عوامل موثر در بازدهی و انتخاب ماشین آلات
از جمله عوامل موثر در بازدهی آلات سنگین نظیر اسکریپر می توان به ارتفاع کارگاه، درجه حرارت، ضریب اصطکاک کشش، عوامل جوی، مقاومت در برابر حرکت ماشین، مهارت نیروی انسانی و مشخصات محل کار ماشین اشاره کرد. ماشین آلات با توجه به میزان بازدهیشان در موقعیت های مختلف به کار گرفته می شوند.
از دیگر عوامل موثر در انتخاب ماشین آلات سنگین می توان به مشخصات فنی پروژه، حجم کار، نوع کار، فناوری مورد استفاده، میزان سرمایه ی پروژه، مدت زمان اجرای پروژه، برنامه ریزی و مدیریت پروژه و برآورد هزینه های پروژه اشاره کرد. ارزیابی تمام موارد ذکرشده و در نظر گرفتن تأثیر متقابل آن ها بر یکدیگر به منظور به کارگیری ماشین آلات مدنظر در شرایط گوناگون ضروری است.
اسکریپر چیست؟
اسکریپر یکی از مهم ترین انواع ماشین آلات سنگین به شمار می رود. این ماشین به طور گسترده در پروژه های راه و ساختمان به کار گرفته می شود. از این ماشین سنگین به منظور کندن، بارگیری، حمل، نقل و تخلیه ی مواد در مسافت های طولانی استفاده می شود.
می توان در تعریف این ماشین آن را نوعی ماشین حفار دانست که در عملیات تسطیح به کار گرفته می شود. معمولاً هرجا استفاده از بولدوزر اقتصادی نباشد، به سراغ این ماشین می روند. اگر فاصله ی حمل و نقل بار متوسط باشد، از سویی استفاده از ماشین های سریغ غیراقتصادی و از سوی دیگر، استفاده از بولدوزر ناممکن است. در چنین حالتی استفاده از این ماشین بهترین انتخاب به شمار می رود.
حرکت این ماشین ها در بسیاری از موارد با یک ماشین کمکی دیگر نظیر تراکتور انجام می گیرد. وزن این ماشین ها، بدون در نظر گرفتن وزن تراکتوری که آن ها را می کشد، چیزی حدود 30 تن ارزیابی می شود. امکان تولید نیرویی تا 300 اسب بخار با این ماشین ها وجود دارد. این اعداد با جزئیات بیشتری در بخش های بعد بررسی خواهند شد.
استفاده از این ماشین آلات سنگین برای عملیات خاکی حجیم چه به لحاظ زمانی و چه به لحاظ اقتصادی بسیار به صرفه است. همچنین، همان طور که ذکر شد، استفاده از این ماشین در عملیات تسطیح نیز بسیار کاربردی است.
تقسیم بندی اسکریپرها
اسکریپرها در یک تقسیم بندی کلی به دو دسته تقسیم می شوند؛ دستگاه هایی که خود به واسطه ی موتوری که در آن ها تعبیه شده حرکت می کنند، به عبارت دیگر موتور ماشین خود مولد قدرت حرکتی است؛ و دستگاه هایی که با تراکتور کشیده می شوند.
در دسته بندی این ماشین ها همچنین در نظر داشتن اجزای سازنده ی آن ها می تواند حائز اهمیت باشد. در ادامه برخی از انواع این ماشین ها معرفی خواهند. به طور کلی این ماشین ها از سه بخش اصلی مخزن یا جام، صفحه ی نگهدارنده ی خاک در مخزن و بخش تخلیه کننده ی خاک تشکیل شده است.
تاریخچه ی اسکریپر
اسکریپر نخستین بار در سال 1946 ساخته شد؛ این ماشین سنگین در کارخانه ی صنایع تولید ماشین آلات ساختمانی و راه سازی CATERPILLAR به طور انبوه تولید و در بازار عرضه گشت. این ماشین در گذر سالیان پیشرفت کرد و توسعه یافت، به طوری که امروزه به سیستم های پیشرفته ی تشخیص موقعیت و اصلاح شیب زمین مجهز است.
از ویژگی های ماشین های اولیه می توان به سرعت پایین آن ها اشاره کرد. سرعت نخستین نوع از این ماشین ها از چند کیلومتر تجاوز نمی کرد. با این حال ماشین هایی که امروز تولید می شود، با توجه به چرخ های لاستیکی تعبیه شده در آن ها، می توانند با سرعتی حتی تا 55 کیلومتر در ساعت هم حرکت کنند. البته این عدد مربوط به زمانی است که این ماشین آلات خالی باشند.
امروزه جام یا ظرف در این ماشین آلات در حجم های مختلفی از 6 متر معکب گرفته تا 70 متر مکعب تولید می شوند. همان طور که پیش تر هم دیدیم، در صورتی که چند جام با هم ترکیب یا چند اسکریپر به یکدیگر متصل گردند، این حجم افزایش پیدا می کند.