تصور کنید که می خواهید یک خانه را بفروشید، این کار بسیار پیچیده و پرریسک است و نیاز به کاغذ بازی و ارتباطات بسیاری دارد. به همین دلیل است که بسیاری از افراد به یک واسطه متوسل می شوند و با مراجعه به یک بنگاه دار اقدام به فروش خانه می کنند. مبلغی که فروشنده در عوض فروش خانه می گیرد، معمولا مبلغ بالایی است و به همین دلیل معامله مستقیم با فرد خریدار نسبتا پرریسک است. در اینجاست که بنگاه به عنوان شخص ثالث وارد می شود و کمسیونی را در این وسط از آن خود می کند. این کمسیون در واقع ضرری برای فروشنده است. در چنین موقعیت هایی است که قرارداد هوشمند (smart contract) می تواند مفید واقع شود. قرارداد هوشمند بر اساس یک مکانیسم شرط و جواب شرط انجام می شود. در این مثال، اگر خریدار مبلغ توافق شده در مورد قیمت خانه را به سیستم بفرستد، خانه متعلق به او می شود.
قرارداد هوشمند به عنوان یک سرویس شخص ثالث عمل می کند. با استفاده از این قرارداد ها، مالکیت و پول هر دو در داخل سیستم ذخیره می شوند و زمانی که پول از جانب خریدار انتقال یافت، مالکیت متعلق به او خواهد شد. این قرارداد توسط صد ها نفر تایید می شود و تحویل بدون خطا ضمانت می شود. در اینجا نیازی به وجود اعتماد بین طرفین نیست و فروشنده و خریدار نیز همزمان می توانند مقدار قابل ملاحظه ای پول را صرفه جویی کنند. این تنها مثالی از استفاده قرارداد های هوشمند است. این قرارداد ها را می توان برای مبادله ارز، مبادله اموال و هر چیز ارزشمند دیگری مورد استفاده قرار داد. با استفاده از قرارداد هوشمند دیگر نیازی به واسطه و هزینه اضافی نیست و طرفین قرارداد هم لازم نیست که به همدیگر اعتماد کنند. با استفاده از این قرارداد ها، همه شرایط و ضوابط در یک کد نوشته می شود و تمامی اطلاعات بر روی یک دفتر کل عمومی غیر متمرکز بنام بلاک چین ثبت و ذخیره می شود.
قرارداد های هوشمند چگونه کار می کنند؟
به زبان ساده می توان گفت که قرارداد های هوشمند مانند وندینگ ماشین (vending machine) کار می کنند. تنها کافی است مقداری ارز دیجیتال را وارد قرارداد مورد نظر کنید، بعد از آن مالکیت چیز مورد نظر به شما تعلق خواهد گرفت. قرارداد هوشمند نه تنها همه قوانین و ضوابط را از پیش تعیین می کند، بلکه این قوانین و ضوابط را مو به مو اجرا می کند.
وابستگی متقابل
قرارداد های هوشمند می توانند به تنهایی کار کنند و همچنین می توانند در ارتباط با دیگر قرارداد های هوشمند نیز مورد استفاده قرار بگیرند. در این حالت، تکمیل یک قرارداد هوشمند باعث شروع یک قرارداد هوشمند دیگر می شود و این فرآیند یکی پس از دیگری انجام می گیرد. این می تواند اساس کار بسیاری از سازمان ها باشد. این قضیه در سیستم های ارز دیجیتال متنوعی اعمال شده است. در این سیستم ها، همه قوانین از پیش تعیین شده اند و در نتیجه شبکه می تواند به صورت خودمختار و مستقل عملکرد داشته باشد.
اشیای قرارداد های هوشمند
اساسا هر قرارداد هوشمند از سه بخش اساسی تشکیل شده است که به آنها اشیای آن قرارداد هوشمند گفته می شود. بخش اول امضا کنندگان است و منظور از آن طرفین درگیر در قرارداد است که موافقت یا عدم موافقت خود را با مفاد قرارداد با استفاده از امضا های دیجیتال نشان می دهند. شی دوم موضوع توافق است. این شی باید در محیط قرارداد هوشمند موجود باشد و قرارداد هوشمند باید مستقیما به آن دسترسی داشته باشد. اگرچه اندیشه قرارداد های هوشمند برای اولین بار در سال 1996 مطرح شد، اما مشکل این شی خاص بود که توسعه این قرارداد ها را متوقف کرد. این مشکل بعد از تولد اولین ارز دیجیتال در سال 2009 حل شد. در نهایت، یک قرارداد هوشمند باید شامل شرایط خاصی باشد. این شرایط را باید ابتدا به طور کامل به زبان ریاضی توصیف کرد و سپس با استفاده از یک زبان برنامه نویسی مناسب آن را در داخل محیط قرارداد هوشمند گنجاند. این شرایط و ضوابط شامل همه انتظاراتی است که از طرفین می رود و همچنین قوانین، پاداش ها و مجازات هایی نیز با این شرایط همراه هستند.
محیط قرارداد هوشمند
برای اینکه قرارداد های هوشمند به درستی کار کنند، نیازمند محیطی مناسب و مخصوص هستند. این محیط باید قبل از همه چیز، استفاده از رمزنگاری کلید عمومی را پشتیبانی کند، که این به کاربران اجازه تایید تراکنش را با استفاده از کد های رمزنگاری منحصر به فرد می دهد. این دقیقا همان سیستمی است که اکثریت ارز های دیجیتال در حال حاضر از آن استفاده می کنند. ثانیا این قرارداد ها به یک پایگاه داده غیر متمرکز و باز نیاز دارند که همه طرفین قرارداد بتوانند به آن اعتماد کنند. برای اعمال قرارداد هوشمند، این محیط باید تماما غیر متمرکز باشد. بلاک چین ها، مخصوصا بلاک چین اتریوم محیط های ایده آلی برای این قرارداد های هوشمند هستند. در نهایت، منبع داده های دیجیتالی که توسط قرارداد هوشمند مورد استفاده قرار می گیرد، باید کاملا قابل اعتماد باشد. این مستلزم استفاده از گواهی های امنیتی SSL، HTTPS و دیگر پروتکل های اتصال امنیتی است که به طور گسترده در نرم افزار های مدرن مورد استفاده قرار می گیرند.
قرارداد های هوشمند چه امکاناتی فراهم می کنند؟
چه کسی قرارداد های هوشمند را اختراع کرد و چه کسی از آنها استفاده می کند؟
مفهوم قرارداد هوشمند را اولین بار نیک سابو (Nick Szabo) که یک دانشمند کامپیوتر و رمزنگار است در سال 1996 مطرح کرد. در خلال سال های بعد، سابو این ایده را تکمیل تر کرد و چیز های بیشتری را در مورد آن بیرون داد. او مفهوم ایجاد قانون قرارداد را در ارتباط با اقدامات تجاری از طریق طراحی پروتکل های تجارت الکترونیک بین غریبه ها در اینترنت توصیف کرد. اما اعمال قرارداد های هوشمند و ایده سابو تا سال 2009 طول کشید. بعد از اختراع بیت کوین و ظهور فناوری بلاک چین بود که محیط مناسب برای قرارداد های هوشمند ایجاد شد. امروزه همه قرارداد های هوشمند را در ارتباط با ارز های دیجیتال می شناسند اما در واقع، این مفهوم مدت ها بود که مورد توجه دانشمندان کامپیوتر بود و پروتکل های ارز دیجیتال اساسا قرارداد هایی هوشمند با امنیت و رمزگذاری غیر متمرکز هستند.
مثال های استفاده از قرارداد های هوشمند
در حالی که کشور ها و نهاد های قانون گذاری در سراسر جهان رویکرد های متفاوتی نسبت به ارز دیجیتال اتخاذ کرده اند، اما فناوری های زیربنای این ارز ها یعنی بلاک چین و قرارداد هوشمند را به عنوان فناوری هایی انقلابی پذیرفته و در سطوح مختلف مورد استفاده قرار داده اند. مثلا همین اواخر بود که تعدادی از بانک های آمریکا با استفاده از بلاک چین و قرارداد هوشمند در محیطی شفاف به مبادلات اعتباری پرداختند. قرارداد هوشمندی که در اینجا مورد استفاده قرار گرفت حاوی اطلاعاتی مانند جزئیات ترید فردی، استاندارد های ریسک طرف مقابل و غیره بود. چنین چیز هایی هر روز در گوشه و کنار جهان در حال روی دادن هستند. همین اواخر بود که مشارکت هایی بین بانک های ژاپنی و بانک های کره جنوبی برای استفاده از بلاک چین ریپل و ارسال پرداختی های بین المللی انجام گرفت. از آنجا که قرارداد های هوشمند برای اولین بار در ارتباط با ارز های دیجیتال شناخته و اعمال شده اند، امروزه بیشتر از این قرارداد ها در حیطه بانکداری و امور مالی استفاده می شود. اما این قرارداد ها کاربرد های بسیار زیادی دارند و از آنها در زمینه های مختلفی مانند بهداشت و درمان، املاک و مستغلات، زنجیره تامین و غیره می توان استفاده کرد.
تعدادی از معایب قرارداد های هوشمند
قرارداد هوشمند فناوری بسیار جوانی است و هنوز با مشکلاتی مواجه است. به عنوان مثال، کد قرارداد ممکن است شامل باگ و خطا باشد و در نتیجه اشتباهاتی در سیستم پدید آید که موجب سوء استفاده کلاه بردار ها شود. هنوز مسائل زیادی در مورد قانون گذاری، مالیات و غیره برای این قرارداد ها تعیین نشده است. این قرارداد ها در بستر بلاک چین کاملا به اجرا در می آیند و فرضا اگر دادگاه و قانون بنا به دلایلی مایل به اجرای قرارداد نباشد، بلاک چین آن را لغو نخواهد کرد.البته تعداد زیادی از این مشکلات به دلیل جدید و جوان بودن این فناوری است و به مرور زمان حل خواهند شد. این فناوری برای رسیدن به کمال نیازمند زمان است. بدون شک در آینده بیشتر از قرارداد های هوشمند خواهیم شنید و این قرارداد ها تبدیل به بخشی اساسی از جامعه ما خواهند شد.
|
|
|
|
| نماد اعتماد الکترونیک | نشان ملی ثبت | گواهی شامد ارشاد |
© کلیه حقوق مادی و معنوی این وب سایت متعلق به داده پردازان هومان پویان می باشد.
