همه چیز درباره سیم کلاچ خودرو

کلاچ چیست؟
طبق تعریف کلی، کلاچ وسیله ای است که حرکت چرخشی یک شفت را به شفت دیگر منتقل می کند و درواقع رابط بین جعبه دنده و موتور است که در ابتدا توان تولیدی موتور را به جعبه دنده انتقال می دهد و پس از آن با حضور سایر سیستم ها این نیروی تولیدی به چرخ ها روانه می شود.

همچنین هنگام تعویض دنده، باید توان تولیدی موتور از جعبه دنده قطع شود که این عمل از طریق کلاچ انجام می گیرد. به عنوان مثال زمانی که قصد تعویض دنده از 2 به 3 را دارید ابتدا باید پدال کلاچ را فشار دهید که این عمل باعث قطع ارتباط بین موتور و جعبه دنده شده و پس از تعویض دنده و رها نمودن کلاچ، این ارتباط دوباره برقرار می شود.

انواع کلاچ
کلاچ ها در حالت کلی به 4 دسته تقسیم می شوند:

• بدون لغزش
• یک طرفه
• هیدرولیکی
• اصطکاکی

از بین موارد فوق، صرفا دو مورد اصطکاکی و هیدرولیکی در خودروهای امروزی استفاده می شود. در کلاچ هیدرولیکی، نیرو از یک صفحه به سیال و دوباره از سیال به صفحه متحرک دیگر انتقال پیدا می کند. اساس کار نوع اصطکاکی، همان طور که از نام آن نیز مشخص است بر مبنای ضریب اصطکاک بسیار بالای بین دو صفحه بوده و درگیری بین صفحات باعث انتقال نیرو از یک صفحه به صفحه دیگر می شود.

ناگفته نماند که دسته بندی دیگری نیز برای کلاچ ها وجود دارد که آن ها را به سه دسته اهرمی، روغنی و سیمی تقسیم می کند. کلاچ های سیمی به دلیل سادگی و ارزان قیمت بودن کماکان یکی از پرکاربردترین کلاچ ها در خودروها و به خصوص در خودروهای داخلی هستند.

انواع کلاچ اصطکاکی
کلاچ اصطکاکی خود به 4 دسته تقسیم می شود:

• کلاچ مخروطی
• کلاچ تک صفحه ای
• کلاچ چندصفحه ای
• کلاچ نیمه گریز از مرکز
• کلاچ گریز از مرکز

مهم ترین اجزای کلاچ اصطکاکی شامل فلایویل، صفحه فشاری، رینگ تکیه گاه، دوشاخه کلاچ، سیم کلاچ، لنت و… است که تمرکز این مقاله برروی سیم کلاچ به عنوان یکی از مهم ترین اجزای کلاچ است.

سیم کلاچ
پدال کلاچ، تنها تجهیز از سیستم کلاچ است که در ارتباط مستقیم با راننده قرار دارد، اما ارتباط بین پدال با سایر اجزا چگونه برقرار می شود؟ پس از پدال کلاچ، سیم کلاچ قرار داشته و نیروی اعمالی از پای راننده توسط سیم کلاچ به کیت کلاچ منتقل می شود. زمانی که راننده پای خود را برروی پدال کلاچ قرار داده و فشار می دهد، دیسک کلاچ آزاد شده و خودرو در حالت خلاص قرار می گیرد؛ درواقع توان تولید موتور در این لحظه دیگر به جعبه دنده منتقل نشده و راننده فرصت کافی برای تعویض دنده را دارد.

سیم کلاچ عملکردی همانند سیم ترمز دوچرخه دارد و همانند آن نیز در داخل یک پوشش پلاستیکی قرار گرفته است که با فشردن پا بر روی پدال کلاچ، همانند ترمز دوچرخه، فشار وارده اهرم متصل به صفحه کلاچ را حرکت داده و در نتیجه دنده ها آزاد می شوند.

علائم خرابی سیم کلاچ
بالاخره در این بخش از مقاله سیم کلاچ و علائم خرابی آن به بخش کلیدی مقاله، یعنی علائم خرابی سیم کلاچ رسیدیم. همانند هر قطعه دیگری احتمال خرابی سیم کلاچ نیز وجود دارد و از آن جایی که در یک فرآیند کاملا مکانیکی حضور دارد احتمال خرابی آن، تا حدودی بالا است. بسیار قابل انتظار است که خرابی سیم کلاچ در تعویض دنده ها قابل تشخیص باشد. موارد زیر تا حدود زیادی به شما کمک می کنند که خرابی سیم کلاچ را زودتر تشخیص دهید.

شل و سفت شدن پدال کلاچ: در این حالت یا پدال کلاچ بیش از حد سفت بوده و به سختی بالا و پایین می رود یا به شدت شل بوده و با کوچک ترین فشار به سمت پایین می رود.

لرزش کلاچ: چنانچه سیم کلاچ خراب باشد پس از برداشتن پا از روی پدال، کلاچ کماکان درگیر بوده و اندکی نیز دچار لرزش می شود.

کار نکردن کلاچ: در صورت بریده شدن سیم، کلاچ در اصطلاح خالی شده و کار نخواهد کرد.

جا نرفتن دنده ها: در این حالت، دنده به صورت کامل خلاص نشده و در نتیجه دنده یا جا نرفته یا به سختی جا می رود.

بالا یا پایین بودن کلاچ: چنانچه مجبور هستید که پای خود را بیش از حد روی پدال قرار دهید یعنی به احتمال زیاد سیم کلاچ دچار مشکل شده است. همچنین اگر کلاچ بالاتر عمل کند و مجبور شوید مجدد با پا آن را بالا بکشید؛ حکایت از خراب بودن سیم کلاچ دارد.

تنظیم نمودن (رگلاژ) سیم کلاچ
یکی از بخش هایی که حتما در مقاله «سیم کلاچ و علائم خرابی آن» بایدبه آن پرداخته شود، تنظیم کردن سیم کلاچ است. برخی از مشکلاتی که در بالا ذکر شده ناشی از خارج شدن سیم کلاچ از حالت بهینه خود است که با تنظیم مجدد می توانید این مشکل را رفع کنید.

تنظیم سیم کلاچ کار آن چنان پیچیده ای نیست و اگر سررشته ای از خودرو داشته باشید؛ می توانید شخصا این کار را انجام دهید. برای این کار ابتدا سیم کلاچ را پیدا کنید، در انتهای سیم کلاچ دو مهره وجود دارد که با جابه جا کردن آن، می توانید طول سیم کلاچ را کم و زیاد کرده و در نتیجه پدال کلاچ بالاتر یا پایین تر آزاد می شود.

تعویض سیم کلاچ
همان طور که عنوان شد برخی از مشکلات ذکر شده با تنظیم سیم کلاچ قابل رفع است، اما در برخی موارد تعویض سیم کلاچ تنها راه حل موجود است.

چنانچه یکی از موارد زیر برای خودرویتان اتفاق افتاد، بلافاصله نسبت به تعویض سیم کلاچ اقدام کنید.

• رشته رشته شدن سیم کلاچ
• پاره شده روکش پلاستیکی
• خشک شدن بیش از حد سیم
• بریدگی برخی رشته ها
• تابیدگی سیم
• نگهداری سیم کلاچ

جهت نگهداری و بهره برداری صحیح از سیم کلاچ دو نکته بسیار مهم و در عین حال ساده اهمیت دارد:

بازرسی چشمی
رسیدگی به موقع
جهت بازرسی چشمی محل اتصال سیم به پدال، اهرم کلاچ یا محل خمیدگی را بیش از بقیه موارد مدنظر قرار دهید؛ چراکه اصطکاک بالایی را تحمل می کند و از همین رو بیشترین سایش و فرسودگی نیز در این نقاط رخ می دهد.