدیر تعاون روستایی یزد در این خصوص گفت: از ابتدای خردادماه امسال تاکنون چهار هزار و 341 تن گندم مازاد بر نیاز کشاورزان استان خریداری شده است.

امسال از مجموع گندم تحویل شده، یک هزار و 520 تن توسط تعاونی های روستایی، یک هزار و 820 تن توسط کارخانه های تولید آرد و یک هزار تن نیز توسط اتحادیه تعاونی های روستایی برای تولید بذرخریداری شده است.

وی با بیان این که گندم مازاد بر نیاز کشاورزان توسط 9 مرکز شرکت های تعاونی روستایی به ارزش افزون بر 76 میلیارد ریال خریداری شده، بیان کرد: تاکنون 99.5 درصد بهای گندم خریداری شده به حساب کشاورزان استان واریز شده است.

مدیر تعاون روستایی یزد بابیان اینکه، بیشترین میزان گندم در استان از کشاورزان شهرستان های ابرکوه و خاتم خریداری شده، خاطرنشان کرد: امسال کشاورزان خاتم هزار و 820 تن و ابرکوه هم هزار و 300 تن گندم مازاد برمصرف خود را به دولت فروخته اند که شهرستان خاتم رتبه نخست تحویل گندم استان را کسب کرده است.

تولید جو در استان 10 درصد کاهش یافت

مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی یزد با اشاره به کاهش 10 درصدی تولید محصول جو در استان گفت: هشت هزار و 550 تن محصول جو در سال زراعی جاری از 2 هزار و 850 هکتار از اراضی استان برداشت شد.

بخش عمده این محصول به مصرف دام های استان می رسد، دولت خرید تضمینی هر کیلوگرم جو را 116 هزار و 390 ریال تعیین کرد در حالی که قیمت آن در بازار آزاد 220 تا 250 هزار ریال در نوسان است.

وی مناطق عمده تولید این محصول را ابرکوه، خاتم و بهاباد ذکر کرد که به گفته وی امسال 10 درصد سطح زیر کشت به دلیل تغییر الگوی کشت و تداوم خشکسالی، کاهش داشته است.

مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی یزد با اشاره به اهمیت راهبردی محصولاتی مانند گندم، جو و ذرت تأکید کرد: عمده سطح زیرکشت محصول زراعی استان اختصاص به گندم و جو دارد.

یزد، نهمین استان تولید کننده زیتون کشور

یزد در تولید محصولات باغی با 2هزار و 452 هکتار باغات زیتون از 79 هزار هکتار محصول باغی این استان، از نظر سطح زیرکشت و تولید این محصول، نهمین استان تولید کننده زیتون کشور محسوب می شود.

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی یزد گفت: از این میزان باغ، هزار و 738 هکتار بارور و 714 هکتار به صورت نهال بوده که عمدتا در شهرستان های یزد و اردکان قرار گرفته اند.

با بیان اینکه امسال بیش از 2هزار و 400 تن محصول زیتون از باغات استان برداشت می شود، خاطرنشان کرد: از کل محصول برداشت شده هزار و680 تن زیتون سبز برای کنسرو و 720 تن زیتون رسیده برای استحصال روغن به واحدهای فرآوری ارسال می شود.

این مسئول با بیان اینکه امسال برداشت محصول با حداقل 10 درصد افزایش نسبت به سال گذشته به سه هزار و 150 تن می رسد، یادآور شد: زمان برداشت محصول زیتون مهرماه است.

به گفته معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی یزد، با 100 میلیارد ریال بودجه از محل اعتبار باغبانی در سال های گذشته، تعدادی دستگاه روغن کشی خریداری شده و در شهرستان های اردکان، میبد، تفت و شاهدیه یزد راه اندازی شده است.

وی با بیان اینکه شهرستان های یزد با 887 هکتار و اردکان با 389 هکتار بیشترین سطح زیرکشت درختان زیتون استان را دارند، اضافه کرد: هم اکنون 100 هکتار برنامه توسعه باغ های جدید زیتون در مناطق مستعد استان در دستور کار است.

ملانوری خاطرنشان کرد: از 2 سال قبل در اجرای طرح توسعه باغ های زیتون سالانه 2 هزار نهال زیتون به صورت یارانه ای در اختیار باغداران قرار گرفته است.

استان یزد به دلیل اقلیم خشکی که دارد و کمبود آبی که همواره و در طول قرنها با آن دست و پنجه نرم کرده نتوانسته فضای سبز مناسبی داشته باشد و همین امر سکونت در آن را با سختی هایی مواجه کرده با این حال به مدد سختکوشی مردمان این دیار، نه تنها کشاورزی بلکه صنعت آباد و پردرآمدی را دارد.

تأکید بر تولید محصولات کم آبخواه و بهینه سازی و مدیریت مصرف آب در بخش کشاورزی ضمن تدوام فعالیت و تولید محصولات کشاورزی، تداوم حیات در این خطه از کویر مرکزی ایران را تضمین می کند.