گوگرد یا سولفور، عنصری شیمیایی با نماد S و عدد اتمی 16 در جدول تناوبی عناصر است. این عنصر چند ظرفیتی و نافلز، تحت شرایط استاندارد، مولکول هایی حلقوی با فرمول شیمیایی S8 می سازد. این ماده در حالت عنصری، به رنگ زرد روشن و در دمای اتاق، جامدی بلوری است.
از نظر جرمی، این ماده دهمین عنصر فراوان در کیهان و پنجمین عنصر در زمین به شمار می آید. با وجود اینکه در برخی موارد، گوگرد به صورت خالص نیز وجود دارد، اما در بیشتر مواقع به شکل های سولفید
(S2−)و سولفات (SO2−4)دیده می شود. باتوجه به فراوانی این عنصر در طبیعت، از دوران باستان، آن را می شناسند.
امروزه، تقریبا تمامی گوگرد تولیدی به صورت محصولات فرعی حاصل از حذف مواد آلاینده از گاز طبیعی و نفت به دست می آید. بیش ترین کاربرد این عنصر در تولید سولوفوریک اسید برای کودهای سولفاته و فسفاته است. از این ماده در کبریت ها، حشره کش ها و قارچ کش ها استفاده می شود.
بسیاری از ترکیبات گوگرد، بوی بدی دارند. این بوی بد را می توان در گاز طبیعی، راسوها، گریپ فروت و سیر حس کرد. به طور معمول، هیدروژن سولفید (H2S)بوی بدی شبیه به تخم مرغ خراب دارد و در بیشتر موارد به کمک این بو شناسایی می شود.
خواص فیزیکی گوگرد
گوگرد، مولکول های چند اتمی بسیاری تولید می کند. شناخته شده ترین آلوتروپ آن، اکتاسولفور با فرمول S8 است. اکتاسولفور به رنگ زرد روشن و بی بو است اما نمونه های ناخالص آن، بویی شبیه به گوگرد دارند.
نقطه ذوب و جوش آن به ترتیب 115/21 و 444/6 درجه سانتی گراد است و به سادگی تصعید می شود. گوگرد مذاب در دمای بالای 200 درجه سانتی گراد، رنگ قرمز تیره دارد. لازم به ذکر است که تمامی آلوتروپ های پایدار این عنصر، عایق خوبی برای الکتریسته هستند.
ترکیبات شیمیایی
به هنگام سوختن گوگرد، شعله آبی به همراه دی اکسید سولفور (SO2)تولید می شود که بوی بسیار نامطبوعی دارد. این ماده در آب نامحلول و در کربن دی سولفید، محلول است. همچنین، در سایر ترکیبات آلی ناقطبی همچون بنزن و تولوئن نیز حل می شود.
اعداد اکسایش +4و+6، نسبت به عدد +2معمول تر هستند. گوگرد تقریبا با تمامی عناصر به جز گازهای نجیب واکنش می دهد که برخی از این واکنش ها در دمای بالا انجام می شوند.
آلوتروپ های گوگرد
این ماده با داشتن 30 آلوتروپ جامد، بیشترین تعداد آلوتروپ را در بین عناصر دارد. در کنار مولکول حلقوی S8
حلقه های دیگری نیز شناخته شده اند. حذف یک اتم از S8، مولکول S7را به دست می دهد که رنگ تیره تری دارد. کروماتوگرافی HPLC برای عنصر گوگرد، مخلوطی تعادلی را نشان می دهد که بیشتر، از S8و مقادیر کمی از S6و S7 تشکیل شده است.