صورت سود و زیان یکی از اظهارنامه های مالی است که درآمد، هزینه ها و سود و زیان یک شرکت تجاری را برای یک دوره خاص مشخص می کند.صورت سود و زیان اولین گزارش مالی است که معمولاً در طول دوره حسابداری شرکت تهیه می شود. لازم است تا سود و زیان خالص قبل از اظهارات مالی دیگر برای صاحبان سرمایه محاسبه و گزارش شود.
هم چنین ارائه این محاسبات نشان دهنده میزان سودآوری یک شرکت موفق است و می تواند سرمایه گذاران و وام دهندگان را ترغیب کند تا در این گونه شرکت ها، با سود آوری بالا سرمایه گذاری گذاری کنند.
ده مورد ضروری در تهیه صورت سود و زیان
درآمدها و هزینه های حساب سود و زیان را می توان به سه بخش زیر تقسیم کرد
1-درآمد و هزینه های تجاری
پروژه هایی که به طور مستقیم به موضوع شرکت تجاری مرتبط هستند، در این حالت پروژه های عملیاتی را به صورت ناخالص در حساب سود و زیان گزارش می دهند، به این معنی که درآمدها و هزینه های عملیاتی در یک زمان با هم جمع نمی شوند.
2-درآمدها و هزینه های غیر تجاری
شامل اقلامی می شود که وجود آن ها غیر طبیعی است اما به صورت پیوسته رخ می دهند. این گونه اقلام در حساب سود یا زیان به صورت خالص قید می شوند.
3-پروژه های غیر تجاری
پروژه های بسیار مهم و غیر معمول است که ریشه های آن فراتر از فعالیت های عادی شرکت است و انتظار نمی رود که به طور منظم تکرار شوند یا رخ دهند. این موارد پس از کسر پرداخت مالیات به عنوان سود خالص مشخص می شود.حساب سود و زیان اولیه، در زیر صورت سود و زیان اولیه یک شرکت تجاری بیان می شود و آن را به صورت جداگانه ارائه نمی دهند.نمونه های آن در زیر بیان شده است که عبارت اند از:
سود و زیان خالص
صورت سود و زیان خالص به عنوان گزارش مالی اصلی از کل درآمدها و هزینه های مشخص شده در طول دوره مالی شرکت به دست می آید و به مالکان سرمایه ارائه می گردد.به بیان دیگر تمام مواردی که باعث می شود حقوق مالکان سهام تغییر کند، جدا از آورده و گرفته مالکان سهام در صورت سود و زیان گزارش می شود.
صورت سود و زیان خالص بر اساس یک نظریه تهیه می شود. با توجه به نظریه عملکرد فعلی شرکت، تنها پروژه های پیوسته در صورت سود و زیان مشخص می شوند و پروژه های غیرقابل اجرا لازم است در حساب سود و زیان انباشته گنجانده شود.لازم است در صورت سود و زیان خالص موارد پایین به ترتیب گنجانده شود:
اقلام ویژه در صورت سود و زیان
اقلام ویژه باید در ارزیابی سود یا زیان فعالیت های طبیعی قرار بگیرند. تعداد هر یک از اقلام خاص باید به صورت جداگانه و در متن اظهارنامه مربوط به سود و زیان تحت عنوان درآمد یا هزینه قید شوند.
این اقلام باید به عنوان اقلام خاص شناسایی شوند و در متن گزارش سود و زیان به صورت توضیحات یادداشت شوند. برای درک ماهیت این اقلام لازم است که هر کدام به خوبی شرح داده شود.نمونه هایی از اقلامی که ممکن است به عنوان استثناها در نظر گرفته شوند به شرح زیر هستند:
توقف بخشی از یک قسمت شرکت تجاری عبارت است از قسمتی نسبتاً مشخص و یا یک گروه که وجود آن از اهمیت فراوانی برخوردار است و به صورت جداگانه شناخته شده باشند، هم چنین فعالیت و دارایی آن بخش به وضوح از سایر واحدهای تجاری متفاوت باشد.
برای این منظور هزینه های عملیاتی و درآمد مربوط به بخش متوقف شده باید به طور جداگانه در بخش های مربوطه، ترجیحا در متن حساب سود و زیان ذکر شده باشد.هنگام وقفه در عملیات یک قسمت از واحد تجاری باید گزارش عملیات قسمت متوقف شده از جمله عملکرد سود یا زیان و یا فرآیند انتقال آن بخش به صورت جداگانه در صورت سود و زیان مشخص شده باشد.
هم چنین لازم است که سود و زیان حاصل از انتقال قسمت متوقف شده، پس از انجام معامله، تمامی اندوخته های مرتبط با مخارج غیر قابل برگشت عملیات توقف، پس از سود یا زیان عملیاتی در هر صورت مشخص شود.ضروری است تا موارد زیر به صورت جامع در ارتباط با توقف عملیات یک قسمت از واحد تجاری افشا شود: