موتورخانه و تجهیزات آن

موتورخانه از جمله قسمت های مهم در تأسیسات ساختمان و سیستم گرمایش و سرمایش ساختمان می باشد. اگرچه امروزه با پیدایش سیستم های سرمایشی و گرمایشی جدید، ساخت موتورخانه ها کم تر شده است، اما با این حال هنوز در بیش تر مکان ها از موتورخانه به عنوان سیستم اصلی سرمایش و گرمایش ساختمان ها استفاده می شود. از این رو دانستنی های لازم در این زمینه ضروری می باشد. در این قسمت به بیان نکات تکمیلی در این زمینه خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.

موتورخانه چیست؟
در یک تعریف کلی می توان گفت موتورخانه به قسمتی از ساختمان گفته می شود که تمام تأسیسات لازم برای گرمایش و سرمایش ساختمان در آن وجود دارد. وجود موتورخانه مرکزی کنترل سیستم سرمایش و گرمایش را آسان می کند. استفاده از موتورخانه به منظور تهویه مطبوع و گرمایش ساختمان صورت می گیرد.

تجهیزات موتورخانه
موتورخانه از تجهیزات مختلفی تشکیل شده است که در ادامه به معرفی آن ها می پردازیم:

دیگ
دیگ ها از لحاظ جنس به دو نوع چدنی و فولادی تقسیم بندی می شوند. از دیگ های چدنی در مکان هایی که نیاز به سیستم قدرتمندی نیست، استفاده می شود. چرا که این گونه دیگ ها از مقاومت پایینی در برابر فشار برخوردارند. بنابراین می توان از آن ها در مکان هایی مانند منازل مسکونی استفاده کرد. قیمت این گونه دیگ ها در برابر دیگ های فولادی پایین تر می باشد. در مقابل از دیگ های فولادی در مکان هایی مانند ساختمان های بزرگ استفاده می شود. این گونه دیگ ها در برابر فشار زیاد مقاوم بوده و در مقایسه با دیگ های چدنی از قیمت بالاتری برخوردار هستند. دیگ ها در سه دسته دیگ آب گرم، آب داغ و دیگ بخار تقسیم بندی می شوند. دیگ های چدنی با استفاده سیال آب گرم کار می کنند. اما دیگ های فولادی با استفاده از سه حالت قادر به کار کردن می باشند.

چیلر
چیلر از دیگر تجهیزات ساختمانی می باشد. چیلرها دارای دو مدل تراکمی و جذبی می باشند. چیلرهای تراکمی از مصرف برق بیش تری برخوردارند. مدل جذبی چیلرها از انرژی حرارتی استفاده کرده و کم صدا و بدون لرزش می باشند. از این رو استفاده از مدل جذبی چیلرها طرفداران بیش تری دارد. علاوه بر این هزینه تعمیر چیلرهای جذبی نسبت به چیلرهای تراکمی کم تر بوده و از این رو استفاده از آن ها از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه می باشد.

مشعل
مشعل از دیگر تجهیزات موتورخانه می باشد که از آن به منظور تولید حرارت در دیگ ها استفاده می شود. سوخت مشعل ها بیش تر گاز یا گازوییل می باشد. به بیان دیگر می توان گفت به منظور فراهم کردن انرژی حرارتی دیگ ها برای گرم کردن آب از مشعل استفاده می شود.

ترمینال گرما و سرما
به وسیله ای که از طریق آن آب گرم و سرد، انرژی خود را به محیط داخل ساختمان انتقال می دهند، ترمینال گرمایشی و سرمایشی گفته می شود. برای مثال رادیاتور و فن کویل از جمله این ترمینال ها می باشد.

پمپ سیرکولاتور
استفاده از پمپ به منظور ایجاد فشار در جریان آب و انتقال آن به سمت قسمت های مرتبط با سرمایش و گرمایش در تمامی طبقه های ساختمان صورت می گیرد. اهمیت استفاده از پمپ در ساختمان هایی که بیش تر از 2 یا 3 طبقه دارند، مهم و حیاتی است. این گونه پمپ ها در اندازه ها و ظرفیت های متفاوتی تولید می شوند و انتخاب نمونه مناسب از آن با توجه به تعداد طبقات و تعداد ترمینال های ساختمان متفاوت می باشد.

لوله های انتقال دهنده
به طور کلی می توان گفت وظیفه لوله ها در سیستم موتورخانه ها انتقال آب گرم و آب سرد می باشد. لوله های انتقال دهنده آب گرم و سرم در سیستم سرمایش و گرمایش متفاوت می باشد. نکته مهم عایق بندی این گونه لوله ها به منظور جلوگیری از هدر رفت انرژی می باشد. انتقال لوله های آب گرم از سمت دیگ به سمت ترمینال های گرمایی و لوله های آب سرد از چیلر به سمت ترمینال های سرما در ساختمان انجام می شود.

منبع انبساط
استفاده از منبع انبساط به منظور جلوگیری از ترکیدگی لوله ها صورت می گیرد. چرا که لوله ها بر اثر انبساط حجمی دچار ترک خوردگی می شوند. وظیفه این منبع انتقال آب به سیستم می باشد.

سختی گیر آب
وجود کلسیم و منیزیم باعث ایجاد سختی در آب می شود و این عناصر می توانند رسوب کرده و باعث گرفتگی لوله های ورودی و خروجی شود. استفاده از سختی گیر آب سبب می شود املاح از آب گرفته شده و از ایجاد رسوب جلوگیری به عمل می آورد.

هوازدا
هوازدا که با نام دی اریتور نیز شناخته می شود، در موتورخانه های بزرگ به منظور گرفتن اکسیژن، کربن دی اکسید و گازهای حل شده در آب استفاده می شوند. این گازها باعث خوردگی و زنگ زدگی تجهیزات موتورخانه می شود. هوازداها در دو دسته آبشاری یا سینی دار و اسپری شونده تقسیم بندی می شوند.

مخزن کندانس
در تجهیزات موتورخانه هنگامی که آب انرژی خود را انتقال داده و به حالت گازی تبدیل می شود، در حالت گازی و در فرآیند تبدیل آن به حالت مایع، آب تولید می شود که به آن آب کندانس گفته می شود. وظیفه مخزن کندانس گرفتن آب کندانس از تجهیزات دیگ بخار می باشد. میزان آب ذخیره شده در مخزن کندانس، در مواردی که آب موتورخانه قطع می شود مورد استفاده قرار می گیرد. از این رو استفاده از آن می تواند باعث کاهش مصرف آب شود.

سیستم کنترل هوشمند
سیستم کنترل هوشمند از جمله تجهیزاتی است که در موتورخانه های امروزی مورد استفاده قرار می گیرد. استفاده از این سیستم، امکان تنظیم کردن کلیه فعالیت های موتورخانه به صورت اتوماتیک را فراهم می کند. در این سیسم تعدادی حسگر به سیستم پردازش مرکزی متصل بوده و بر مبنای اطلاعات به دست آمده از آن ها برنامه ای به سیستم پردازش مرکزی داده شده و به موتورخانه اعمال می شود.