جنس و خصوصیات درخت آبنوس
دایس پایرس ابنوم یا سلان ابونی یک گونه درخت از جنس دایس پایرس و از خانواده ی ابنیسیا است. این درخت چوب سیاه بسیار با ارزشی تولید می کند که بسیار زیبا و پر تراکم است. این درخت همیشه سبز است و رشد کندی دارد و همین کندی رشد در مناطق استوایی است که تراکم آبنوس را بالا برده و وزن مخصوص آن را بیشتر از هزار کیلوگرم بر متر مکعب کرده است. درخت آبنوس دارای تاج متراکم و پرپشتی است.
قیمت یک درخت غول پیکر آبنوس به 13 میلیار تومان هم می رسد. بلندی این درخت به 20 تا 25 متر می رسد. برگ های این درخت کاملا بیضی شکل یا تخم مرغی شکل و کشیده است. برگ های آبنوس دارای 6 تا 15 سانتی متر بلندی و 3 تا 5 سانتی متر هم پهنا است و کاملا غیر کرکی است. میوه این درخت دارای صمغ بوده و سفت است.
میوه آبنوس خوراکی است اما فقط در زمان هایی مصرف می شده است که قحطی رخ می داد و در غیر این صورت در حالت کلی مصرف دارویی دارد. گرده افشانی این درختان معمولا توسط حشرات انجام می گیرد. درخت آبنوس در سایه نمی تواند رشد کند و خاک مرطوب را ترجیح می دهد و به همین دلیل در مناطق استوایی چوب مرغوب تری تولید می کند.
نام عمومی یا تجاری درخت آبنوس
درخت آبنوس با اسامی ابونی آفریقایی، ابونی گابنی، ابونی نیجریه ای، یا ابونی کامرونی یافت می شود که این نامگذاری به علت رشد این درخت در کشور های نام برده شده می باشد. اما یکی از مرغوب ترین انواع چوب آبنوس، ابونی هندی است که تیرگی چوب درون فوق العاده ای دارد.
نام علمی درخت آبنوس
اسم علمی درخت آبنوس دایس پایرس کلاسیفورا است. این درخت در سریلانکا، هند و اندونزی هم رشد می کند. البته آبنوس در تمام کشورهایی که در بالا هم به آن ها اشاره شد یافت می شود و در برزیل هم رگه های زیبایی از این چوب یافت می شود.
خصوصیات چوب آبنوس
رنگ درون چوب درخت آبنوس معمولا سیاه و از آن بهتر سیاه براق است. البته در برخی از گونه ها گاهی بافت روشن هم وجود دارد. چوب درخت آبنوس راست تار و یا گاهی با انحراف خیلی کم است. آبنوس دارای بافتی منحصر به فرد و با درخشندگی بسیار زیاد و طبیعی است.
آبنوس پراکنده آوند است و دارای منافذ متوسط تا بزرگ در ساختار خود است که بدون هیچ نظم خاصی پراکنده شده اند که از این جهت بافتی شبیه به چوب های بخش روزنه ای دارد.آبنوس به عنوان یک گونه بسیار بادوام چوبی محسوب می شود که مقاومت خوبی در برابر حمله موریانه ها و حشرات دیگر دارد. آبنوس دارای سختی بالایی است.
این سختی با اولین لمس چوب آبنوس برای هر فردی که با آن کار می کند کاملا قابل احساس است. به طوری که با رنده کردن این چوب و برخورد تیغه رنده با این چوب حس برخورد آهن به آهن به انسان دست می دهد.پرداخت این چوب آسان است و پرداخت آن با کیفیت بالایی انجام می شود.
آسانی پرداخت این چوب به معنی راحتی سمباده زدن و لزوم وارد کردن نیروی کم برای پرداخت چوب آبنوس نیست بلکه کاملا برعکس است و لایه برداری از سطح آن با مشقت زیادی انجام می شود. پرداخت آسان به معنی تراش و سایش با کیفیت سطح است به طوری که بعد از برخورد تیغه تیز و یا سمباده سطح چوب بدون هیچ کنده شدنی واکنش نشان می دهد و هیچ خلل و فرجی ایجاد نمی شود؛ برعکس این حالت را موقع تراشیدن چوب نرمی مثل نراد مشاهده خواهید کرد.
چوب آبنوس تقریبا بدون هیچ حفره مخربی است و سطح صاف و براقی را ایجاد می کند و نسبت به نفوذ آب و موریانه نیز مقاوم است. دانسیته این چوب بسیار بالا است و دانسیته اش به 1200 کیلوگرم بر متر مکعب یا 1٫2 گرم بر سانتی متر مکعب می رسد.
به علت دانسیته بالای این چوب در مقایسه با دانسیته آب که یک گرم بر سانتی متر مکعب است، امکان شناور ماندن این چوب روی آب وجود ندارد و این تراکم زیاد سبب غرق شدن این چوب در آب می شود. همین خصوصیت باعث شده است که از این چوب در تزیین آکواریوم ها استفاده شود و کاربرد آبنوس را برای ماهی ها هم میسر کرده است.
آبنوس ثبات ابعاد بسیار خوبی دارد. یعنی تغییر ابعاد این چوب در برابر تغییرات رطوبتی و دمایی محیط کم است. به خاطر تراکم بالای آبنوس و سختی فوق العاده زیاد این چوب، کار کردن با این چوب چه با دست و چه با ابزار و ماشین آلات سخت و دشوار است. این چوب دارای طول الیاف کوتاهی است که سبب می شود در برابر ترک خوردن خیلی مقاوم نباشد؛ پس باید در مرحله خشک کردن چوب آبنوس دقت زیادی شود.
معمولا پارگی در چوب هایی که دارای پیچیدگی الیاف زیاد هستند و بافت غیر طبیعی دارند بیشتر رخ می دهد. با توجه به مقدار بالای روغن موجود در این چوب و یا به عبارتی چرب بودن آبنوس، گاهی اوقات در چسب کاری مشکلاتی ایجاد می شود. پس در این مرحله باید با استفاده از اتصالات کمکی و ترفندهای نجاری این نقیصه را کمتر کرد. پرداخت این چوب با کیفیت بالایی انجام می شود و پس از پولیش نهایی کار دارای بافت براق و درخشش بالایی خواهد بود.
آبنوس با بخار نرم شده و قابلیت خم کاری پیدا می کند و لذا به خم شدن توسط بخار به خوبی پاسخ می دهد. آبنوس دارای بوی خوب و منحصر به فردی است. از نظر مشکلات مربوط به بیماری های آلرژیک و حساسیت، در عمل در آبنوس مشکلات زیادی مشاهده نمی شود؛ اما با این حال آبنوس به عنوان یک گونه حساسیت زا و سمی گزارش شده است که به طور معمول شامل حساسیت های چشم، پوست و تنفسی است.
آبنوس گابونی یکی از گران قیمت ترین الوارهای موجود در بازار است و معمولا دو تا سه برابر گران تر از اکثر گونه های چوب رز وود است. از عوامل گرانی قیمت درخت آبنوس می توان به سایز کوچک درخت و تقاضای زیاد برای کارهای زینتی اشاره کرد. آبنوس ارزش حرارتی بالایی دارد به طوری که اگر بسوزد و در کنار آن ظرف فلزی با نقطه ذوب متوسط باشد باعت ذوب شدن ظرف فلزی می شود!