استفاده از بتن در نمای ساختمان

بتن یکی از پر کاربردترین مصالح ساختمانی در حوزه ساختمان سازی است و به ماده یا ترکیبی گفته می شود که در آن از یک ماده با خاصیت چسبندگی استفاده شده باشد. به طور کلی می توان گفت بتن از مخلوط آب، سیمان و سنگدانه های مختلف و بر اثر واکنش های صورت گرفته میان آب و سیمان در شرایط محیطی خاص تولید می شود. این ماده به دلیل دارا بودن خواصی مانند مقاومت در برابر آتش سوزی، دسترسی آسان و مقاومت خوب آن در برابر فشار، در تمام پروژه های ساختمان سازی مورد استفاده قرار می گیرد. در فرایند ساخت بتن، بسته به سازه های مختلف و با در نظر گرفتن پارامترهای آن، دو عامل ساخت بتن و بتن ریزی از اهمیت ویژه ای برخوردار هستند. بتن انواع مختلفی دارد که از جمله می توان به بتن معمولی، بتن سنگین، بتن سبک، بتن مسلح، بتن غلتکی، بتن مگر، بتن اسفنجی، بتن پیش آکنده، بتن متراکم و بتن الیافی اشاره کرد که با توجه به ویژگی های خود کاربردهای متفاوتی دارند.

کفپوش بتنی
کفپوش بتنی نوعی پوشش سخت و قابل استفاده برای مکان های مختلف از جمله انبارها، گالری های هنری، گاراژها و اتاق نشیمن ها می باشد. علاوه بر آن این کفپوش ها برای مکان هایی که در آنها باربری یا ترافیک های سنگین صورت می گیرد نیز مناسب می باشند. این سطوح بتنی به مقدار زیادی با توجه به نوع مواد انتخابی و روش های نصب می توانند سود آور و مجلل باشند. از لحاظ فنی، سطح رویه یک کفپوش بتنی سطح "شکل نگرفته" نامیده می شود که در تضاد با سطوح بتنی "شکل گرفته" که شکل و بافت خود را از قالب هایی که در آن قرار می گیرند به دست می آورند، می باشند. رویه بتنی شکل نگرفته سطحی صاف دارد و نیازمند تکنیک های بعد از اجرا می باشد تا بافت مورد نیاز خود را به دست آورد.

رایج ترین و متداول ترین بافت یا پرداخت برای کفپوش های بتنی حفاظت نشده، جلا دادن است که این کار از طریق ماله کشی برای رسیدن به سطحی هموار و نرم و از الماس برای هموار کردن تراکم ها استفاده می شود. نیاز به مقاوم تر کردن این سطوح باعث می شود از روش های دیگر نظیر کندگیر کننده ها و یا ساچمه پاشی استفاده شود. برخی از تکنیک ها عموماً برای سطوح خارجی استفاده می شوند که می توان به منظور بهبود زیبایی داخلی از آنها استفاده کرد. کفپوش پوشاننده که قبلا به نام کفپوش بتنی مستحکم نامیده می شد، برخلاف سطوح سنگی، معمولا زمانی که فضا تفکیک می شود نصب می گردند. این کفپوش ها به عنوان پوشش سطح کار مورد استفاده قرار می گیرند و لوله های سیستم گرمایشی را پوشش می دهند که نیازمند نگهداری و مراقبت می باشند. به طراحان توصیه می شود که در مراحل اولیه طراحی از نصابان ماهر راهنمایی بخواهند.

کفپوش بتنی جلا داده شده
دو راهکار برای ایجاد سطحی صاف و صیقلی در کفپوش بتنی وجود دارد که هرکدام ظاهری متفاوت به سطوح می بخشند:

جلا دهنده الماسی
این تکنیک سطحی صاف و صیقلی با درخشش متفاوت ایجاد کرده و تراکمی از مقطع عرضی را در معرض نمایش می گذارد. در بالاترین قسمت بتن که معمولا برای نمایش مجموع تراکم ها کمی از زمین فاصله دارد، از چرخ های الماس دار استفاده می شود. در این مواقع، سطوح به وسیله جلا دهنده هایی با درجه سختی بالا برای به دست آمدن نتیجه مورد نظر، جلا داده می شوند. سطوح می توانند بسته به رنگ سیمان، رنگدانه ها و تراکم به کار رفته ظاهری مرمر نما داشته باشند. متخصصان و نصاب ها، استفاده از مقدار زیادی رنگ و ترکیبات را پیشنهاد می کنند. عمق ساب کاری و سنگ زنی برای ایجاد سطحی صیقلی، میزان تراکم را تعیین می کند، برای مثال قسمت متراکم تر به سایش عمیق تر و بیشتری نیاز دارد. اگرچه در پایان ممکن است نتیجه کار مقاومتی مشابه به مکانی که سطح مورد نظر طراحی و در آن جای گرفته است نداشته باشد اما این روشی است که معمولاً برای هم سطح نمودن سطوح مورد نظر استفاده می شود.

رویه خرد شده و شناور
برخلاف سیستم خرد کننده مکانیکی، این روش قبل از اجرای کامل سطح بتنی جدید به کار گرفته می شود و موضوع زمان برای دست یافتن به موفقیت در اتمام کار بسیار مهم می باشد. در سطوح شناور معمولاً از دیسک های شناور استفاده می شود، و برای داشتن ظاهری طبیعی و درخشنده به تدریج از تکنیک خرد کردن استفاده می گردد. این کار معمولا ً با استفاده از ابزار پر قدرت حاصل می شود اما با این حال خرد کردن قطعه های کوچک با دست هم امکان پذیر است. در صورت نیاز به جلا دهی بیشتر می توان از جلا دهنده های سطوح مختلف استفاده کرد. در بعضی مواقع، سطوح جلا داده شده حاصل از این روش که رنگ جامد بیشتری در آن به کار رفته است، با عنوان های موجی شکل یا پوشش طبیعی با حداقل ترکیبات قابل مشاهده، توصیف می شوند. رنگ سطوح در ابتدا توسط مقدار مناسبی از ترکیبات بتنی مانند سیمان، شن ریز و هرگونه رنگدانه داخل ترکیب تعیین می شود. از سوی دیگر، این روش می تواند در مرحله آخر برای نصب یک رویه ساخته شده از رنگ دانه های خشک که رنگ مورد نظر را در سطح بتن ایجاد می کنند، مورد استفاده قرار گیرد.

بافت و الگو بتن
در معرض دید قرار دادن تراکم بتن می تواند رنگ، بافت و الگوهایی را در سطوح کف ایجاد کند که به طور خاص برای مناطقی که نیازبه سطح ضد لغزش در زمان خیس شدن دارند، مناسب می باشند. بالاترین لایه از سطح بتن می تواند به طرق مختلف از میان برداشته شود که هر کدام از این روش ها نتایج مختلف به دنبال دارد.

نکته کلیدی در اینجا میزان کاربردی بودن برنامه و میزان کنترل مورد نیاز برای پروژه مورد نظر می باشد. ویژگی های مناسب ترکیب بتن برای داشتن سطحی متراکم با کیفیت بالا نکته ای مهم است زیرا به نظر می رسد بتن معمولی دارای میزان تراکم کافی در سطح فشرده نیست. میزان این ترکیبات مخصوص با ترکیب نمودن مجموعه ای از رنگ ها و چسب، در دسترس قرار می گیرد. تکنیک های معمول برای این کار شامل مواردی نظیر رویه کاری توسط شستشو یا برس زنی و استفاده از کندگیر کننده های سطح، تراشنده ها و یا شات انفجار می باشد.

شستشو یا برس زنی
شستشو یا برس زنی بر روی ملات بتن در ابتدا ساده ترین روش برای نمایش ترکیبات در بتن می باشد. با این حال، اجرای ماهرانه و زمان به کار گرفته شده باید به عنوان نکات اساسی برای اطمینان از سفت بودن بتن برای نگهداری تراکم های سنگین در مکانی که سطح مورد نظر برس زنی شده اما به اندازه کافی محکم نمی باشد و از میان برداشتن لایه سطحی کمی مشکل است، در نظر گرفته شوند.

استفاده از کندگیر کننده ها
کندگیر کننده های سطح، کنترل شده ترین روش برای به نمایش گذاشتن تراکم محسوب می شوند. کندگیر کننده های سطحی مایع که بر روی سطوح بتنی خیس اسپری می شوند، از نشست کردن بالاترین لایه که به عنوان ملات شناخته می شود جلوگیری کرده و به آن اجازه شسته شدن یا برس زنی می دهد. عمق ملات از بین رفته و به سبب آن میزان تراکم با استفاده از کندگیر کننده ها تعیین می شود. الگوهای بافت در کفپوش بتنی با استفاده از استنسیل ها برای پوشش منطقه بتنی قبل از استفاده از کندگیر کننده ها ایجاد می شوند. ناحیه حفاظت شده در کنار بافت دانه ای شکل که در جایی که بافت متراکم نمایش داده می شود قرار دارد، هموار باقی می ماند. اثر آن زمانی تشدید می شود که رنگدانه ها یا رنگ سیمان با رنگ شن ها و تراکم فرق کند. در کنار تمام این تکنیک ها، زمان و مهارت برای اجرایی موثر از اهمیت ویژه ای برخوردار هستند.

شات انفجار
این تکنیک روشی ساده برای از بین بردن لایه بالایی بتن سخت برای ایجاد سطحی دندانه دار بوده و معمولا برای ارتقاء چسبندگی مورد نیاز برای لایه های آخر استفاده می شود. اگر لایه آخر از قبل تعیین شده باشد، نیاز به کنترلی دقیق در جهت اطمینان از مقاومت می باشد. برای اندازه گیری میزان شات انفجار، تست پچ به کار برده می شود. بسته به عمق و میزان جلا دادن، هرچه که میزان ساییدگی بیشتر باشد میزان تراکم هم بیشتر خواهد بود. مثال های زیادی از ایجاد الگو به وسیله استفاده از استنسیل ها با این روش وجود دارد.

منقوش کردن بتن خیس
این روش روشی معمول برای ایجاد بافت در سطح خارجی بتن بوده و می تواند راهی مقرون بصرفه برای ایجاد سطحی مقاوم در برابر لغزش و سر خوردگی نیز باشد. در این روش تیغه مخصوص این کار به تدریج بالا و پایین رفته تا بتنی با برامدگی های هم سطح ایجاد کند.

بتن برس زده شده
این روش نیز روشی مقرون بصرفه برای ایجاد سطحی مقاوم در برابر لغزش می باشد و برای فضاهای سودآور که زیبایی شناسی در آنها اهمیت ویژه ای ندارد برای دست یافتن به سطحی یکدست مورد استفاده قرار می گیرد. این روش فرصت هایی را برای ایجاد الگوهای متنوع با توجه به جهت برس کشیدن و مواد استفاده شده، ارائه می دهد. برای مثال، جارو های بزرگ بافت بزرگ تری نسبت به جارو های کوچک ایجاد می کنند. علاوه بر آن بر اساس نوع هدف جاروهایی که موها و دندانه های فلزی دارند برای کاربردهای تبلیغاتی مناسب ترهستند.

روش دیگر برای اضافه کردن بافت به بتن خیس استفاده از استمپ یا الگوهایی است که در آن از غلطک استفاده می شود. آنچه که بیشتر برای نمای بتن مورد استفاده قرار می گیرد این است که سیستم های استاندارد معمولا تمایل به استفاده از الگوهای سنگی و سنگ فرش کردن راه روها و پاسیو ها دارند اما این روش پیشنهادهایی برای داشتن بافت و الگوهای خاص از طریق ایجاد کفپوش های سفارشی ارائه می کند.

رنگ
رنگ کفپوش بتنی توسط ترکیبات رنگ که خود آن ها بسته به بافت سطح بتنی ممکن است ظاهر متفاوتی داشته باشند و همچنین با توجه به میزان ترکیباتی که در معرض دیدقرار می گیرند، تعیین می شود. هم چنین می توان رنگ های مختلف و دائمی را به سطح بالایی بتن نیز افزود.

رنگ خشک
رنگ های خشک متشکل از پودر یا دانه های ریزی هستند که قبل از خرد کردن روی سطح بتن پاشیده می شوند. پاشیدن این رنگ روی سطوح باعث ایجاد سطحی مقاوم و سخت می شود. دامنه وسیعی از رنگدانه ها از جمله خاکستری وجود دارد که با انتخاب آنها می توان به سطح مورد نظر ظاهری مناسب بخشید. عوامل زیادی در مقاوم تر کردن سطوح برای ارتقاء دوام و پایداری کف موثر هستند اما این عوامل می توانند مقاومت در برابر سایش را فراهم کرده و معمولا برای اصلاح سطح پایانی به کار گرفته شده در این روش در زمان وجود الیاف فولادی، مورد استفاده قرار گیرند.

لکه های رنگی
لکه های رنگی می توانند روی هر دو سطح جلا داده شده الماسی و خرد شده اعمال شوند و با ارائه مزیت تفاوت رنگ ها و برنامه کنترل شده برای ایجاد الگو، به تنوع طبیعی رنگ های بتنی سطوح اجازه نشان داده شدن می دهند.