عناصر خاکی کمیاب جهان

عناصر خاکی کمیاب شامل 17 عنصر فلزی در جدول تناوبی هستند که 15 مورد از آن ها در گروه لانتانیدها قرار می گیرند و 2 عنصر دیگر اسکاندیم و ایتریم هستند.

اسکاندیم و ایتریم به این دلیل، شناخته شده اند که بیشتر در همان سنگ معدن هایی پیدا می شوند که لانتانیدها پیدا می شوند و ویژگی های شیمیایی همانندی را از خود نشان می دهند اما دارای خواص الکتریکی و مغناطیسی متفاوتی هستند.

به ندرت، یک تعریف وسیع تر که شامل آکتینیدها هم می شود، استفاده می شود، به این دلیل که آکتینیدها دارای ویژگی های معدنی، شیمیایی و فیزیکی مشترکی هستند.

بر اساس گزارش USGS کل منابع اکسیدهای عناصر خاکی کمیاب جهان 88 میلیون تن برآورد شده که بیشترین آنها یعنی حدود 31درصد به چین اختصاص دارد و سایر کشورهای مطرح شامل ایالت متحده امریکا، استرالیا، هند و مالزی هستند. در این میان سهم سایر کشورها از کل ذخیره به حدود 25 درصد می رسد.

کاربردهای اصلی این عناصر به یکی از هسته های مهم فناوری ها یعنی ژاپن بر می گردد. REEها بخش وسیعی از مواد پیشرفته به ویژه در بخش انرژی های سبز را به خود اختصاص داده اند.

در باتری های هیبریدی نیکلی با قابلیت شارژ دوباره استفاده می شوند و همچنین در خودروهای الکتریکی و هیبریدی، لپ تاپ های کامپیوتری، دوربین های دیجیتالی، فیبرهای نوری به منظور افزایش سرعت عبور نور لنزهای دوربین، تلسکوپ و دوربین های صحرایی، شفافیت را افزایش می دهند. در شیشه های جاذب پرتوهای فروسرخ و عینک های ویژه دید شب نیز استفاده می شوند.

همچنین، عناصر خاکی کمیاب به عنوان ترکیب سایا در صنعت شیشه، سنگ های قیمتی و فلزات تراشه های کامپیوتری، ترانزیستورها یا سایر اجزای الکترونیکی استفاده می شوند. در مبدل های کاتالیزوری خودکار که کاهنده آلایندگی هوا هستند نیز به کار می روند.

افزودن آن به مذاب شیشه سبب رنگبری آن می شود و در حباب های فلورسنت قسمت سبز نور را ایجاد می کند. در لامپ های کم مصرف در آلیاژهای فلزی با مقاومت بالا و همچنین در آلیاژ با زیرکونیا در پوشش های مقاوم به حرارت و دمای بالا استفاده می شود.

کاربرد اصلی و اولیه آن در ساخت آهنرباهای دائمی بوده است. در لیزرهای پرتوx، جنگ افزارهای موشکی و ادوات نظامی قابل اختفا نیز استفاده می شود. موارد یادشده تنها بخشی از کاربردهای عناصر خاکی کمیاب است.