غلتک ها ( COMPACTORS)
مهم ترین مسئله درراهسازی میزان دانسیته ومقاومت لایه های راه میباشد این مقادیر باید درحد مطلوب باشد تاسطوح مختلف جاده دراثرتنش های وارده ناشی ازعبوربارتغییرشکل نداده وبتواند تحمل جذب وانتقال باررا ازلایه های بالاتر به پایین تر داشته باشد براین منظورباید لایه های مختلف راه را تاحد قابل قبولی متراکم نمودتراکم عبارتست ازازدیاد دانسیته خاک ازطریق نزدیک کردن ذرات و دانه های خاک به یکدیگر که معمولا با خارج کردن هوا ازفضاهای خالی بین ذرات خاک انجام میگیرد متراکم کردن خاک باعث اضافه شدن مقاومت خاک کم شدن قابلیت تغییر حجم کم شدن قابلیت نفوذ پذیری خاک میگردد میزان تراکم پذیری خاک به دانسیته اولیه خاک خواص شیمیایی وفیزیکی خاک ( نظیرتوزیع دانه بندی چسبندگی وغیره) درصد رطوبت نوع ومیزان نیروی متراکم کننده دارد
انواع غلتکها
انواع غلتکها عبارتند از:
غلتکهای پاچه بزی
غلتکهای پاچه بزی دارای استوانه ای مجهز به تعدادی پایه های بیرون آمده است واین پایه ها که به پاچه بزی موسومند به عمل تراکم کمک میکنند وجه تسمیه پاچه بزی این است که عمل کوباندن این غلتک شبیه اثری است که یک گله گوسفند یا بز برروی زمین برجای می گذارد این غلتک عمل تراکم را با استفاده ازفشار استاتیکی وهمچنین کنترل انجام می دهد این غلتکها معمولات دارای چندین استوانه بوده وبه صورت جفتی هم بکارمی رود.
غلتکهای شبکه ای
این نوع غلتکها با سرعت نسبتا" زیاد قادربه کاربوده ودرحین عمل خاک را پراکنده نمی کنند این غلتکها برای خرد کردن قطعات کلوخه خاکهای چسبیده مناسب میباشند همچنین ازاین غلتک می توان برای خرد کردن ومتراکم نمودن سنگهای نرم استفاده کرد.
غلتکهای لرزنده
انواع معینی ازخاک مانند ماسه شن وسنگهای درشت عکس العمل بسیارخوبی درمقابل تراکم تولید شده به وسیله ترکیب فشاروارتعاش ازخود نشان می دهند هنگامی که خاک مرتعش میشود ذرات تغییر محل داده وجهت افزایش وزن مخصوص توده به ذرات مجاورشان نزدیکترمیشوند.
غلتکهای لرزنده دراندازه های مختلف ازغلتک کوچک دستی باصفحه فلزی لرزان تا غلتکهای بزرگ خودرو که دارای استوانه های صاف یا پاچه بزی یا کفشک دارمیباشند موجودهستند بسیاری ازانواع این غلتکها دارای فرکانس ودامنه نوسان قابل تنظیم میباشند تاعمل تراکم بدلخواه انجام پذیرد این غلتکها درحین کوبیدن خاک مقداری ازرطوبت خاک را نیزکم می کنند که این عمل درمورد تراکم خاکهای مرطوب مزیت محسوب میشود نیروی متراکم کننده غلطکهای لرزنده اساسا ناشی ازارتعاش ووزن استاتیکی غلطک میباشد.
غلتک های دارای چرخ فولادی صاف
این نوع غلتکها هنوز هم به طوروسیع درعملیات ساختمانی به کارمیروند این غلتکها جهت متراکم نمودن سطح آسفالت جاده ها مورد استفاده قرارمیگیرد این نوع غلتکها دارای انواع متفاوتی هستند که متداول ترین آنها عبارتنداز: غلتک سه چرخ ( دومحوری) غلتک دومحوری تاندم وغلتک سه محوری تاندم
غلتک های پنوماتیک ( چرخ لاستیکی)
این غلتک ها مسطح بوده وقوانین اعمال فشاردرمورد تراکم خاکهای زیرسطح درباره آنها صادق است بعضی ازاین غلتکها خود محرک بوده وبعضی دیگر ممکن است توسط ماشین آلات دیگرکشیده شوند.
غلتکهای پنوماتیک دردونوع اصلی غلتک چند چرخ وغلتک پنوماتیک سنگین موجودمیباشند ازغلتک های سنگین پنوماتیک درمتراکم کردن لایه های ضخیم خاک استفاده میشود غلتکهای چند چرخ برای انجام کارهای پایانی وسطوح آسفالت وخاکریزسدها استفاده میشود.
غلتک های دارای صفحات فولادی ( کفشکدار)
این نوع غلتک ها شبیه به غلتکهای پاچه بزی بوده وفقط به جای پایه های پاچه بزی صفحات نسبتا بزرگ تر فولادی برروی استوانه غلتک سوارشده اند این نوع غلتک ها درحین عمل تراکم اختلال کمتری درسطح خاک ایجاد می نمایند.