کندگیرکننده بتن (دیرگیر کننده) و دلیل استفاده از آن

بتن یکی از مصالح ساختمانی پرکاربرد در صنعت ساخت و ساز است که از گذشته تا امروز به عنوان مقاوم ترین ماده در برابر عوامل گوناگون در نظر گرفته شده است. این ماده از ترکیب سیمان پرتلند، آب و سنگدانه های طبیعی و یا بازیافتی که در نتیجه حفاری یا تخریب ساخت و ساز حاصل می شوند، به دست می آید. بتن از مقاومت فشاری بسیار بالا برخوردار است و در برابر تغییرات آب و هوایی می تواند استحکام خود را حفظ کند. ویژگی ها و خواص آن با توجه به موادی که در ساختش به کار می روند متفاوت است. علاوه بر مواد اولیه ای که هنگام تولید بتن با یکدیگر ترکیب می شوند، گاهی اوقات با توجه به موقعیت های اجرایی یکسری مواد افزودنی به ترکیب بتن اضافه می شوند. در حال حاضر این افزودنی ها نقش مهمی در دوام و اجرای بتن ایفا می کنند و قابلیت های ویژه به آن می بخشند. در نوشته های پیشین به توضیح بتن و ویژگی های آن پرداخته شد و انواع افزودنی های آن که شامل افزودنی های معدنی و شیمیایی می باشند مورد بررسی قرار گرفت. هم اکنون در این نوشته قصد داریم کندگیرکننده ها که نوعی افزودنی بتن هستند را به شما معرفی نمائیم. با ما همراه باشید.

مهم ترین عاملی که بر عملکرد کندگیرکننده ها اثر می گذارد دما است. در واقع این افزودنی ها برای جلوگیری از مشکلاتی که در اثر هوای گرم برای بتن رخ می دهند، مورد استفاده قرار می گیرند. علاوه بر دما عوامل دیگری نیز بر کارایی این مواد اثرگذار خواهند بود از جمله ماشین آلات و تجهیزات مورد استفاده در تولید و انتقال بتن، وزش باد، نم و رطوب، زمان بتن ریزی و مهارت مجریان طرح. کندگیر کننده ها در زمان مشخص بر بتن اثر می گذارند، به نحوی که پس از گذشت یک بازه زمانی معین آب گیری سیمان شروع می گردد. از این جهت مقدار مصرف سیمان باید به اندازه ای باشد که زمان لازم برای بتن ریزی، ویبره، پرداخت و کارهای جانبی وجود داشته باشد.

کندگیرکننده ها (دیرگیر کننده ها)
افزودنی های کندگیر کننده به موادی گفته می شوند که فرآیند هیدراتاسیون سیمان را به تاخیر می اندازند، در نتیجه سرعت گیرش بتن پایین آمده و مدت زمان بیشتری صرف سفت شدن بتن می گردد. این افزودنی ها خواص مکانیکی بتن را تحت تأثیر قرار نمی دهند، تنها به منظور کنترل دما و جلوگیری از اثرات نامطلوب آن مورد استفاده قرار می گیرند. آن ها روند مقاوم سازی مکانیکی بتن را به طور موقت به تاخیر می اندازند اما پس از یک هفته ماده ای مقاوم با خلل و فرج کمتر ایجاد می کنند. برای به تاخیر انداختن مدت زمان گیرش بتن هم می توان از یک افزودنی دیرگیرکننده مجزا استفاده نمود و هم روان کننده یا فوق روان کننده به مخلوط بتن اضافه کرد.

مواد کندگیرکننده به منظور افزایش کارایی بتن به آن اضافه می شوند. هنگام استفاده از این افزودنی ها باید اندازه گیری مواد به دقت صورت گیرد زیرا در صورت عدم رعایت استانداردهای لازم بر اساس دستورالعمل سازنده ممکن است گیرش بتن به صورت مطلوب صورت نگیرد و خطر عدم گیرش به علت کاربرد بیش از حد این افزودنی ها وجود داشته باشد. کندگیرکننده ها به دو دسته آلی و معدنی دسته بندی می شوند. کندگیرکننده های آلی شامل لیگنو سولفونات ها، فسفونات ها، قندها و اسیدهای هیدروکسی کربوکسیلیک و نمک آن ها می باشند اما کندگیرکننده های معدنی شامل فسفات ها، بورات ها و نمک های روی، مس، قلع و روی هستند.

کندگیرکننده ها نیز همانند سایر افرودنی های بتن پاسخگوی نیازهای ساخت و ساز در مناطق گرم و خشک هستند. گیرش زودهنگام بتن ممکن است مشکلاتی در پی داشته باشد، از این رو از افزودنی های کندگیر کننده استفاده می شود. از جمله مواردی که این افزودنی ها به بتن اضافه می شوند به شرح زیر هستند:

بتن ریزی حجیم
در بتن ریزی های حجیم، دمایی که به علت آب گیری سیمان ایجاد می شود، بین هسته میانی و سطح بیرونی اختلاف دمایی پدید می آورد، در نتیجه ترک خوردگی حرارتی رخ می دهد. از این رو به منظور کاهش اختلاف دما و کنترل آن از کندگیر کننده ها استفاده می شود.

پرداخت بتن نما
هنگامی که سطح پوشیده از بتن به پرداخت نیاز دارد، کندگیرکننده به مخلوط بتن افزوده می شود تا سطحش دیرتر خشک شده و بتوان بین بتن با روکش سطح پیوند بهتری برقرار نمود. از این رو به بتن نما کندگیرکننده اضافه می کنند تا کارهای لازم بر روی آن صورت گیرد.

بتن ریزی دیوارهای عظیم
در بتن ریزی های حجیم دما بسیار بالاست، از رو به دلیل کاهش انحراف سازه بتنی و گیرش تدریجی بتن به آن کندگیرکننده اضافه می کنند تا اختلاف دما کنترل شده و سازه از پیوستگی لازم برخوردار گردد.

بتن ریزی با قالب های لغزنده
افزودن کندگیرکننده، بتن را روان کرده و از چسبندگی آن به قالب ممانعت می کند. علاوه بر آن با ایجاد تاخیر در روند گیرش، بتن با توجه به وزن خود فضای بین آرماتورها را پر می کند و بین بتن و فولاد چسبندگی لازم ایجاد می گردد.