متأسفانه با توسعه تمدن جدید و صنعتی شدن جوامع، فاضلاب های صنعتی، مواد سمی، (فلزات سنگین) و آلودگی های مضر که برای سلامتی موجود تهدید به حساب می آید، از قبیل اسیدیته آزاد، مواد قلیائی، گازهای سمی، مواد رادیواکتیو، میکروارگانیسم های بیماری زا، چربی و روغن و... را وارد آب های شیرین قابل دسترس می نمایند.
تصفیه خانه های آب شرب جهت مبارزه با آلودگی ها با اضافه کردن مقداری کلر که ارزان ترین و قابل دسترس ترین آنتی اکسیدان است، میکروب ها و ویروس ها را در شرایطی خاص از بین می برند. هنگامی که کلر به عنوان گندزدائی کننده در تصفیه آب به کار می رود، در اثر ترکیب کلر با مواد آلی مثل اسید هیومیک تولید تری هالومتان ها THMs یا هالوفرم ها را می نماید، تری هالومتان های اصلی عبارتند از: کلروفرم، برمودی کلرومتان، دی برموکلرومتان و برموفرم.
شواهدی در دست است که این ترکیبات خاصیت سرطان زائی دارند، که برای سلامتی انسان ها جداً مضر تشخیص داده شده اند. در شکل تصفیه آب به صورت رایج این گونه مواد هم چنان در آب باقی می مانند و کلر اضافی باقی مانده نیز اثر زیان آور خود را بر سلامتی انسان ها وارد می سازد.
در هر حال تصفیه های اولیه تأثیر زیادی در رابطه با مقابله با آلودگی شیمیائی و عناصر محلول در آب نمی توانند انجام دهند. فلزات مضر و نمک های زیان آور هم چنان از طریق آب آشامیدنی وارد بدن انسان ها می گردند و اثرات تخریبی خود را به جای خواهند گذاشت.فرآیند کلرزنی امروزه یکی از متداولترین روشهای گندزدایی آب در دنیاست. مهم ترین مزایای این فرآیند عبارتند از:
اما معایب و مضرات کلرزنی عبارتند از:
بنابراین کارشناسان توصیه می کنند که جهت مقابله با اثرات زیانبار کلر در آب آشامیدنی، در نقطه مصرف کلرباقیمانده آب را حذف کرده و سپس اقدام به نوشیدن آب کنیم.
کلر باقیمانده چیست؟
ممکن است پس از گندزدایی، آلودگی های میکروبی ثانویه ای در شبکه لوله کشی سلامت آب را تهدید کند. یکی از خصوصیات مهم کلر ازاد آنست که علاوه بر قدرت گندزدایی بالا جهت گندزدایی اولیه، پایداری شیمیایی لازم برای باقی گذاردن کلر باقیمانده را جهت رسیدن به اهداف ثانویه گندزدایی دارا می باشد.
این مورد نتایج رضایت بخشی در امر گندزدایی با کلر دارد که در مورد هیچ یک از مواد گندزدای دیگر قابل مشاهده نیست زیرا در استفاده از سایر مواد برای رسیدن به این دو هدف مجبور به جدا نمودن گندزدایی اولیه و ثانویه هستیم که هزینه سرمایه ای زیادی را می طلبد.
تری هالومتان ها، محصول خطرناک کلرزنی
تری هالومتان ها معمولترین محصول فرعی حاصل از کلرزنی به آبهای آشامیدنی هستندو غلظت آنها از دیگر مواد آلاینده بیشتر است. هنگامی که کلر به عنوان گندزدایی کننده در تصفیه آب بکار می رود، در اثر ترکیب کلر با مواد آلی موجود در آب تولید تری هالومتان ها یا هالوفرم ها را سبب می شوند. تری هالومتان های اصلی عبارتند از کلروفرم، برمودی کلرومتان، دی برموکلرومتان و برموفرم. شواهدی در دست است که این ترکیبات خاصیت سرطانزایی دارند.
در سال 1992 مجله امریکایی بهداشت همگانی گزارشی منتشر کرد که یک افزایش بین 15 تا 35 درصدی در انواع به خصوصی از سرطان برای افرادی که آب کلرزده مصرف می کنند نشان میداد. این گزارش همچنین بیان می کرد که مقدار زیادی از این اثرات ناشی از دوش گرفتن در آب کلرزده بود.
انستیتو ملی سرطان خطرات سرطان را برای مردمی که آب کلرزده مصرف می کنند 93 درصد بالاتر از کسانی می داند که آب کلرزده مصرف نمی کنند. اثرات نوشیدن آب کلرزده شده بمدت چند دهه مورد بحث بوده اند. بهرحال بیشتر متخصصان حالا توافق دارند که بعضی ریسکهای قابل ملاحظه مرتبط با مصرف کلر و محصولات فرعی کلرزده شده وجود دارند