کاربرد چوب در صنایع مختلف

نکته قابل توجهی که در مسیر تکاملی مصرف چوب در جهان در بین اقوام مختلف به چشم می خورد عبارت است از تجربیاتی که انسان از اعصار قدیم در حین کار با این جسم پیدا کرده است.

این تجربیات نشان می دهد در مناطقی که گونه های متعدد چوبی وجود داشته است، افراد هر چوبی را برای مصرف به خصوصی انتخاب می کرده اند و این طرز مصرف که در واقع استفاده سنتی از چوب می باشد، کم و بیش هنوز هم در خیلی از نواحی وجود دارد ولی همانطور که گفته شد با به وجود آمدن ماشینهای اره و خلاصه گسترش تکنولوژی، در زمینه های مختلف، استفاده از چوب هم از حالت سنتی به حالت جدید صنعتی درآمد و هرچه بیشتر رو به توسعه گذاشت.

چوب به طور طبیعی در مصارفی مثل تیر تلفن و تلگراف، شمع و کلاهک در معادن، داربست و قیم در کشاورزی زیاد مصرف می شود. با شناخت خواص چوب در برابر حرارت، الکتریسیته و صوت، این ماده دامنه مصرف بسیار گسترده تری کسب نمود و به عنوان عایق حرارت و الکتریسیته برای ساختن افزارهای مختلف، پوشش دیواره ها برای جلوگیری از انتقال حرارت و تشعشع حرارتی و تخفیف دهنده صوت مورد استفاده بیشتر قرار گرفت.

ساختن کبریت جز با چوب و یا فرآورده های آن میسر نیست. زیرا چوب هیچ گاه در برابر تابش آفتاب و حرارت زیاد، به علت ضریب هدایت حرارتی بسیار کم و گرمای ویژه زیاد، داغ نمی شود و برعکس در حرارتهای پایین یخ نمی بندد. به همین ترتیب چون ضریب هدایت الکتریکی چوب کم است و یا بالعکس مقاومت الکتریکی زیادی دارد، عایق جریان الکتریسیته می باشد.

از سوی دیگر چوب دارای خاصیت ایجاد طنین صوت می باشد و ازینرو برای ساخت آلات موسیقی نظیر عود، تار، کمانچه، سه تار، گیتار، سنتور، ویلن، پیانو و غیره، بهترین ماده تشخیص داده شده و از قدیم الایام مورد استفاده قرار می گرفته است.

مهذا شناخت سایر خواص آکوستیک نظیر جذب و تخفیف شدت صوت و عایق بودن آن در برابر صدا سبب شده است که چوب و فرآورده های چوبی به عنوان تنها ماده بی رقیب در عایق کاری دیواره و سقف ساختمانهای مسکونی چندین طبقه مورد استفاده قرار گیرد و کاربرد چوب در این زمینه به خصوص در تالارهای سخنرانی، سینما و تاتر واضح تر است. که در واقع یک نوع استفاده غیر سنتی از چوب به شمار می رود.

با به وجود آمدن ماشین های اره انسان قادر گردید در زمان کوتاهی تنه درختان قطور را به ابعاد کوچک تبدیل نماید. این سرعت تبدیل از یک سو باعث گردید با گذشت زمان از منابع چوبی قابل دسترس تدریجا کاسته شود و از سوی دیگر ترقی سطح زندگی انسان و مصرف روزافزون، نیاز انسان را به چوب با شکلی تازه تر، بهتر و اقتصادی تر تقاضا می نمود.

بدین علت صنایع تهیه روکش و تخته چند لایه سازی رواج یافت و انسان قادر گردید از یک تنه قطور درخت به جای به دست آوردن قطعات ضخیم چوب، هزاران متر مربع لایه نازک قابل استفاده برای انواع مصارف و به طور اقتصادی تری به دست آورد.

از کارخانه های چوب بری در حدود 35 درصد مازاد از قبیل پوست، خاک اره، مقاطع و کناره ها برجای می ماند، و از کارخانه های تهیه روکش و تخته چند لایه نیز به طور متوسط حدود 50 درصد ضایعات تولید می شود که در گذشته غالبا فقط به مصرف سوخت می رسید. وجود مازاد مذکور و همچنین چوبهای کم قطر و سرشاخه ها و مازاد مقطوعات جنگل، زمینه را برای پیدایش صنایع دیگری آماده ساخت که از آن جمله می توان صنعت تخته خرده چوب سازی، فیبرسازی، مقوا و کاغذ سازی را نام برد.

به علاوه شناخت خواص شیمیایی مواد تشکیل دهنده چوب باعث گردید که بتوان از این ماده انواع و اقسام مشتقات سلولزی تهیه کرد نظیر: ابریشم مصنوعی، فیلمهای سینما، نوار ضبط صوت، مواد منفجره و...

به علاوه وجود مواد استخراجی و مواد تخمیر شونده در چوب سبب گردید که صنایع تقطیر و تخمیر مازاد چوب رونق پیدا کند به طوری که امروزه کارخانه های متعددی در این زمینه دائر گردیده اند. با توجه به مواردی که توضیح داده شد، لازم است که طبقه بندی کلی برای استفاده از چوب برای مصارف مختلف توضیح داده شود.

مقدمتا باید گفت که، در دید اول استفاده از چوب به دو شاخه استفاده سنتی و استفاده غیر سنتی (صنایع جدید) تقسیم می شود. در شاخه استفاده سنتی کلیه مصارفی که از اعصار قدیم انسان می شناخته است و امروز هم کم و بیش رواج دارد قرار داده می شود نظیر:

استفاده های روستائی نرده بام، وسایل نخ ریسی و نساجی، در و پنجره های تو پر، قایق های به اشکال قدیم، گهواره، تابوت و اشیاء خانگی، درورگری کارگاهی، کنده کاری و صنایع دستی چوب که در اکثر این موارد ممکن است چوب به شکل طبیعی خود مصرف می گردد.

در شاخه استفاده های غیر سنتی صنایع به دو بخش مهم تقسیم می گردد که در هر دو بخش چوب پس از تغییر و تبدیل به اشکال و حالتهای مختلف مورد استفاده واقع می شود این دو بخش عبارتند از:

1-صنایع تبدیل مکانیکی چوب