کاربرد سدیم

سدیم به تنهایی کاربرد کمی دارد اما وقتی با کلر ترکیب می شود و نمک رایج را تشکیل می دهد، عموماً به عنوان طعم دهنده مورد استفاده قرار می گیرد.

مصارف سدیم

سدیم فلزی برای حذف ناخالصی ها از فلزات ذوب شده به کار می رود. توانایی سدیم برای خالص سازی فلزات ذوب شده، آن را بسیار مشهور ساخته است. در فرآیند تولید فلز تیتانیوم از تیتانیوم تترا کلرید عمدتاً از سدیم استفاده می شود.

فلزاتی مثل پتاسیم و زیرکونیوم می توانند با استفاده از سدیم از ترکیب های خود جدا شوند. برای رسوب زدایی فلزات، آلیاژهای ویژه ای نیاز به بهبود ساختار خود دارند. این کار را می توان به طور موثر توسط سدیم فلزی انجام داد.سدیم و آلیاژهای آن با پتاسیم، عامل های انتقال گرما هستند. واحد انتقال حرارت شیمیایی اغلب از آلیاژهای سدیم استفاده می کند. هم چنین سدیم یک ماده ی مهم برای ساختن لاستیک مصنوعی است.هم چنین سدیم به عنوان عامل خشک کننده ی عالی عمل می کند.

جدا کردن آب از هر محلولی، کار آسانی نیست اما حالا این کار را می توان به آسانی با ترکیب سدیم با بنزوفنون انجام داد. به هنگام احیای استرهای آلی، اولین انتخاب، سدیم فلزی است. هم چنین سدیم در آماده سازی پروکسید سدیم، سودامید و سدیم هیدرید که کاربردهای صنعتی مختلفی دارند، به کار می رود.
مصریان از 1370 سال قبل از میلاد، به طور گسترده از سدیم برای تولید شیشه استفاده می کردند.

سدیم کربنات و کلسیم اکسید ترکیب می شوند و سپس به مدت زمان قابل توجهی حرارت داده می شوند. سپس مخلوط کنار گذاشته می شود تا سرد شود و شیشه ی سخت و شفاف به دست آید.سدیم یکی از موثرترین خنک کننده های رآکتورهای هسته ای است. دمای کاری رآکتور بسیار کمتر از نقطه ی جوش سدیم است. در نتیجه سدیم برای خنک کردن سریع رآکتور به کار می رود.

مصارف ترکیب های سدیم

با این که مصارف سدیم محدود است اما ترکیب های آن گستره ی کاربردی وسیعی دارند. صنایع مختلف از جمله نفت، مواد شیمیایی، صابون، نساجی و کاغذ از ترکیب های سدیم در مقیاس بزرگ برای انجام فرآیندهای مهم خود استفاده می کنند. برای مثال نمک های سدیم و اسیدهای چرب، اغلب ترکیب می شوند تا صابون های حمام و تمیز کننده را تولید کنند.

عمده ترین ترکیب سدیمی که به کار می رود، ترکیب سدیم کلرید است. سدیم کلرید که به نمک سفره نیز مشهور است یک بخش الزامی از آشپزی و پخت است. آن یک طعم دهنده است و هر سبزی و یا گوشتی که بدون پاشیدن کمی نمک بر روی آن پخته شود، قطعاً خوش طعم و لذیذ نیست. جوش شیرین نیز که ترکیبی از سدیم و بی کربنات است عمدتاً برای پختن به کار می رود.

هم چنین سدیم کلرید به عنوان نگه دارنده در غذاهای بسته بندی شده ی تجاری مختلف به کار می رود. این به خاطر این است که سدیم کلرید از غذا در برابر میکرو ارگانیسم های مضر محافظت می کند و اطمینان می دهد که غذا برای مدتی فاسد و خراب نخواهد شد. نمک زدن و یا ترشی انداختن غذا، از فاسد شدن آن جلوگیری می کند.

سدیم و ترکیب های آن نظیر سدیم بی سولفیت به عنوان عامل احیایی عالی عمل می کنند و می توان برای رها شدن از شر لکه های سر سخت مورد استفاده قرار داد. سدیم یکی از عامل های احیایی اصلی در احیای بیرچ است؛ این یک واکنش آلی است که کاربردهای مختلفی در شیمی آلی ترکیبی دارد.این واکنش آلی عمدتاً برای تولید ترکیب های شیمیایی جدید از طریق احیای ترکیب های ساده تر به کار می رود.

ترکیب های سدیم که مصارف صنعتی بی شمار دارند عبارتند از:

• کربنات سدیم 
• نیترات سدیم
• سدیم سوزش آور
• سدیم تیو سولفات

برای مثال نیترات سدیم در تولید کود و بمب های دود زا به کار می رود.سدیم آمالگام  در لامپ فلوروسنت به کار می رود و بخار سدیم تولید می کند که روشنایی مطلوب را فراهم می کند. لامپ های بخار سدیم که نور زرد تولید می کنند الکتریسیته ی کمتری مصرف می کنند در نتیجه یکی از کارآمدترین منابع نور از نظر انرژی تلقی می شوند.علاوه بر این، خروجی نور آنها به طور قابل توجهی بالا است به همین دلیل اغلب اولین انتخاب برای روشنایی و چراغ های خیابان هستند.

سدیم چگونه کشف شد؟

در سال 1807، آقای هامفری دیوی، شیمی دان انگلیسی، سدیم را از طریق الکترولیز از سدیم هیدروکسید جدا کرد. سدیم هیدروکسید ذوب شده در طول الکترولیز برای استخراج این فلز شدیداً فعال مورد استفاده قرار گرفت. فلزات قلیایی دیگر نظیر پتاسیم، منیزیم و بور نیز به همین روش استخراج شدند.
چرا به سدیم نیاز داریم؟

سدیم که عمدتاً از نمک سفره وارد رژیم غذایی ما می شود، در تنظیم فشار خون نقش حیاتی دارد. جذب ناکافی سدیم می تواند فشار خون را کاهش دهد. هم چنین سطح نرمال سدیم برای فعالیت مناسب عصب و ماهیچه، ضروری و الزامی است.

وقتی سدیم کمی وجود دارد، برای سلول های عصبی دشوار است که سیگنال های الکتریکی مغز را که به هماهنگ کردن حرکت ماهیچه ها کمک می کنند، رله کنند. ماهیچه ها بدون سطح سدیم کافی، قادر به انقباض مناسب نیستند.هم چنین سدیم برای حفظ سطح سیال لازم است و به گردش مناسب آب درون بدن کمک می کند.

مصارف پزشکی سدیم

ترکیب های سدیم از جمله دیکلوفناک سدیم برای مصارف پزشکی به کار می روند. این یک داروی تجویزی غیر استروئیدی و ضد التهاب است و عموماً برای درمان درد و کاهش التهاب که در روماتیسم مفصلی و ورم مفاصل وجود دارد، به کار می رود. از طرف دیگر برومید سدیم، اغلب توسط انجمن پزشکی برای درمان سردرد و حمله ی ناگهانی مرض به کار می رود. این دارو در اواسط قرن بیستم با داروهای موثرتر جایگزین شد.

سدیم ناپروکسن یک داروی NSAID دیگر است که برای کاهش درد مرتبط با آسیب های ماهیچه ای تجویز می شود. آسیب رباط و یا تاندون عموماً موجب درد و التهاب می شود که اگر داروهایی مثل سدیم ناپروکسن با دز مناسب مصرف شوند، سرانجام فروکش می کنند.

مصرف سدیم با احتیاط

همان طور که در بالا ذکر شد، سدیم در دمای اتاق به طور خودبخود واکنش می دهد. بنابراین از سر و کار داشتن با آن با دست های عریان باید خودداری و اجتناب کرد. اگر سدیم خالص و یا ترکیب های آن نظیر سدیم هیدروکسید را لمس کردید، ممکن است دست شما را شدیداً بسوزانند.

هم چنین سدیم در تماس با آب احتمالاً منفجر می شود. در مطالعه ی کنترل شده، مشاهده شد که بعد از انداختن 110 گرم سدیم در استخر شنا، یک سری انفجارات رخ داد.در کل، هر تست مرتبط با سدیم خالص باید با احتیاط زیاد و بعد از انجام اقدامات پیشگیرانه ی لازم، انجام شود.