چرا فلز سرب سمی است؟

سرب فلزی است که هرچند از آن می توان در موارد مختلفی استفاده کرد ولی باید دقت داشت که این فلز سمی است و باید به منظور بهره مندی از آن باید قوانین خاصی را رعایت کرد. تحقیقاتی که بر روی سرب با استفاده از مدل های آنزیمی خیلی ساده انجام شد، نشان می هد که خصوصیات الکتریکی لایه ظرفیت سرب عامل ایجاد سمیت است.

آلودگی سرب آسیب های بسیار زیادی بر روی سیستم عصبی، شش، مغز، کلیه، خون و استخوان ایجاد می کند که این آسیب های در کودکان جبران ناپذیر خواهد بود.به طور کلی کمپلکس هایی که با کاتیون های فلزی واکنش می هند به عنوان پادزهر مورد استفاده قرار می گیرند.

البته این معرف ها تنها برای فلزسرب استفاده نمی شوند به این معنی که سایر کاتیون های فلزی مهم را در بدن از بین خواهند برد. به همین علت محققان بر روی پروتئینی که تنها تمایل به اتصال به اتم سرب را دارد، تحقیق کرده اند.

کالمودولین پروتئینی متصل به کلسیم است که نقش مهمی را در تنظیم و انتقال این کاتیون در بدن انسان یفا می کند. در یک مرکز فعال آنزیمی به هر یون کلسیم هفت لیگاند متصل می شود.در صورتی که یکی از چهار یون کلسیم در کالمودولین با سرب جایگزین شود، سرب هفت کوئوردینه شده و این مرکز فعال ناکارا می شود و فعالیت سه محل باقی مانده کاهش خواه یافت.

آمینولوسنیک اسید بی آب برای سنتزهای زیستی در هموگلوبین ضروری است. عدم وجود این آنزیم تشکیل خون را با مشکل رو به رو می کند و در نتیجه منجر به کم خونی می شود. در مرکز فعال این آنزیم یک اتم روی به چهار لیگاند متصل است که سه تای آن ها دارای گوگرد است.

زمانی سرب با روی جایگزین شود تنها به سه موقعیت دارای اتم گوگرد متصل می شود. بررسی رفتار متفاوت سرب در این دو آنزیم مختلف می تواند در آینده به ساخت پادزهرهای مختص سرب کمک کند.

بنزین سرب دار، بنزینی که افراد زیادی را به گام مرگ کشید!

در سال 1920 تترا اتیل سربی به بنزین اضافه شد که این عمل به دو دلیل انجام گرفت. اول این که این ماده به عنوان ضد کوبش موتور عمل می کرد و دوم اینکه از احتراق ترکیبات سرب دار، سرب روی دیواره محفظه احتراق می نشیند و به عنوان روان کار از سایش سیت سوپاپ جلوگیری می کند.

وجود این ماده در بنزین دو مشکل ایجاد خواهد کرد. اول اینکه برای سلامتی انسان و به ویژه زنان باردار و اطفال مضر است و موجب عقب ماندگی ذهنی اطفال می شود. دوم اینکه وجود این ترکیبات امکان استفاده از کاتالیزورهای ضد آلودگی مانند کنورتور را غیر ممکن می کند.

استفاده از این ترکیب موجب بیماری و کشته شدن دو کارگر شد و تا جایی که در یک زمان 44 کارگر بستری شدند. از سال 1970 بنزین بدون سرب وارد بازار شد و در سال 1996 نیز استفاده از بنزین سرب دار در آمریکا ممنوع اعلام شد.

این بنزین به دلیل سمی بودن و خطراتی که به همراه داشت، یکی از بدترین اکتشافات بشر محسوب می شود و تاریخ تاریخ سیاهی را به خود اختصاص داده است. بنزین سربی در حال حاضر در هیچ کجای جهان مورد استفاده قرار نمی گیرد و تولید و استفاده از آن ممنوع است.