کاربرد پتاسیم هیدروکسید

کاربردهای پتاسیم هیدروکسید

پتاسیم هیدروکسید و سدیم هیدروکسید به شکل جایگزین ناپذیری استفاده های فراوانی دارد. به طور کلی در صنایع مختلف، سدیم هیدروکسید به دلیل قیمت پایین تر به پتاس ترجیح داده می شود.

کاربردهای دارویی و درمانی

از پتاس برای تشخیص تریکومونادها و ریسه قارچ ها استفاده می شود. نمونه های مو، پوست یا بافت ناخن به کمک خراشیدن با تیغ جمع آوری شده و به صورت مستقیم درون محلول پتاسیم هیدروکسید قرار می گیرد. برای آزمایش وجود قارچ در ترشحات واژینال نیز از محلول پتاس استفاده می شود. علاوه بر این از پتاس به عنوان نرم کننده برای درمان برآمدگی های ناخن استفاده می گردد.

خاصیت خورندگی پتاسیم هیدروکسید باعث شده تا پتاس در پاکسازی بافت نرم و موها استفاده های زیادی داشته باشد. از پتاس در صابون ها، کرم های اصلاح و محصولات مرتبط با ناخن استفاده می شود. مکانیسم اثر پتاس به درستی مشخص نیست اما به نظر می رسد که باعث هضم کراتین و القای التهاب می شود.
به تازگی مطالعاتی در زمینه ی بازدهی مصرف پتاسیم هیدروکسید برای درمان زگیل ها و میزان تحمل پوست به آن انجام شده است.

نتایج مطالعات نشان می دهد که استفاده از محلول پتاس به صورت موضعی ایمن بوده و می توان به خوبی برای درمان زگیل ها استفاده شود. در گذشته نیز از پتاس برای درمان زگیل استفاده می شد. در مطالعات جدید از این ماده برای درمان زگیل آبکی استفاده شد که نتایج بسیار خوبی در بر داشت.

در دامپزشکی از پتاس برای قطع شاخ گوساله ها استفاده می شود. در این روش پتاس را در محل رویش شاخ به صورت موضعی می مالند و سلول های شاخ از بین می روند. قطع شاخ گاوها برای حفظ امنیت انسان ها و گاوهای دیگر اهمیت زیادی دارد.

آرایشی و بهداشتی

در محصولات مانیکور و پرداخت ناخن، برای یک دست کردن سطح ناخن و حذف پوست های زمخت از محصولی استفاده می شود که حاوی پتاس است. در ساخت لوسیون ها، شامپوها، اسپری های مو و محصولات دیگر این چنینی نیز کاربرد دارد.

کشاورزی

پتاس برای تولید کودهایی استفاده می شود که به جهت تامین پتاسیم خاک استفاده می شود. پتاسیم از اصلی ترین مواد مورد نیاز گیاه برای رشد و فتوسنتز است. استفاده از پتاس به ویژه برای گیاهانی که نسبت به یون های کلرید حساس اند، بسیار مطلوب است. همچنین از پتاسیم هیدروکسید در علف کش ها و قارچ کش های کشاورزی نیز استفاده می شود.

پتاس به تنظیم pH خاک های اسیدی کمک می کند. ترکیب فسفوروس اسید با پتاس به طور منظم بر روی گیاهان اسپری می شود تا از بیماری ها و آفات گیاهان پیشگیری شود. در نهایت محصولات گیاهی برداشت شده، فاقد اثرات این محلول آفت کش خواهند بود.

تولید صابون های نرم

از خاصیت صابون سازی چربی ها توسط پتاسیم هیدروکسید برای تولید صابون هایی استفاده می شود که حالتی نرم تر از صابون های معمولی ساخته شده با سدیم هیدروکسید دارند. صابون های پتاسیم به دلیل نرمی و حلالیت بالا احتیاج به آب کمتری برای درآمدن به حالت مایع دارند؛ به همین دلیل غلظت عامل های پاک کننده ی در آن ها نسبت به صابون های مایع سدیم هیدروکسید بیشتر است.

به عنوان الکترولیت

محلول آبی پتاسیم هیدروکسید به عنوان الکترولیت در باتری های آلکالینی بر پایه ی نیکل-کادمیم، نیکل-هیدروژن و منیزیم اکسید-روی استفاده می شود. در تولید باتری ها پتاس به سدیم هیدروکسید ترجیح داده می شود؛ چرا که محلول آبی پتاس رساناتر از محلول سدیم هیدروکسید است.

مثلاً باتری های نیکل-متال هیدرید که در خودروهای پریوس شرکت تویوتا استفاده می شوند، از مخلوط پتاس و سدیم هیدروکسید بهره می برد. در باتری های نیکل-آهن نیز از الکترولیت پتاسیم هیدروکسید استفاده می شود.

صنایع غذایی

در محصولات غذایی از پتاس به عنوان پایدار کننده ی غذایی، عامل کنترل کننده pH و قوام دهنده استفاده می شود. سازمان غذا و داروی ایالات متحده به طور کلی پتاس را در صورتی که به شکلی صحیح مصرف شود، ایمن به حساب می آورد. در سیستم عدد دهی E، عدد پتاس برابر با E525 است.

از پتاس در صنایع غذایی برای تولید رنگ کاراملی و فرآوری نوشیدنی ها، شکلات و کاکائو استفاده می شود. غذاهای فرآوری شده ی تجاری حاوی این ماده هستند؛ چون علاوه بر خاصیت قوام دهندگی  باعث ماندگاری بیشتر خوراکی ها می شود.شاید برایتان جالب باشد که از پتاس برای نرم کردن زیتون و در طرف مقابل برای ترد کردن چوب شور استفاده می شود.

کاربردهای دیگر

پتاسیم هیدروکسید همانند سدیم هیدروکسید استفاده های تخصصی بسیاری دارد که تقریباً همه ی آن ها بر پایه ی ویژگی پتاس به عنوان یک باز قوی و توانایی دی گِرِید کردن مواد متعدد است.به طور مثال در فرآیندی که به اصطلاح خاکستر کردن شیمیایی یا رزوماسیون گفته می شود، از پتاس برای تجزیه بافت نرم انسان و حیوانات استفاده می شود.

در این فرآیند تنها استخوان ها و بافت های سخت دیگر به جا می مانند. حشره شناسانی که قصد مطالعه بر ساختارهای ظریف آناتومی حشرات را دارند، از محلول 10٪ پتاس به همین جهت استفاده می کنند.در سنتز شیمیایی انتخاب بین پتاسیم هیدروکسید و سدیم هیدروکسید به انحلال پذیری و حفظ کیفیت نمک تولیدی بستگی دارد.

خاصیت خورندگی پتاس باعث می شود که این ماده در فرآیند تولید یا استفاده به عنوان بخشی از پاک کننده ها و ضدعفونی کننده های سطوحی که به خورندگی پتاس مقاوم هستند، استفاده شود.به علت این که بازهای قوی و مهاجم مانند پتاسیم هیدروکسید به کوتیکولِ ساقه ی مو آسیب وارد می کنند، از آن ها به عنوان موزدای پوست حیوانات استفاده می شود. پوست حیوانات را برای چند ساعت درون محلول آبی پتاسیم هیدروکسید قرار می دهند تا برای مرحله ی موزدایی دباغی آماده شود.

از همین خاصیت آسیب زنندگی به کوتیکول در محصولات اصلاح صورت و بدن استفاده می شود. بعضی از خمیرهای ریش تراشی مقادیری پتاسیم هیدروکسید دارد. پتاس موجود در این خمیرها کوتیکول ساقه مو را باز کرده و باعث جذب شدن آب به ساقه ی مو می شود. این فرآیند باعث آسیب و ضعیف شدن مو شده و اصلاح با تیغ را آسان تر می کند.

از پتاس همچنین می توان در شناسایی گونه های قارچی استفاده کرد. محلول آبی 3 تا 5 درصد پتاس به قارچ افزوده می شود و پژوهشگر می تواند بر اساس تغییر رنگ قارچ، گونه را شناسایی کند.پتاسیم هیدروکسید به دلیل خاصیت نم بینی به عنوان یک ماده ی خشک کن استفاده شده و برای خشک کردن حلال های بازی به ویژه پیرامین و آمین ها مورد استفاده قرار می گیرد. برای تعیین غلظت اسیدها در آزمایشگاه ها نیز کاربرد دارد. از پتاس برای تولید تراشه های نیمه رسانا استفاده می شود.

ایمنی

پتاسیم هیدروکسید و محلول های آن می توانند باعث ناراحتی شدید پوست، چشم و دیگر بافت ها شوند. این ماده می تواند باعث آسیب به بافت ها و احساس سوختن شدید شود. اگر پتاس استنشاق شود، باعث تحریک گلو و بینی می شود.

به همین جهت استفاده از پتاسیم هیدروکسید باید با دقت بالایی صورت بگیرد. بلعیدن پتاسیم هیدروکسید باعث مسمومیت شدید می شود.در طبقه بندی ارائه شده از سوی آژانس بین المللی تحقیقات سرطان، پتاس به عنوان ماده ای سرطان زا شناخته نمی شود.