ویژگی های پلاتین

پلاتین از واژه اسپانیولی که به معنی نقره کوچک می باشد، گرفته شده است. سال های زیادی است کهپلاتین طبیعی و پلاتین غنی شده آلیاژی شناخته شده است. این فلز توسط سرخپوستهای کلمبیایی استفاده می شده است و اولین مرجع اروپایی به پلاتین در سال 1557 در نوشته هایانسان شناس ایتالیایی Julius Caesar Scaliger دیده می شود که از آن، به عنوان یک فلز اسرارآمیز که از معادن آمریکای مرکزی بین Darién و مکزیک استخراج شده و نیز گفته شده است: تا کنون حتی با هنرهای اسپانیاییها هم غیر قابل ذوب است.

اسپانیائی هااین فلز را وقتی اولین بار وارد اسپانیا شدند Platina نامیدند. آنها به آن، به چشم یک ناخالصی در نقرهای که استخراج می کردند نگاه می کردند و اغلب از آن صرف نظر می کردند.پلاتین توسط Antonio De Ulloa ستاره شناس و Don JorgeJuan y Santacilia کشف شد.هر دوی آنها توسط پادشاه فیلیپ پنجم برای پیوستن به یک ماموریت جغرافیائی در پروکه از 1735 تا 1745 طول کشید، دعوت شدند. در میان چیزهای دیگر در کلمبیا اولوا، Platina del pinto را مشاهده کرد که فلزی بی استفاده بود که به همراهطلا در New Granada پیدا شده بود.

privateer های انگلیسی کشتی اولوا را در سفر بازگشت توقیف کردند. اگر چه در انگلستان با او خوش رفتاری شدو حتی در انجمن سلطنتی عضو شد، تا سال 1748 از انتشار یافته هایش در مورد فلز ناشناخته منعشد. قبل از آن در سال 1741، CharlesWood مسقلا این عنصر را جدا کرده بود.پلاتین در حال حاضر با ارزشتر و گرانتر از طلا می باشد و از این جهت جایزه های پلاتینی بهتر از جایزه های طلایی می باشند.

قیمت پلاتین بسته به فراوانیش تغییر می کند، ولی معمولا 8 برابر طلا ارزش دارد. برای مدتهای طولانیتعریف استاندارد متر بر اساس فاصله بین دو علامت بر روی شمش پلاتین ایریدیوم بودکه در سور نگهداری می شد، تعیین شده بود. از این فلز همچنین در تعریف StandardHydrogen Electrode نیزاستفاده می شود.

پیدایش

پلاتین معمولا به حالت خالص و یا در سنگ معدن اسپریلیت که بزرگ ترین منبع این فلز است، یافت می شود. آلیاژ طبیعی پلاتین وایریدیوم Platiniridiumبوده که در Cooprite معدنی (سولفید پلاتین، Pt S) یافت می شود.

این فلزمعمولا با مقدار کمی از دیگر فلزات خانواده پلاتین که در مواد آبرفتی در کلمبیا، اونتاریو و کوه های اورال و در برخی از ایالتهای غربی آمریکا یافت می شوند، همراهاست.پلاتین از نظر اقتصادی به عنوان محصول جانبی فراوری سنگ معدن نیکلتولید می شود. حجم عظیم سنگ معدن فرآوری شده نیکل، نشانگر این است که پلاتین تنها2 در میلیون از این سنگ معدن می باشد.

خصوصیات قابل توجه

این فلز در هنگامی که خالص باشد، بسیار زیبا و به رنگ نقره ای مایلبه سفید بوده، هادی جریان الکتریسیته و نرم و قابل انعطاف می باشد. این فلز دربرابر خوردگی مقام است. ویژگیهای کاتالیزوری فلزات گروه ششم از خانواده پلاتین بسیار برجسته و مهم می باشد.. دوام بالا و خاصیت ضد تیرگی پلاتین دلیل استفاده از اینفلز در ساخت جواهرات ظریف و زیبا می باشد.

دیگر ویژگی های ممتاز این فلز، پایداری در برابر واکنشهای شیمیایی و دماهای بالا و خاصیت پایدار الکتریکی می باشد. از تمامی این ویژگی ها در صنعت استفاده می شود. پلاتین در مجوارت با هوا در هیچ درجه ای اکسید نمی شود، اما توسطسیانیدها، هالوژنها، گوگرد و بازهای قوی خورده می شود. این فلز در اسیدهیدروکلریک و اسید نیتریک حل نمی شود، ولی به راحتی در محلول تیزاب سلطانی حل می شود. حالتهای اکسیداسیون پلاتین +2، +3 و +4می باشند.

کاربردها

از پلاتین در جواهرات، سیم، ساخت ظروف با تحمل حرارتی بالا برای مصارف شمیایی و کوره های برقی حرارت بالا استفاده می شود.از پلاتین خوب جدا شده به عنوان کاتالیزور استفاده می شود. برای مثال در مبدلهای کاتالیزوری خودروها و فرایندهای صنعتی مختلف مانند ساخت اسید سولفوریک استفاده می شود.این فلز می تواند مقدار زیادی از گاز هیدروژن را جذب کرده، هنگامیکه حرارت داده می شود، آن را آزاد کند. از این جهت به عنوان منبع ذخیره گاز دروسایل نقلیه و در سلول سوختی مطالعه می شود.

صنایع شمیایی از مقدار قابل توجهی پلاتین یا آلیاژ پلاتین- رادیوم به عنوان کاتالیزور و به شکل توری ریزبافت برای کاتالیز کردن اکیسیداسیون انتخابی آمونیا که برای تهیه اکسید نیتریک که ماده خام برای کودها و مواد منفجره می باشد و اسیدنیتریک استفاده می کنند.پلاتین های کاتالیزوری در تصفیه نفت خام و بهسازی فرایند تولید بنزیناکتان بالا و همچنین ترکیبات معطر در صنعت پتروشیمی کاربرد دارند.

ضریب انبساط این فلز برابر با شیشه های Soda-Lime-Silicaبوده و در ساخت الکترودهایآب بندی شده در سیستمهای شیشه ای کاربرد دارد.آلیاژ پلاتین و کبالت، خاصیت مغناطیسی عالی دارد. آلیاژی که از 76%پلاتین و 23% کبالت تشکیلشده باشد، از نظر مغناطیسی بسیار قوی می باشد.

آلیاژ 10/90 پلاتین اوسمیوم برای ساخت ضربان ساز قلب، دریچه های جایگزینو سایر کاشه های جراحی استفاده می شود.این فلز در پوشش کلاهکهای دماغه موشکها و نازل سوخت موتور جت و دیگر وسایلی که می بایست با ضریب اطمینان بالایی در حرارتهای بالا و در تناوبهای زمانطولانی کار کنند، کاربرد دارد.

سیمهای پلاتینی، وقتی در معرض متیل الکل قرار می گیرند، با رنگ قرمز تیره می درخشند، درست همانند کاتالیزوری که الکل را به فرمالدئید تبدیل می کند.این پدیده به صورت تجاری در ساخت فندک سیگار و دست گرم کنها استفاده می شود.Cis-platin با فرمولPtCl2 2، دارویی است که در درمان انواع خاصی از سرطان ها که شامل سرطان خون  و سرطان بیضه می شود کاربرد دارد.

ایزوتوپها

پلاتین طبیعی از 5 ایزوتوپ پایدار و یک رادیوایزوتوپPt-190 که نیم عمر بسیار طولانی 6میلیارد سال را دارد تشکیل شده است. ایزوتوپهای رادیواکتیوی زیاد دیگری نیز برایاین عنصر وجود دارند که پایدار ترین آنها Pt-193 بوده که نیمه عمر آن 50 سال می باشد.

هشدارها

این فلز به دلیل طبیعت غیر واکنشی خود برای سلامتی مساله ساز نیست، بااین حال تمام ترکیبات پلاتین به شدت سمی هستند.