قلع چیست
قلع عنصری است شیمیایی با عدد اتمی 50، چکش خوار، منعطف در دماهای معمولی، بلورین، براق و به رنگ خاکستری درخشان نقره ای که ساختار بلوری آن هنگام خم شدن قطعه ای از قلع به علت شکست بلورها صدای خاصی ایجاد می کند. قلع از اولین ابر رساناها محسوب می گردد.
این فلز پایینتر از دمای تبدیل به یک ابر رسانا می شود.فلز قلع یکی از پر مصرف ترین فلزات در ساخت ترکیبات فلزی و آلیاژهای صنعتی است. این فلز به صورت سنگ معدنی از دل زمین استخراج می شود.
آب کاری فلز قلع
پوشاندن یک جسم با یک لایه نازک از یک فلز با کمک یک سلول الکترولیتی آب کاری نامیده می شود. جسمی که روکش فلزی روی آن ایجاد می شود باید رسانای جریان برق باشد.استفاده از آلیاژهای غنی از سرب به دلیل مقاومت به خزش مطلوب در شرایط کاری رادیاتور توصیه شده است.
در صورتی می توان از آلیاژهای قلع سرب با درصد کمتر قلع جهت لحیم کاری استفاده کرد که آنها در شرایط محیط های کلریدی رادیاتور مقاوم به خوردگی باشند.خوردگی آلیاژ لحیم با ظهور ترکیبات سفید رنگ در محل اتصالات، سبب انهدام و نشتی رادیاتور می شود. سرعت خوردگی سرب، قلع و آلیاژهای آن در اتمسفر و الکترولیتهای خورنده در این مورد به روش کاهش وزن و پلاریزاسیون کاتدی اندازه گیری می گردد.
در محیط های خنثی همچون شرایط تسریع شده خوردگی و آب، مقدار کمی قلع همراه سرب مقاومت به خوردگی آلیاژ لحیم را به طور قابل توجهی افزایش می دهد. در محیط های اسیدی حاوی یون کلر همچون فلاکس کلریدی لحیم کاری و اسید هیدروکلریک، آلیاژهای غنی از قلع از مقاومت خوردگی کمتر برخوردارند. با رسم منحنی های سرعت خوردگی با مقدار قلع در هریک از محیط های فوق اپتیمم مقدار قلع آلیاژهای لحیم قلع سرب دارای مقاومت به خوردگی مطلوب پیشنهاد شده است.
الکترولیت های آب کاری قلع
الکترولیت مورد استفاده برای آبه کاری باید دارای یون های آن فلزی باشد که قرار است لایه نازکی از آن روی جسم قرار بگیرند.
پوشش های قلع ایجاد شده روی قطعات به طریق الکترولیتی ظاهری کدر دارند با فرو بردن قطعات در حمام روغن داغ براق می شوند.حمام های روغن داغ، خلل و فرج موجود در پوشش را از بین برده و مقاومت در مقابل خوردگی را افزایش می دهند.با استفاده از یک محلول داغ کرومات قلیایی حاوی تر کننده می توان مقاومت در مقابل خوردگی قشر قلع اندود شده را بهبود بخشید.
واکنش قلع با آب
در شرایط نرمال قلع با آب واکنش نمی دهد ولی زمانیکه در مجاورت بخار آب داغ قرار گیرد نتیجه تولید قلع اکسید و هیدروژن است.برخی از املاح قلع در آب هیدرولیز می شوند مانند قلع کلرید که در مجاورت گرما قلع اکسید را تشکیل می دهد.
محلولیت قلع و ترکیبات آن
در شرایط نرمال دمای 200و فشار1بار قلع در آب نا محلول است.اکثر املاح قلع از قبیل قلع هیدروکسید، قلع سولفیدو تری بوتیل TBT قلع نیز در آب نامحلول هستند.
قلع در کلریدریک اسید گرم و غلیظ حل شده بخار هیدروژن آزاد می کند. در مجاورت پلاتین و پایین بودن حرارت محلولیت بهتر و زودتر انجام می گیرد. کلریدریک اسید رقیق هم آن را به کندی حل می گردد. نیتریک اسید آن را حل نمی کند. ولی به اسید دیگرتبدیل می شود.
نیتریک اسید رقیق و سرد فلز را به کندی حل کرده و تولید گاز نمی کند و تشکیل آمونیوم نیترات و استانونیترات می نماید. به راحتی در تیزاب حل می گردد و سدیم هیدروکسید آن را حل می کند.یون های قلع همگی بی رنگ هستند. همچنین کمپلکس های قلع نیز بی رنگ هستند.