گچ ساختمانی چیست و انواع آن کدامند؟

گچ یک مصالح ساختمانی است که از سنگ گچ موجود در طبیعت به دست می آید. سنگ گچ به صورت سولفات دو کلسیم آبدار در منابع سطح زمین یافت می شود و پس از خرد شدن و انتقال به کوره به شکل پودرهای بسیار ریز سفید رنگ برای مصارف ساختمانی مورد استفاده قرار می گیرد.

این نوع مصالح در صنایع مختلف کاربرد دارد اما از جمله کاربردهای رایج آن مربوط به صنعت ساختمان سازی است. کار با این مصالح ساختمانی دارای پیچیدگی و ریزه کاری مخصوص به خود می باشد، از این رو برای استفاده از آن به مهارت و ترفندهای خاص نیازمند است. این متریال برای پوشش سطوح مختلف و دکوراتیو نمودن آن ها به کار می رود و به دلیل داشتن رنگ سفید، جلوه ای تمیز و روشن به فضا می بخشد.

هنگام استفاده از گچ رعایت یکسری نکات بسیار حائز اهمیت می باشد که در این نوشته به آنها می پردازیم. در صورت عدم رعایت اصول گچ کاری سطح مورد نظر دچار ترک خوردگی می شود و ظاهری ناخوشایند ایجاد می کند. کار با این متریال کار آسانی نیست، از این رو توجه به نکاتی که در این نوشته عنوان می شوند شما را در استفاده از این مصالح ساختمانی راهنمایی می کند و نتیجه بهتری را به ارمغان می آورد.

گچ وقتی از کوره بیرون آورده شد به آسیاب منتقل می شود و به صورت پودر در می آید. هر چه اندازه ذرات آن کوچک تر باشد، کیفیت آن بالاتر خواهد بود و برای گچ بری های ظریف نیز بسیار مناسب تر است. گچ به صورت پودر و به حالت فله ای در بازار به فروش می رسد.

این ماده میل به ترکیب با آب دارد، از این رو آب و رطوبت را به راحتی جذب نموده و در صورت عدم استفاده فاسد می شود. پاکت های گچ را باید در محیطی به دور از رطوبت و نم نگهداری نمود تا بتوان آن ها را برای مدت زمان بیش تری در انبار نگه داشت. این ماده به سرعت با آب واکنش نشان می دهد و سخت می شود به همین دلیل کار کردن با آن نیازمند دقت و حوصله فراوان است. زمان گیرش نمونه مرغوب این محصول نباید از 8 دقیقه کمتر و از 25 دقیقه بیشتر شود.

ویژگی های گچ ساختمانی
این ماده بسیار سبک بوده و از این رو استفاده از آن هیچ گونه بار اضافی بر ساختمان وارد نمی کند.
استفاده از آن می تواند به نوعی سبب ایجاد عایق صوتی و حرارتی شود.
خاصیت شکل پذیری گچ بالا بوده و می توان آن را به اشکال مختلف در آورد.
در صورت کثیف شدن، امکان تمیز کردن آن به راحتی وجود ندارد.
بزرگ ترین ایراد این محصول جذب رطوبت و طبله کردن در اثر آن می باشد. اعمال این ماده بر روی سطوح فلزی موجب ترکیب شدن آن با فلزات و تولید سولفات می شود، در نتیجه عمر قطعه مورد نظر کاهش پیدا می کند. از این رو قبل از پوشش سطوح آهنی، مسی و سربی با گچ باید یک لایه ضد زنگ روی آنها قرار گیرد.
مقاومت این متریال در برابر حریق بالا بوده و یک متریال کندسوز محسوب می شود.

نحوه استفاده از گچ
برای استفاده از این محصول در ساختمان ابتدا باید آن را با آب مخلوط نمود بدین نحو که گچ را در ظرفی ریخته و به آن آب اضافه می کنیم. نسبت گچ به آبی که مورد استفاده قرار می گیرد باید متناسب باشد. وقتی گیرش اولیه خود را به دست آورد آن را به کمک ماله روی سطح مورد نظر می توان اجرا نمود. حرکت ماله باید به صورت مورب نسبت به دیوار باشد زیرا تنها خط کناری ماله می تواند سطحی صاف و یکدست ایجاد نماید.

با اجرای این روش ضخامت سطح را به اندازه مورد نظر می توان رساند. برای سفیدکاری ساختمان و پوشش روی آن و خاک اغلب از ترکیب گچ و آب استفاده می شود زیرا سطحی سفید رنگ ایجاد می کند اما برای تولید ملات گچ خاک رس را با آب ترکیب می نمایند. گچ و خاک برای تولید این ملات به میزان مساوی استفاده می شوند اما بر اساس زودگیر یا تندگیر بودن می توان خاک رس را کمتر یا بیشتر به کار برد.

این ماده وقتی با آب ترکیب می شود گرما ایجاد می کند. این گرما 20 درجه گرم تر از محیط مورد نظر است، از این رو ملات گچ را می توان در دماهای پایین نیز استفاده نمود. زودگیر بودن این محصول باعث شده ملات آن را فقط به اندازه مصرف تهیه نمایند. زیرا قبل از اتمام کار و سفید کردن کل دیوار خشک و سخت می شود.

گچ در صورت گیرش افزایش حجم پیدا می کند و با پر کردن سوراخ ها و منافذ، سطحی یکدست ایجاد می نماید. همانطور که گفته شد این متریال زودگیر است اما برای کندگیر کردن آن می توان میزان آب را زیادتر کرد و ملات ایجاد شده را ورز داد. ملات حاصل از این روش را گچ کشته می نامند.

گچ کشته اصولاٌ برای سفیدکاری دیوارها استفاده می شود. ملات گچ کشته قبل از خشک شدن خاصیت الاستیسیته خود را از دست نمی دهد. زودگیر بودن و افزایش حجم از جمله ویژگی های بارز این ماده هستند که این ماده را به متریالی پر مصرف در صنعت ساختمان سازی تبدیل نموده اند.

انواع گچ ساختمان
اگر هنگام تولید ملات گچی میزان گچی که با آب مخلوط می شود از حد مشخص کمتر باشد، پس از خشک شدن کاهش حجم داده، در نتیجه سطح ترک می خورد. اگر ضخامت گچی که بر روی دیوار کشیده می شود بیشتر از 8 سانتی متر باشد، لایه رویه خشک می شود، در حالی که لایه های زیرین هنوز خشک نشده اند. این امر موجب ترک خوردگی سطح می شود، بنابراین ملات آن را باید به صورت لایه ای نازک در حد استاندارد روی سطوح اعمال کرد.

گچ از جمله مصالحی است که صرفاً برای نازک کاری ساختمان به کار می رود و مصرف آن برای سطوح باربر مناسب نیست. در قسمت هایی از ساختمان که سطوح گچی در معرض بخار آب قرار می گیرند باید روی آنها یک لایه رنگ روغنی کشیده شود. هر چند این رنگ نمی تواند به طور صد درصد سطوح گچی را ضد آب کند اما تا حدی دوام آنها را بالاتر می برد.