سنگ تراورتن یک سنگ آهکی رسوبی است که در چشمه های آب معدنی، به ویژه چشمه های آب گرم و در درون غارها شکل می گیرد.سنگ تراورتن در چشمه های آب گرمی شکل می گیرد که از کربنات کلسیم اشباع شده باشد و بر اثر حرکت، تعادل شیمیایی آب به هم خورده و دی اکسید کربن آزاد می گرددد.
ترکیب دی اکسید کربن با کلسیم موجود در چشمه آب معدنی، کلسیم کربنات تولید می کند سپس این ماده در بستر مسیر آب ته نشین می شود و به مرور زمان با ته نشین شدن مواد دیگر بر روی آن، تکه های سنگ تراورتن را تشکیل می دهد.از ملزومات دیگر شکل گیری این سنگ حضور باکتری و جلبک است.
سنگ تراورتن کاملا متخلل است و خلل و فرج دارد. دلیل ایجاد این حفرات فضای اشغال شده توسط گازهای موجود در آبهای گرم است هرچه این ناخالصی های محلول در آب کمتر باشد، رنگ سنگ تراورتن روشن تر خواهد بود همانند سنگ تراورتن آتشکوه، تراورتن عباس آباد.
در ظاهر سنگ تراورتن رنگ های متنوع و نواری شکل است که تنوع رنگی آن به علت اختلاف در ترکیباتی است که در زمان رسوب گذاری در عناصر سنگ وجود دارند و خود را به صورت رگه های مختلف نشان می دهند.
وجود این رگه ها که خارج از زمینه طرح سنگ می باشد یکی از ضعف های سنگ تراورتن است و این رگه ها در اثر کوچک ترین ضربه و فشاری ترک می خورد و باعث جدا شدن تکه های سنگ تراورتن می شود و هر چه سنگ دارای رگه ها و ناخالصی های کمتری باشد استحکام بالاتری را دارا می باشد.
سنگ تراورتن در رنگ های سفید، زرد، قرمز، کرم، مشکی و قهوه ای یافت می شود.تفاوت رنگ به علت عنصر غالب سنگ است، مثلا تراورتن قرمز دارای مقادیر بالای اکسید آهن است که این اکسید رنگ قرمز را ایجاد می کند.
معادن سنگ تراورتن در کشورهای مختلفی از جمله ایتالیا، آمریکا، رومانی، ترکیه و ایران است. معادن سنگ تراورتن ایران معمولا در استان های آذربایجان شرقی و غربی، مرکزی، یزد، زنجان و اصفهان قرار دارد.
در زمانهای قدیم سنگ تراورتن جز ارزانترین سنگ ها محسوب می شد به علت ظاهر متخلخل آن و سطح ناصاف، تا اینکه با رشد تکنولوژی و بکارگیری مواد پر کننده رزین، باعث شد که سنگ تراورتن سطحی یک دست و براق با ظاهری زیبا و خواص مناسب مکانیکی و شیمیایی تبدیل شود.استفاده از رزین در مراحل فرآوری سنگ تراورتن جهشی بزرگ در میزان تولید و تقاضای سنگ های تراورتن ایجاد شد.
معایب سنگ تراورتن
از معایب سنگ تراورتن، جذب آب نسبتاً بالای آن بود که این نقیصه با پیشرفت تکنولوژی فرآوری تقریباً برطرف شد. مواد پوششی و به اصطلاح رزین در زمان فرآوری و پولیش سنگ، باعث کمتر شدن جذب آب شده و از تأثیرات آن این است که سنگ دیرتر کثیف می شود و کمتر در معرض هوازدگی قرار می گیرد.
در فرآیند تولید و فرآوری سنگ تراورتن در کارخانه های سنگبری بلوک های سنگ تراورتن به دو روش موج دار که در خلاف جهت موج سنگ است و بی موج که در جهت موج سنگ است برش داده می شود.
کاربردهای سنگ تراورتن
از موارد کاربرد سنگ تراورتن، در دیوار پارکینگ، دیوار راه پله، دیوار لابی، دیوار نورگیر، دکوراتیو، نمای خارجی، محوطه سازی، نمای پشت، سنگ نما، جدول سنگی، درپوش دیوارهای محوطه و جان پناه، نمای مسکونی، تراورتن چرمی، سنگ درپوش، نمای کلاسیک، تراورتن تیشه ای و نمای مدرن است.