تُرمُز دستی- Hand brake یکی از اجزاء خودرو است. برای اینکه خودرو در توقفگاه ها در اثر شیب محل به راه نیفتاده خطری ایجاد ننماید ترمزی به نام ترمزدستی در آن پیش بینی نموده اند که این ترمز ممکن است روی چرخ ها قرار داده شده چرخ ها را از چرخیدن بازدارد یا روی میل گاردان تعبیه شود و مانع گردیدن آن شود. قدرت ترمز دستی به مراتب کمتر از ترمز پایی است
ترمز دستی:
ترمز دستی که به ترمز پارک هم معروف است برای ساکن کردن خودروی پارک شده ی خاموش یا روشن به کار می رودترمز دستی توانایی دارد خودروی را در شیب 30 درصد ساکن نگه دارد البته در موقعی که ترمز پایی عمل نکند می توان از ترمز دستی تا حدودی برای متوقف کردن خودرو کمک گرفت ترمز دستی معمولا روی چرخهای عقب نصب می شود و به وسیله کابل یا سیمی با اهرم دستی داخل اتاق به کار می افتد برای انکه هر دو چرخ عقب هم زمان عمل کنند دو طرح وجود دارد.
در یک طرح یک سیم به اهرم وصل می شود که با کشیدن ان قطعه T شکلی حرکت لولایی کرده دو سیم متصل به چرخ های عقب را در یک زمان به حرکت در می اورد و در طرح دیگر با کشیدن اهرم ترمز دستی دو سیم کشیده می شود که هر سیم ترمز دستی یک چرخ عقب را فعال می کند برای انکه ترمز دستی در وضعیت انتخاب شده به وسیله راننده ثابت بماند دکمه ی ضامن کننده ای در روی اهرم طراحی شده است که با فشردن ان سیستم ازاد می شود و می توان اهرم را به کار انداخت نصب ترمز دستی در سیستم ترمز های دیسکی دشوارتر است در ترمز های دیسکی از اهرمی استفاده شده که با کشیدن ان پایه کشیده شده و دیسک در وسط دو لنت به طور مکانیکی فشرده می شود
رگلاژ ترمز های کفشکی:
برای افزایش راندمان ترمز های کفشکی لازم است لقی کمی بین لنت و کاسه وجود داشته باشد به علت سایش لنت ها مقدار لقی تنظیم شده ثابت و پایدار نیست بنابراین هر چند وقت یک بار سیستم ترم ز نیاز به رگلاژ مجدد دارد عمل رگلاژ ترمز گاهی به صورت دستی و گاهی هم به صورت اتوماتیک طراحی می شود.
در صورت دستی بودن رگلاژ ابتدا به زیر محور چرخ جک زده شده پس از بلند شدن چرخ از زمین پیچ رگلاژ را می چرخانند تا کاسه ی چرخ با لنت ها تماس بگیرد سپس کمی پیچ رگلاژ را در جهت عکس پیچانده در لحظه ی تماس مختصر لنت با کاسه عمل رگلاژ خاتمه می پذیرد در صورت رگلاژ اتوماتیک با دنده ی عقب حرکت کرده به طور ناگهانی اهرم ترمز دستی را می کشید سپس با دنده مستقیم حرکت کرده دوباره اهرم ترمز دستی کشیده می شود این عمل ان قدر تکرار می شود تا پدال در ارتفاع بالاتری عمل کند در ضمن گاهی ترمز دستی روی میل گاردان خودرو نصب می شود مانند خودروی لندرور در این صورت با کشیدن اهرم ترمز دستی میل گاردان قفل شده در نتیجه چرخ های محرک خودرو هم قفل می شوند.
ترمز دستی برقی چیست
ترمز دستی الکترونیکی از اوایل قرن 21 برای نخستین بار بر روی آئودی A8 استفاده شد و سپس این تکنولوژی گسترش یافت و ابتدا بر روی دیگر محصولات آئودی تا سال 2009 استفاده گردید و اکنون اکثریت تولید کنندگان ماشین مانند هوندا، جگوار، فولکس واگن و کارخانجات ماشین سازی زیر مجموعه اش، کیا، هیوندای و …از سیستم ترمز دستی الکترونیکی بر روی ماشین های خود بهره میبرند.
در سیستم ترمز دستی مکانیکی که در بعضی ماشین ها به صورت اهرم دستی است و در بعضی دیگر به صورت اهرم پایی می باشد یک کابل را که به لنت های عقب متصل است درگیر می کند اما در سیستم ترمز الکترونیکی عملکرد متفاوت است و دو نوع سیستم ترمز دستی الکترونیکی داریم که در ادامه آن را برای شما شرح میدهیم.
نوع اول ترمز دستی الکترونیکی مانند نوع مکانیکی دارای کابل است اما با این تفاوت که وقتی راننده دکمه ترمز دستی الکترونیکی را فشار می دهد یک موتور برقی کار دست راننده را انجام می دهد و کابل را میکشد و لنت های عقب را درگیر می کند. در ماشین هایی که این نوع ترمز دستی الکترونیکی را دارا می باشند یک چیپ الکترونیکی وجود دارد که شروع حرکت ماشین در سر بالایی را کنترل می کند که این سیستم را به اختصار HSA مینامند.
در نوع دوم سیستم ترمز دستی برقی هیچ نوع کابلی وجود ندارد و ترمز دستی توسط موتور برقی جاسازی شده در کالیپر ترمز عقب عمل درگیر کردن ترمز دستی را به صورت الکترونیکی انجام می دهد. اغلب در این سیستم در ماشین های اتوماتیک زمانی که گیربکس را در حالت D یا حرکت قرار میدهید ترمز دستی به صورت خودکار غیر فعال می گردد.