استخر یک مکان تفریحی است که از گذشته تا امروز مورد استفاده قرار گرفته است. نمونه هایی که سال ها پیش ساخته شده اند تأسیسات ساده ای دارند اما در حال حاضر با گسترش علم و تکنولوژی شاهد ورود تأسیسات ویژه در ساخت استخر هستیم. استخرهای کنونی به گونه ای طراحی می شوند که آب ورودی به آنها دارای دمای استاندارد است و شناگران نه با آب بسیار داغ و نه با آب بسیار سرد مواجهه می شوند. علاوه بر آن دستگاه های مخصوص تصفیه و ضد عفونی کننده آب می توانند آب استخر را از آلودگی ها و باکتری ها پاکسازی کنند. تأسیسات انواع استخر با توجه به محل استفاده و کاربرد آنها با هم متفاوت است اما در بیشتر آنها از موتورخانه برای قرار دادن تأسیسات استفاده می شود.
تجهیزات موتورخانه ای و نصب آنها با توجه به اینکه استخر به صورت سرپوشیده است یا روباز به صورت متفاوت انجام می شود. استخرهای روباز به سیستم سرمایشی و گرمایشی نیازی ندارند و تنها می توان از سیستم تصفیه آب و سیستم گرمایشی در تأسیسات آنها استفاده نمود. اما در استخرهای سرپوشیده استفاده از سیستم گرمایشی و سرمایشی یک نیاز ضروری است و باید آن را در قسمت موتورخانه نصب نمود. استخرهای سرپوشیده باید مجهز به سیستم تهویه نیز باشند تا رطوبت و درجه حرارت آنها تنظیم شود از این رو نصب وسایل گرمایشی و سرمایشی در آنها امری بسیار ضروری است.
به دلیل پیشرفت هایی که در سال های اخیر صورت گرفته روش طراحی و ساخت استخرها تغییر کرده و آنها مجهز به سیستم های جدیدتر و چیدمانی متفاوت تر شده اند. طرح های جدیدی که امروزه در مورد شکل آن ها، نحوه اجرا و چیدمان آنها ارائه می شوند طبق نظر مشاورین متخصص در این زمینه تهیه می گردند. متخصصان حوزه تأسیسات نیز باید تجهیزات استخر را با جریان آب و فیلتراسیون آن مورد ارزیابی قرار داده و تائید نمایند. علاوه بر آن، آنها باید نوع فیلترهای آب، نوع پمپ، سیستم های الکتریکی و … را نیز بررسی کنند.
افرادی که نسبت به ساخت استخر اقدام می کنند باید از آگاهی لازم در خصوص تجهیزات و سیستم های مورد استفاده در استخرها نظیر انواع سیستم های گرمایشی و سرمایشی، انواع رنگ ها و پرداخت های کاسه استخر، پمپاژ مکانیکی آب، شیمی آب و … بهرمند باشند.
یک استخر شنا معمولی دارای بخش های متفاوت است که برای بهینه سازی عملکرد آن باید از تأسیسات یکپارچه استفاده شود. این تأسیسات در مکانی به نام موتورخانه قرار می گیرند و شامل مواردی نظیر پمپ، منبع کویل دار، موگیر، فیلتر شنی، مبدل حرارتی، سختی گیر، دیگ آب گرم و دیگ بخار هستند.
موتورخانه بر اساس سه بخش کلی طراحی می شود که شامل قسمت تصفیه آب، بخش پمپاژ و واحد گرمایش است. در طراحی موتورخانه واحدهای آن به صورت مجزا مورد تحلیل و بررسی قرار می گیرند تا برای تامین تجهیزات مورد نیاز برای رفاه شناگران تدابیری اندیشیده شود.
مهم ترین فاکتوری که نقش حیاتی در استخرها ایفا می کند آب است. آبی که وارد موتورخانه می شود دارای دمای 10 الی 20 درجه سانتی گراد است که قبل از آنکه به استخر وارد شود باید به دمای مناسب و متعادل با بدن انسان تغییر پیدا کند. علاوه بر آن آبی که از لوله های شهری وارد استخر می شود باید تصفیه شده و سختی آن گرفته شود. همچنین از مواد ضد عفونی کننده مانند کلر برای از بین بردن مواد مضر آب استفاده می گردد. میکروب ها و باکتری هایی که در آب استخر وجود دارند می توانند سلامت انسان را به خطر بیندازند، از این رو اهمیت دادن به پاکی آب بسیار مهم است.
فیلترهایی که در موتورخانه قرار گرفته اند آب را تصفیه نموده و آن را برای شناگران مطلوب می کنند. سختی آب نیز از دیگر مسائلی است که هزینه بسیاری برای تعویض لوله های آسیب دیده و تجهیزات بر دوش صاحب استخر می گذارد. از این رو نصب تأسیساتی که سختی آب را از بین می برند در موتورخانه امری بسیار ضروری است. دلیل سختی آب را می توان اینگونه بیان داشت که وقتی بخار آب موجود در هوا چگالیده می شود، دی اکسید کربن را در خود حل کرده و اسید کربنیک تولید می کند. وقتی این بخارات چگالیده شده به همراه اسید کربنیک به صورت باران بر زمین می بارند از لایه های سطحی خاک عبور کرده و به بسترهای زیرزمینی می رسند. بسترهای زیرزمینی اصولاً دارای سنگ آهک هستند، بنابراین اسید کربنیک موجود در آب، آهک را در خود حل می کند و آب را دچار سختی می کند. اما هیچ نگرانی در مورد سختی آب وجود ندارد زیرا دستگاه های سختی گیر که در تأسیسات استخر به کار رفته است آب را برای شنا مناسب کرده و سختی آن را از بین می برند.
یکی دیگر از نکات مهمی که در ساخت استخر باید مورد توجه قرار گیرد آب بندی آن است. آب بندی از نشتی آب و ایجاد ترک در جداره و کف استخر جلوگیری می کند. در حال حاضر رنگ ها و روکش های بی شماری برای پوشش کاسه استخر وجود دارند که هر کدام مزایای منحصر به فرد خود را دارند. آب بندی استخر با استفاده از روش های متعددی مانند کاشی کاری، اندودکاری، پوشش با رنگ اکریلیک، روکش کاری با اپوکسی و روکش کاری با پلی یورتان انجام می شود.
این پوشش ها استخر را در برابر رسوب آب، ترک خوردگی، رنگ پریدگی و … محافظت می نماید و نه تنها کاسه استخر را در برابر عوامل محیطی در امان می دارد بلکه به دلیل تنوع طرح و رنگ زیبایی بی نظیری به آن می بخشد. روکش کاری و اندودکاری استخر مانع از رشد باکتری و جلبک در کف و جداره آن می شود و تمیز نمودن استخر را آسان تر می کند. بنابراین در ساخت استخر نه تنها توجه به تأسیسات و نحوه نصب آنها حائز اهمیت است بلکه شکل ظاهری آن نیز مورد توجه قرار می گیرد.