ماشین آلات کشاورزی

انواع ماشین آلات کشاورزی
مقدمه:
ما شین آلات کشاورزی در دنیای امروز دارای اهمیت دو چندانی شده اند. دلایل زیادی دارد که شاید مهم ترین آن دستیابی به محصولات بهتر و مرغوبتر برای جمعیت چند برابر عصر حاضر است. پس ما باید با نحوه استفاده از آنها تا حدودی آشنا باشیم. ماشین آلات همواره کار ما را برای رسیدن به هدف کاری ما آسان می کنند مثل ادوات خاکبرداری که هم در زمان کاشت و هم در زمان برداشت مورد استفاده قرار می گیرند. در نگاه اول یک شخص نا وارد ( اعضای گروه) به ادوات کشاورزی به خصوص آنهایی که در خاکبرداری مورد استفاده قرار می گیرند شاید وسایل ساده ای باشند ولی با دیدن نحوه کار و قدرت انجام کار و میزان کارایی آنها حتما نگاه ما عوض خواهد شد

شناخت ماشینهای تهیه زمین و تنظیم ادوات خاکبرداری ما انواعی از ماشینهای کشاورزی داریم که در کارهای مختلف کشاورزی می توانیم ازآنها استفاده کنیم. ماشین آلاتی که در کاشت و داشت و برداشت مورد استفاده می گیرند. در مورد کاشت ما با انواعی از ماشین آلات مواجه هستیم: 1- آنهایی که باعث اصلاح خاک از نظر شیمیایی می شوند مثل کوددادن 2- آنهایی که باعث اصلاح خاک از نظر فیزیکی می شوند مثل انواع گاوآهنها ما برای تهیه بستر زمین از ادوات مختلفی می توانیم استفاده کنیم: الف) خیش یا گاو آهن: وسیله ای برای شخم زدن و آماده کردن زمین گاو آهنها خود چند نوع هستند: 1- گاو آهنهای برگردان دار: خصوصیت اصلی این نوع گاو آهنها سوک دار بودن آنها است و سوک آن به تراکتور متصل می شود. 2- گاو آهنهای بشقابی: مورد استفاده این نوع گاو آهن در زمینهای باتلاقی و چمنزارها می باشد. 3- گاو آهنهای سنتی: درست است که عمل شخم را انجام می دهند ولی سرعت عمل پایین آنها و صرف کردن وقت زیاد در آنها کاربرد آنها را در سطح وسیع بی ارزش کرده است. 4- گاو آهن های اسکنه ای: این دسته خود سه نوع دارند: الف) گاو آهنهای زیر شکن ب) گاوآهنهای قلمی ج) گاوآهنهای پنجه غازی - زیر شکنها بیشتر به منظور شخم زدن خاکهایی که بسیار سفت شده اند و با گاوآهنهای معمولی نمی توان آنها را شخم زد مورد استفاده قرار می گیرند. - گاوآهنهای قلمی بیشتر در مورد دیم زارها مورد استفاده قرار می گیرند. ب) دیسک: یکی از ادوات پر کاربرد در کشاورزی است. کار اصلی دیسک خرد کردن خاک می باشد. یک دیسک معمولی از محور و یک سری بشقاب ساخته شده است که این دیسک خود دو نوع دارد: 1- تک محوری 2- دو محوری انواع دیگر دیسک ها دیسک قیچی نام دارد. شکل فضایی یک دیسک دارای قطعات دایره ایی شکل است که دارای گودی می باشد و گودی در آنها بر عکس هم قرار گرفته است. در هنگام استفاده از دیسک معمولا خاک را دو بار عمود بر هم می زنند تا خاک کاملا نرم شود. ج) دستگاه دندانه هرس د) اتیماتور: در حقیقت یک دستگاه چند کاره در امر کشاورزی است. این دستگاه در مراحل مختلف کاشت کاربردهای فراوانی را دارد و همچنین به منظور سله شکنی و از بین بردن علف های هرز مورد استفاده قرار می گیرد. و این دستگاه دارای شاسی باتیغه های فنری می باشد. ر) رتیباتور: در حقیقت همان اتیماتور است ولی به شکل دوار ز) غلتک: برای صاف کردن بذرها به کار می رود و جنس های مختلفی دارد ولی اغلب به صورت پلاستیک فشرده است. س) لولر: دستگاهی مهم و تأثیر گذار در امر کشاورزی است و کار آن یکنواخت کردن و صاف کردن و تصحیح کردن خاک است. ش) دستگاه شیار ساز یا فارو: این دستگاه جوی ایجاد می کند و واضح است که بینابین جوی ها پشته ایجاد شود. این دستگاه بیشتر در کاشت های ردیفی مورد استفاده قرار می گیرد. ص) دستگاه بذر کار: این دستگاه عمل فارو و شخم را همزمان انجام می دهد. ض) مرزبند: کار اصلی آن تنظیم کردن عرض پشته ها می باشد و دو نوع دارد: 1- تیغه ایی 2- بشقابی ط) نهر کن: با ایجاد شیاری کار هدایت آب از چاه را بر عهده دارد. ظ) مته گود برداری: این دستگاه برای گود کردن زمین به منظور کاشت نهال به کار می رود.

توانمندی ها و ویژگی های لازم برای موفقیت در رشته مهندسی ماشینهای کشاورزی
بسیاری از داوطلبان آزمون سراسری تصور می کنند که مهندسی ماشینهای کشاورزی همان مهندسی مکانیک است در حالی که این رشته در مقطع کارشناسی حدفاصل مهندسی کشاورزی و مهندسی مکانیک می باشد و دانشجویان این رشته باید از هر دو علم اطلاعات کافی داشته باشند.
«اگر دانشجوی ماشینهای کشاورزی شرایط محصولات زراعی و باغی را نداند، طراحی او در عمل موفق نخواهد بود. به عنوان مثال اگر بخواهد یک ماشین دروگر گندم را طراحی کند باید بداند که گندم در زمان برداشت چه خصوصیاتی دارد؟ تراکم کاشت آن چگونه است و چه انتظاراتی از ماشین دروگر می رود و بعد از برداشت چه عملیاتی باید بر روی گندم انجام گیرد؟ جنس خاک چیست؟ شیب زمین چند درصد است؟ مزرعه وسیع است یا این که قطعه کوچکی است؟ و سوالاتی از این دست که پاسخ به همه آنها نیاز به یک دید کلی از کشاورزی دارد و این دید کلی را دانشجو با خواندن دروس پایه و اصلی کشاورزی کسب می کند. »
«یک مهندس ماشینهای کشاورزی علاوه بر طراحی ماشین باید کاربرد ماشین را نیز بیاموزد. به همین دلیل دانشجویان در مقطع کارشناسی بیشتر با کاربرد ماشینهای کشاورزی آشنا می شوند و در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا به طراحی ماشینهای کشاورزی می پردازند. همچنین دانشجوی این رشته باید در دو درس ریاضی و فیزیک قوی و توانمند باشد چون دروس این رشته ارتباط زیادی با این دو درس دارد. برای مثال دانشجوی ماشینهای کشاورزی باید از مقاومت قطعات ماشینهای کشاورزی اطلاع داشته باشد. در نتیجه لازم است دروسی از قبیل مقاومت مصالح و استاتیک بخواند. و باز به همین دلیل دانشجویان این رشته از بین داوطلبان گروه ریاضی و فیزیک انتخاب می شوند.»

فارغ التحصیلان مقطع کارشناسی ماشینهای کشاورزی می توانند در مقطع کارشناسی ارشد در گرایشهای مکانیک ماشینهای کشاورزی، ترویج ماشینهای کشاورزی و مکانیزاسیون کشاورزی به تحصیل ادامه دهند. در مقطع کارشناسی ارشد امکان ادامه تحصیل در داخل کشور در هر سه گرایش یاد شده وجود دارد، اما در مقطع دکتری دانشجویان می توانند فقط گرایش مکانیک ماشینهای کشاورزی را داخل کشور دنبال کنند. ادامه تحصیلات مقطع دکتری در گرایشهای مکانیزاسیون کشاورزی و ترویج ماشینهای کشاورزی در حال حاضر فقط در خارج از کشور میسر است.

انواع تراکتور
طبقه بندی انواع تراکتور
از آنجا که کاربرد تراکتور در دنیای جدید بسیار گسترده است , تراکتور هایی که ساخته می شوند دارای توان , اندازه و طرح های متفاوتی هستند. تحویل تدریجی تراکتور , موجب به وجود آمدن طبقه بندی های گوناگون برای آن شده است. ترکتورهای ساخته شده:

• الف) بر اساس تامین خاصیت کششی و خودرو بودن
• 1- تراکتورهای چرخ دار
• 2- تراکتورهای زنجیری
• ب) بر اساس موارد استفاده
• 1- تراکتور های عمومی یا تراکتورهای خدماتی
• 2- تراکتئرهای همه کاره یا تراکتور های ردیف کار
• 3- تراکتورهای پا بلند یا شاسی بلند
• 4- تراکتورهای باغی
• 5- تراکتورهای صنعتی
• 6- تراکتورهای یونیورسال
• 7- تراکتورهای باغچه ای و تراکتورهای چمن زن
• 8- تراکتورهای دو چرخ یا تیلر های موتوری
• ج) بر اساس نوع شاسی یا قاب
• 1- تراکتورهای با شاسی
• 2- تراکتورهای نیمه شاسی
• 3- تراکتورهای بدون شاسی

الف) طبقه بندی بر اساس خاصیت کششی و خودرو بودن- تراکتورهای چرخ دار متمایز ترین و پیشرفته ترین نوع ماشین به خصوص جهت مقاصد کشاورزی هستند. این تراکتورها سه چرخ یا چهار چرخ ساخته می شوند.انواع تراکتورهای چهار چرخ به قرار زیر است:
تراکتورهای چهار چرخ معمولی, تراکتورهای چهار چرخ محرک, تراکتورهای چهار چرخ متحرک محرک با چرخ های کوچک جلو ,تراکتورهای چهار چرخ محرک با چرخ های بزرگ و و هم اندازه.
- طی سال های متمادی از تراکتورهای زنجیری به منظور کاهش فشار برروی خاک و بالا رفتن کشش در زمینهای نرم , که دارای مقاومت کمی هستند, استفاده شده اند. این تراکتورها همچنین در زمین های مرطوب و باتلاقی, یا در مناطقی که پایداری چرخ های تراکتور با اشکال روبرو می شود , مانند مناطق تپه ای با شیب های تند و زمین های ناهموار مورد استفاده قرار می گیرد.
گرچه استفاده از تراکتورهای زنجیری در کشاورزی محدود است , اما از این تراکتورها می توان به خوبی در موارد زیر استفاده کرد:

• 1- اشتفاده در باغات میوه و بیشه زارها
• 2- پاک کردن و احیای زمین
• 3- انجام عملیات حفاظتی خاک
• 4- ایجاد استخرهای ذخیره سازی آب در مزرعه
• 5- عملیات خاکبرداری و تسطیح زمین های زراعی به خصوص مزارع آبی
• 6- ایجاد نهرهای انتقال آب
• 7- به کار بردن زیر شکن ها و وسایل خاک ورزی عمیق
• 8- تعمیر جاده
• ب) طبقه بندی بر اساس موارد استفاده

- یک تراکتور عمومی یا خدماتی, کم و بیش مشابه یک تراکتور چهار چرخ متداول و معمولی است. در این تراکتورها ممکن است فاصله ی بین چرخ های جلو یا چرخ های عقب ثابت یا قابل تنظیم باشد.
- تراکتورهای همه کاره یا تراکتور ردیف کار , تراکتوری است که عملا برای انجام تمام کارهای مزرعه به انضمام عملیات کاشت و وجین و سله شکنی در مزارعی که اندازه ی آنها متوسط است طراحی شده است.
- اکسل جلویی تراکتورهای پا بلند عریض و قابل تنظیم بوده و ارتفاع آن از سطح زمین زیاد است تا بتواند عملیات وجین و سله شکنی محصولات ردیفی پا بلند , مانند نیشکر را انجام دهد.
- در شرایطی که فاصله یبین درختان زیاد بوده و شاخه های درختان نیز بلند می باشند تقربا می توان از هر تراکتوری در باغ های میوه و بیشه زارها استفاده کرد. اما در صورتی که باغ های میوه , بیشه زارها و تاکستان ها از اهمیت بیشتری برخوردارند , بهتر است از تراکتورهای مخصوص که برای کار در این شرایط طراحی شده اند استفاده نمود. تراکتورهای باغی ممکن است از نوع چرخ دار یا زنجیری باشند.
- تراکتورها یصنعتی ماشین هایی هستند در اندازه و انواع مختلف که برای کارهای مخصوص صنعتی و حمل وسائل سنگین در کارخانجات , فرودگاه ها و غیره ساخته شده اند. این تراکتورها را می توان به دستگاه های بالا بر, حفاری, بارکن مکانیکی و ضمائم مشابه که روی آنها سوار می شوند مجهز نمود. در بسیاری از مواقع می توان از بعضی تراکتورهای صنعتی در کارهای کساورزی نیز استفاده نمود.

- تراکتورها ییونیورسال که به واحد توان یا تراکتور مخصوص نیز معروف است به طریقی طراحی شده است که بتواند هم تولید توان نموده و هم انواع مختلفی از ماشین های برداشت سوار, از قبیل ماشین ذرت چین , ماشین برداشت علوفه ی سیلو کردنی , کمباین و ماشین دانه کن ذرت و بعضی وسائل مخصوص را قبول و حمل کند. این نوع تراکتور نه تنها دارای خصوصیت ماشین های خودرو است بلکه دارای مزایای اقتصادی یک واحد تولید توان چند منظوره نیز هست.
- تراکتورهای باغچه ای یا باغی کوچک ع که به آنها تراکتورهای شاسی کوتاه نیز گفته می شود , تراکتورهای چهار چرخ کوچکی هستند که توان آنها بین حدود 8 تا 25 است بخار است. این تراکتورها برای انجام بسیاری از کارهای باغات کوچک و باغچه ها از قبیل خاک برداری , حفر گودال , برش چوب و غیره قابل استفاده هستند.
- تراکتورهای دو چرخ یا تیلر های موتوری که به تراکتورهای دستی نیز معروف است, دارای دو چرخ محرک است که به وسیله ی دست حمایت و هدایت می شود.
ج) طبقه بندی بر اساس نوع شاسی یا قاب
- تراکتورهای با شاسی دارای یک قسمت حمایت کننده به نام شاسی یا قاب هستند.
- در تراکتورهای نیم شاسی دو تیرک یا محور طولی به دو طرف بدنه ی موتور ع محفظه ی کلاچ و یا محفظه ی جعبه دنده به وسیله ی پیچ و مهره متصل می شود.
- تراکتورهای بدون شاسی فاقد هر گونه حمایت کننده اضافه هستند. د راین نوع بدنه ی تراکتور به صورت یکپارچه است.

روش های متداول سمپاشی
یکی از متداول ترین انواع سمپاش ها، سمپاش های تراکتوری فرقونی لانس دار است.در حال حاضر در بیش از 70 درصد مزارع کشور از این روش استفاده می شود. در این سمپاش ها از موتور و پمپ یا شافت تراکتوری استفاده و محلول سمی از یک یا 2 لانس با فشار 20-30 بار خارج می شود. در نتیجه فشار سمپاشی بسیار زیاد بوده و برخورد شدید محلول به بوته های کوتاه غیرمقاوم گیاهان در مزرعه، بیش از 50 درصد از آن، روی زمین می ریزد که علاوه بر آلودگی محیط زیست، تلفات شدید محلول سمی را هم در پی دارد.
این نوع سمپاشی برای درختان بلند طراحی شده است و استفاده از آن در مزارع به هیچ وجه به صلاح نیست. کاربران ناچارند سمپاشی را به صورت چپ و راست و زیگزاکی انجام دهند که با این کار، یکنواختی در پوشش وجود ندارد و میزان لهیدگی محصول زیر پای کارگران نسبتا زیاد و در حدود 5 درصد است. کارگران به خصوص شخص سمپاشی کننده داخل توده ای از ذرات سم قرار داشته و به علت تغییر جهتهای پی درپی، عمود بودن جهت پاشش به جهت باد ممکن نیست. در نهایت مسمومیت تدریجی و مزمن کارگران در این روش اجتناب ناپذیر است. حال چرا استفاده از سمپاش های نامناسب لانس دار در سمپاشی مزارع جاافتاده و کشاورزان در سطح وسیع از آن استفاده می کنند؟ با این که در سمپاش های پشت تراکتوری بومدار به علت داشتن نازل های متعدد پاشش محلول به طور یکنواخت صورت می گیرد، چرا از این سیستم ها استفاده نمی شود؟ علت این است که در سمپاش های تراکتوری بومدار در هر نوبت سمپاشی 8 تا 13 درصد محصول زیر چرخهای تراکتور له شده و ضایعات محصول به خصوص در مبارزه با آفت سن گندم بسیار بالا و چشمگیر است، در نتیجه کشاورزان به ناچار سمپاش های لانس دار را ترجیح می دهند.

ویژگی های نسل جدید سیستم های کنترل علف های هرز
یکی از مهم ترین مزیتهای سمپاش جدید این است که به علت مصرف کم آب، سرعت کار را افزایش می دهد و وقت تلف شده برای محلول گیری در این نوع به حداقل ممکن کاهش می یابد. در واقع با استفاده از این سمپاش، کارگر دیگر نیازی به پر کردن مخزن سم پس از سمپاشی مساحت کوتاه ندارد. با توجه به عرض کار 6 متری این سمپاش می توان در هر ساعت 2.5 هکتار را سمپاشی کرد. در مجموع می توان 10 تا 15 هکتار را در یک روز، با این دستگاه سمپاشی کرد، در صورتی که سمپاش موتوری اتومایزر که با انسان حمل می شود در یک روز یک الی 1.5 هکتار را سمپاشی می کند. سمپاش های میکرونر نیاز به پمپ، موتور و بنزین ندارند چون به وسیله باتری های قابل شارژ کار می کند. فلاح درخصوص دیگر مزیت های اختراع خود می گوید: این دستگاه ها می توانند ذرات یکنواخت ایجاد کنند، البته قطر ذرات در اختیار ماست و امکان درشت یا ریز کردن آنها وجود دارد. به این ترتیب هنگام استفاده در مزرعه تمام محلول به سطح گیاه چسبیده و مورد استفاده قرار می گیرد؛ اما در سمپاش های معمولی با فشار خیلی زیاد، سمپاشی صورت می گیرد و ذرات سم از روی گیاه به پایین سرازیر می شود.

با توجه به این که چنین دستگاهی پشت سر کارگر حرکت و کارگر همیشه در قسمت سمپاشی نشده در تردد است، امکان مسمومیت و آلودگی به حداقل ممکن می رسد. ضمن آن که چون این وسیله توسط کارگر و میان ردیف ها حمل می شود، ضایعات و له شدگی محصول وجود ندارد. در مجموع باید گفت دستگاه سمپاش ابرپاش به دلیل وزن کم، نداشتن تولید صدا، بازده روزانه بالا و پوشش کامل و یکنواخت قطرات می تواند جایگزین مناسبی برای سمپاش های متداول در مزارع کشور باشد. به گفته فلاح در طراحی جدید، عرض کار ابرپاش به 8 متر افزایش یافته، ولی وزن آن از استاندارد فائو تجاوز نکرده است.

سمپاش خودکششی یا خودگردان
معمولا در این سمپاش ها نازل ها دو به دو همدیگر را همپوشانی کرده و با پاشش یکنواخت سطح مزرعه را کاملا ًمی پوشاند. با انتخاب و استفاده از نازل مناسب، باد بردگی و تلفات سم کاهش یافته و تمام سطح گیاه آغشته به محلول سمی می گردد.
از انواع سم پاش های پشت تراکتوری، نوع سوار شونده در ایران رایج بوده که توسط اتصال 3 نقطه به تراکتور متصل می شود. در کشورهای پیشرفته به علت تسطیح کامل مزارع، عرض بوم سمپاش به 40 متر نیز می رسد اما در کشور ما به دلیل عدم تسطیح مزارع عمدتا از بوم های 8 متری استفاده می شود. راندمان سمپاش 400 لیتری با بوم 8 متری در شرایط کشور ما 10 تا 15 هکتار در روز می باشد.
میزان لهیدگی محصول در اثر عبور چرخ تراکتور نیز دارای اهمیت می باشد. (شکل 4). مثلا در شرایطی که در مزرعه گندم، بوته ها کوتاه و امکان پنجه زنی و ترمیم دارند میزان این خسارت ناچیز می باشد اما در زمانی که بوته ها رشد کرده و دیگر امکان ترمیم ندارند اگر از تراکتورهای چرخ پهن( 30تا cm40) استفاده شود، میزان خسارت حدود 12-8 % محصول می باشد. لذا برای کاهش این خسارت لازم است تا تسطیع مزارع صورت گرفته و از تکنولوژی های پیشرفته مانند سمپاش های با طول بوم زیاد استفاده گردد زیرا در زمان استفاده از بوم 40 متری لهیدگی مزرعه و محصول به یک پنجم (2 %) کاهش می یابد.