قبل از اینکه بخواهیم در رابطه با متن باز (Open Source) صحبت کنیم بهتر است ابتدا بگوییم که open source با close source و نرم افزارهای free یا رایگان چه تفاوت هایی دارد و در نهایت ارتباط متن باز (Open Source) با رمز ارزها چیست.
انواع نرم افزارها
به طور کلی در تقسیم بندی نرم افزار ها می توان آنها را به سه بخش open source، close source و free تقسیم کرد که در ادامه به توضیح هر یک می پردازیم.
نرم افزارهای متن بسته (Close Source)
برخی از نرم افزار ها هستند که تیم سازنده ی آن ساختار آن نرم افزار را غیر قابل دسترس برای عموم قرار می دهند. یعنی شما تنها می توانید از آن نرم افزار استفاده کنید و نمی توانید ببینید که آن نرم افزار چگونه نوشته شده است یعنی دسترسی به کد برنامه نویسی آن ندارید. این نرم افزار ها هم می توانند رایگان باشند و یا برای استفاده از آنها لازم به پرداخت هزینه است. بنابراین نرم افزارهایی که کد زبان برنامه نویسی آن برای کاربران قابل رویت نباشد، نرم افزارهای Close Source یا متن بسته نامیده می شوند.
نرم افزارهای متن باز (Open Source)
بسیاری از نرم افزار ها پس از اینکه ساخته می شوند و در اختیار کاربر قرار می گیرند، به همراه آن کد برنامه نویسی آن نرم افزار و همچنین ساختار آن برای عموم قابل دسترسی است، یعنی هر کسی می تواند ببیند که آن نرم افزار چگونه نوشته شده است و یا حتی می تواند آن نرم افزار را با تغییر و اعمال کد های برنامه نویسی دلخواه خود شخصی سازی کند. توسعه دهنده های اینگونه نرم افزارها معمولا درآمد خود را از طریق پشتیبانی محصولات خود به دست میاورند. در واقع به این دلیل به آنها متن باز گفته می شود چون کد برنامه نویسی آنها در اختیار عموم قرار دارد. کدهای برنامه نویسی بیت کوین نیز متن باز است و هر کسی می تواند در گیت هاب به این کدها دسترسی داشته باشد. جهت آشنایی بیشتر با متن باز می توانید پادکست زیر را گوش دهید:
نرم افزار های رایگان (Free)
نباید نرم افزارهای رایگان را با نرم افزارهای متن باز اشتباه گرفت. هر نرم افزار متن بازی رایگان است اما هر نرم افزار رایگانی متن باز نیست. بسیاری از نرم افزار های رایگان وجود دارند که ساختار و کدهای برنامه نویسی آنها توسط کاربران قابل مشاهده و در دسترس نیست، همانند بسیاری از نرم افزارهایی که در سایت های مختلف به صورت رایگان دانلود و سپس نصب می کنید.
ویژگی متن باز بودن رمز ارزها
در دنیای رمز ارزها احتمالا زیاد شنیده اید که بیت کوین و سایر رمز ارزها متن باز هستند و در پی آن به همین دلیل از شفافیت بالایی برخوردارند، این جمله به این معنی است که هر کسی می تواند به کدها و ساختار رمز ارزهایی نظیر بیت کوین، اتریوم و … دسترسی داشته باشد و آن را مشاهده کند، تغییر دهد، اشکالاتش را بگیرد یا حتی برای خود شخصی سازی کند.
شفافیت رمز ارزها دقیقا به همین دلیل است. تمامی کاربران می دانند که به عنوان مثال بیت کوین طبق چه سازوکاری کار می کند و چه چارچوبی را پیروی می کند، زیرا کد بیت کوین قابل دسترس و مشاهده برای همه است. بنابراین اگر فردی بر خلاف چارچوب و برنامه ی بیت کوین، عملی انجام دهد، این عمل توسط سرویس دهنده های شبکه مورد تایید قرار نمی گیرد و رد می شود. حال اگر فردی به عنوان مثال مشکلی از شبکه را حل کند یا کدی را اصلاح کند، پس از اینکه این اقدام توسط سرویس دهنده های شبکه مورد بررسی قرار گرفت، اگر بیش از 50 درصد افراد با این تغییر موافق بودند، بر روی شبکه اعمال می شود.
مفهوم فورک
ممکن است این سوال برایتان پیش بیاید که بیت کوین گلد، بیت کوین دایموند، بیت کوین کش و… اینها چه معنایی دارند؟ از کجا می آیند و چه فرقی با بیت کوین اصلی دارند؟ بسیاری از افراد با در دسترس داشتن کد برنامه بیت کوین، اقدام به ساخت کوین جدیدی می کنند، به عنوان مثال با کمی تغییر و اضافه و کم کردن موارد دلخواه به کد اصلی بیت کوین، یک کوین دیگری می سازند که دارای ویژگی های بیت کوین اما با کمی تغییرات است، که این عمل اگر توسط سرویس دهنده ها تایید شود و اگر سرویس دهنده های مختلف کد جدید را در دستور کار خود قرار دهند اصطلاحا به آن فورک می گویند.
جمع بندی
یکی از دلایل شفافیت ارزهای دیجیتالی را می توان همین متن باز بودنشان دانست. زیرا هر اتفاقی که در شبکه رخ می دهد از قبل مشخص است و طبق سازوکار مختص به خود کار می کنند و نکته ای که جالب توجه است این است که همگی می توانند کدی که آن ارز با آن ساخته شده است را ببینند، مشکلات آن را رفع کنند و یا ایده های جدیدی را بر رو آنها پیاده کنند.