سدیم هیدروکسید چیست؟

سدیم هیدروکسید، سودسوزآور یا کاستیک سودا دارای فرمول شیمیایی NaOH است. این ماده جامدی سفید رنگ است که دارای دمای ذوب 1390 درجه سانتی گراد است. این ماده جاذب آب است و آب محیط اطراف خود را جذب می کند.

به همین دلیل نیاز است که در نگهداری آن ملاحطات لازم انجام گیرد. این ماده در تماس به آب کاملا به یون های تشکیل دهنده آن تفکیک می شود و خاصیت قلیایی دارد. این ماده به خوبی در اتانول، متانول و آب حل می شود.

کاربردهای سدیم هیدروکسید

سدیم هیدروکسید یک باز قوی است. حدود 56 درصد سدیم هیدروکسید تولیدی، در صنعت استفاده می شود که از این مقدار 25 درصد آن در صنعت کاغذ استفاده می شود. از سدیم هیدروکسید در تولید نمک های سدیم، پاک کننده ها، تنظیم pH و سنتزهای اورگانیک مورد استفاده قرار می گیرد.

خمیر کردن شیمیایی

سدیم هیدروکسید در مقادیر زیاد برای خمیرکردن چوب برای ساختن کاغذ و فیبر های بازتولیدی استفاده می شود.

تخریب بافت زنده

محلول این ماده در آّب، می تواند برای حل کردن و از بین بردن بافت های موجودات زنده مانند حیوانات استفاده شود. با انداختن جسد حیوان درون این محلول، می توان جسد را کامل در آن حل کرد و به نوعی آن را نابود کرد.

به دلیل قیمت ارزان و در دسترس بودن آن، بسیاری از مجرمان نیز از این ماده برای از بین بردن و مخفی گردن جسدها استفاده می کنند. به عنوان مثال قاتل سریالی ایتالیایی، لئوناردو سیاسیولی، از این ماده شیمیایی برای مخفی کردن اجساد استفاده می کرده و در نهایت از آنها صابون تولید می کرده است.

این ماده می تواند ساختار پروتئینهای بدن را تخریب کرده و باعث نابودی ساختار بدن شود. این ماده خورنده است و برای بدن بسیار مضر است.

حل کردن فلزات و ترکیبات آمفوتری

بازهای قوی به آلومینیوم حمله می کنند. سدیم هیدروکسید با آلومینیوم و آب واکنش داده و باعث آزادسازی گاز هیدروژن می شود. از سدیم هیدروکسید برای جداسازی آلومینیوم استفاده می شود.

آماده سازی مواد غذایی

از کاربردهای سدیم هیدروکسید در صنایع غذایی، می توان به شستن یا پوست کندن میوهها و سبزیجات، آماده سازی قهوه و شکلات، تولید رنگ کارامل، تولید نوشیدنی های بدون الکل و سفت کردن بستنی اشاره کرد.سدیم هیدروکسید بسیار کاربرد زیادی در صنایع غذایی دارد. به عنوان مثال، یکی دیگر از این کاربردها، نودل های چینی است که در تولید آنها از سدیم هیدروکسید استفاده می شود.

عامل پاک کنندگی

سدیم هیدروکسید بسیار در صنایع مختلف به عنوان عامل پاک کننده استفاده می شود و در صنعت بیشتر با نام کاستیک سودا شناخته می شود. این ماده حتی می تواند چربی ها را نیز به خوبی حل کند و همین موضوع هم آن را به عنوان ماده شوینده ای خوب تبدیل کرده است. در خیلی اوقات برای شویندگی آن را با در آب گرم حل می کنند.

تصفیه آب

در مواقعی از سدیم هیدروکسید برای تصفیه آب استفاده می شود. این ماده برای بالا بردن pH آب استفاده می شود. با بالا رفتن pH، آب خوردنگی کمتری برای لوله های انتقال ایجاد می کند. همچنین افزودن NaOH به آب، باعث کاهش یافتن مقدار فلزاتی مانند قلع و مس و دیگر فلزات سمی می شود.

صنعت سیمان و بتن

از سدیم هیدروکسید در بعضی ترکیبات سیمان نیز استفاده می شود.

مضرات سدیم هیدروکسید و موارد ایمنی آن

حلول سدیم هیدروکسید ترکیبی خورنده است که می تواند پروتئین های بدن را تخریب کند و بافت های زنده را حل کند. این ماده در صورت تماس به چشم، می تواند باعث کوری دائمی شود. سدیم هیدروکسید جامد هم می تواند در صورت جذب رطوبت، خواض خورندگی از خودش نشان دهد. به همین دلیل باید از لباس محافظ، دستکش پلاستیکی و عینک محافظ در هنگام کار با این ماده په به صورت محلول و چه به صورت جامد استفاده کرد.اقدام اولیه در صورت ریختن این ماده رو پوست، شستن مداوم پوست به مدت 10-15 دقیقه با استفاده از آب سرد است.