نور یک المان بسیار ضروری است که بدون حضور آن نمی توان هیچ فعالیتی انجام داد. در دنیای امروز نورپردازی یک ضرورت محسوب می شود که به صورت اصولی متناسب با هر مکان اجرا می شود. هر مکان با توجه به نوع کاربری خود به میزان مناسبی نور نیاز دارد که باید در حد استاندارد و منطقی در فضا پراکنده شود. نورپردازی بیش از حد نه تنها سلامت انسان و محیط زیست را به خطر می اندازد بلکه به شدت موجب اتلاف انرژی می شود. در نورپردازی شهری توجه به طراحی صحیح آن موضوعی حائز اهمیت است که به منظور کنترل آلودگی نوری باید اقدامات جدی برای آن در نظر گرفته شود. یک نورپردازی ایده آل در هر مکان چه در فضاهای داخلی و چه فضاهای شهری باید بر اساس درک صحیحی از موضوع نورپردازی انجام گردد زیرا در غیر این صورت نوعی آلودگی نوری به وجود آمده و در نتیجه کیفیت محیط زیست پایین می آید.
آلودگی نوری در اثر وجود بیش از حد نورهای مصنوعی در مکان های مختلف ایجاد می شود. هنگامی آلودگی نوری رخ می دهد که برخی مکان های غیر ضروری با نور روشن شوند. آلودگی نوری را می توان در شهرها در اثر نورپردازی و مسیر نامناسب انتشار نور لامپ ها و چراغ ها در مکان های مختلف مشاهده نمود. نور ناشی از این لامپ ها و منابع روشنایی به سمت بالا و در واقع آسمان منعکس شده و آلودگی نوری ایجاد می گردد. منابعی از جمله نورهای غیرضروری، نورهای بیش از حد تابنده، نورپردازی نامطلوب و طراحی غیر اصولی لامپ ها و چراغ ها از جمله منابع نوری هستند که منجر به آلودگی می شوند. علاوه بر آنها خیرگی یکی از موضوعاتی است که در بحث آلودگی نوری می تواند مشکل ساز باشد. آلودگی نوری ناشی از خیرگی هنگامی که میزان نور بیش از حد مجاز است ایجاد شده و حسی آزاردهنده برای بیننده در میدان دید به وجود می آورد. خیرگی به دلیل پخش نامتعادل و غیر یکپارچه نور در میدان دید صورت می گیرد که با کاهش روشنایی و یا اصلاح زاویه دید، میزان آن را می توان کاهش داد.
در صورت خارج شدن نورپردازی از روند منطقی و استاندارد، مشکلات جدی برای انسان و محیط زیست ایجاد می شود. آلودگی نوری نه تنها از نظر اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی موجب بروز مشکلات بی شمار می شود بلکه دیگر نمی توان با انعکاس نور بیش از حد به آسمان، آن را رصد نمود. هر منبع نوری که نور را در فضاهای شهری به سمت آسمان هدایت کند عاملی برای آلودگی به شمار می آید. در این نوشته قصد داریم به منظور کاهش آلودگی نوری در فضاهای شهری راهکارهای سودمندی به شما پیشنهاد دهیم تا با استفاده از آنها میزان اتلاف انرژی و مضرات زیست محیطی را بتوان کاهش داد. این راهکارها به شرح زیر می باشند:
ارزیابی و بررسی مکان های مختلف شهری و اجرای یک نورپردازی استاندارد و متناسب با ویژگی های مکان مورد نظر گامی موثر در جهت کاهش آلودگی های نوری در سطح شهر می باشد. هر مکان به میزان مشخصی از نور نیاز دارد و افراط در نورپردازی و قرارگیری منابع نور در مکان های نامناسب نوعی اختلال در روشنایی ایجاد می کند و خطرات بسیاری از نظر روانی، اقتصادی و اجتماعی بر انسان خواهد گذاشت. خاموش نمودن لامپ ها و منابع نور غیر ضروری بهترین روش جلوگیری از ایجاد آلودگی نوری به شمار می آید. استفاده صحیح از انواع لامپ و انتخاب لامپ هایی که مصرف انرژی کمتر اما کارایی ایده آل دارند نیز می تواند نقش موثری در کاهش این نوع آلودگی و خیرگی نور در شهر داشته باشد.
آلودگی نوری را می توان با استفاده از تجهیزات و سیستم های کنترل نور کاهش داد. نصب سنسورها، تایمرها و دیمرها به عنوان تجهیزات نوین راهکاری ایده آل برای کنترل و بهینه سازی میزان نور محسوب می شود. برای معابر شهری و لامپ هایی که در نمای ساختمان نصب شده اند می توان قاب های مناسب قرار داد تا از انعکاس و انتشار نور به سمت آسمان جلوگیری کرد. آلودگی نوری درک انسان را نسبت به شب و روز مختل می کند و آرامش او را بر هم می زند، بنابراین طراحی صحیح نورپردازی امری بسیار مهم در سلامت انسان است که از نظر روحی و روانی می تواند بر وی اثرگذار باشد. آلودگی نوری اختلالات فیزیولوژیکی در انسان ایجاد می کند و نه تنها ساعات خواب را بر هم می زند بلکه ایمنی بدن را نیز کاهش می دهد. این نوع آلودگی نوعی اغتشاش بصری به وجود می آورد و عملکرد ادراک را دچار مشکل می کند.
نورپردازی بیش از حد موجب اتلاف انرژی می شود و هزینه های بسیاری از نظر اقتصادی در بر خواهد داشت. استفاده از لامپ های پر مصرف هزینه های برق مصرفی را افزایش می دهد و با انتشار نور اضافی و غیر اصولی در فضا خیرگی نوری ایجاد می کند. تعویض چراغ ها و استفاده از قاب برای چراغ های نصب شده در سطح شهر و استفاده از لامپ های کم مصرف می تواند به میزان قابل توجهی میزان آلودگی نوری را کاهش دهد.