معرفی بانک داری الکترونیک

بانکداری الکترونیک جهت فراهم آوردن خدمات بهتر به مراجعه کنندگان بانکی و افزایش سرعت عملکرد کارکنان با استفاده از خدمات سخت افزاری و نرم افزاری و هم چنین ارائه خدمات به مشتریان در سراسر جهان به وجود آمده است. این نوع از خدمات به مشتریان این فرصت را می دهد که بدون مراجعه به بانک، کارهای کوچک بانکی خود را انجام دهند.

با بهره گیری از فن آوری های پیش رفته سخت افزاری و نرم افزاری بر بستر اینترنت می توان شرایطی را فراهم کرد تا مراجعه کنندگان بانکی بدون حضور فیزیکی در شعب بانک و با استفاده از شبکه و مخابرات عملیات بانکی مورد نظر خود را انجام دهند.

استفاده از بانکداری الکترونیک در دنیا به سال 1918 میلادی بر می گردد، یعنی زمانی که بانک های آمریکا با استفاده از تلگراف به جا به جایی پول می پرداختند. نیاز به تبادل اطلاعات باعث شد، اینترنت در سال 1970 با کمک کارشناسان دانشگاهی گسترش پیدا کند و تا سال 1993 اینترنت بین مردم و تجار محبوبیت فراوانی پیدا کرد، مخصوصا میان تجاری که در فکر گسترش مشتریان خود بودند.

یکی از دلایلی که بانک داری را به طرف بانکداری الکترونیک سوق داد انتقال مبالغ بزرگ بین بانکی بود. بانک ها در سال 1994 کند و کاو در اینترنت را آغاز کردند تا با بهره گیری از آن بستری را جهت نقل و انتقالات مالی فراهم آورند.

هزینه تراکنش های بانکداری الکترونیک نسبت به بانک های شعبه دار بسیار کمتر بود و هم چنین دستیابی به بازارهای جهانی را برای مشتریان بسیار آسان کرده است. استفاده از این دسته از فن آوری ها سبب گسترش تجارت، آسان کردن ارتباطات اقتصادی، امکان فعالیت موسسه های کوچک و متوسط، بالا بردن بهره وری، پایین آوردن هزینه ها، صرفه جویی در وقت و هم چنین سبب به وجود آمدن مشاغل جدید شده است.

بانکداری الکترونیکی در ایران

در آخرین ماه های سال 1360 بانک های ایرانی کم و بیش به سیستم اتوماسیون تراکنش های بانکی و رایانه ای روی آوردند. انقلاب نظام بانک داری الکترونیک در ایران از 1370 آغاز شد و پس از آن کارت های اعتباری، خودپرداز ها، سامانه های گویا وارد نظام بانک داری ایران شدند. سامانه شتاب یا شبکه ی رد و بدل کردن تراکنش های بین بانکی از 1381 شروع به کار کرد. سامانه شتاب میان سه بانک صادرات، توسعه صادرات و بانک کشاورزی از طریق خود پرداز راه اندازی شد.

تعریف بانک الکترونیک

به کار گیری فن آوری های پیش رفته شبکه ها و مخابرات جهت تراکنش های مالی در سامانه بانک داری را بانکداری الکترونیک می گویند. مهم ترین ابزار مورد استفاده در بانک داری الکترونیک عبارتند از دستگاه های خود پرداز، کامپیوتر های شخصی، لپ تاپ ها، تلفن های همراه و خود پرداز پایانه های فروش. این ابزار در فرایند تکمیل بانک داری الکترونیک نقش به سزایی را ایفا می کنند.

اشکال متنوع بانک داری الکترونیک

• بانک داری وابسته به تلفن همراه
• تلفن بانک
• اینترنت بانک
• بانک داری وابسته به خود پرداز ها
• بانک داری وابسته به پایانه های فروش

روش های مختلف واریز پول به شیوه الکترونیکی و شرحی کوتاه در مورد هر یک از این موارد.

کارت های اعتباری

به راستی حمل پول های هنگفت کاری بسیار دشوار و تا حدی هم غیر عاقلانه است. پس استفاده از کارت های اعتباری راهی بسیار مناسب جهت حمل پول در مقابل افراد و تسویه حساب با فروشگاه های ارائه خدمات است. با استفاده از کارت های اعتباری می توان زیاد خرید کرد و هم چنین بیش ترین پرداخت های اینترنتی را با استفاده از این کارت ها انجام داد.

کارت های هوشمند

این دسته از کارت ها مجهز به حافظه و پردازنده داخلی هستند و هم چنین اطلاعات در داخل کارت ها پردازش و نگه داری می شود. کارت خوان ها به سامانه سرویس دهنده وصل شده و اطلاعات داخلی سرویس دهنده را به روز رسانی می کند. دسته دیگری از کارت ها به نام جاوا کارت قابلیت برنامه نویسی را دارند.از مهم ترین کار برد های کارت های هوشمند می توان به موارد پایین اشاره نمود:

• کارت پارک
• پول الکترونیکی
• کارت های مدت دار، دارای تاریخ انقضا
• کارت تلفن مدت دار
• بایگانی کردن پرونده های پزشکی 

کیف پول الکترونیکی 

تمامی اطلاعات شخصی مالک کارت، در کارتی دیگر به نام کیف پول الکترونیکی نگه داری می شود. شرکت بزرگ خدمات دهی اینترنتی آمازون اولین فروشگاه اینترنتی در دنیا بود که این نوع از خدمات را در اختیار مشتریان خود قرار داد.

مزیت های بانک داری الکترونیک

از نگاه موسسات مالی و مشتریان مزیت های کارت های الکترونیکی را مورد بررسی قرار می دهیم.

مزیت های کارت های الکترونیک از نگاه موسسات مالی

• حفظ مراجعه کنند گان بانکی
• جذب مراجعه کنندگان جدید
• توسعه مرز های جغرافیایی
• ارائه خدمات بیشتر به مراجعه کنندگان
• توانایی بالا بردن رقابت
• کاستن از هزینه ها اضافی

مزایای کارت های الکترونیک از نگاه مراجعه کنندگان

• صرفه جویی در وقت
• دسترسی به شبکه های مختلف
• کاستن از هزینه های اضافی

انواع بانک داری الکترونیک

مدل های پیش روی بانک داری الکترونیک به دو روش بانک های الکترونیکی و شعبه های الکترونیکی تقسیم مشود.

1. بانک های الکترونیکی: بانکداری الکترونیکی در واقع سامانه ای است که بر بستر اینترنت فراهم آمده و هیچ گونه شعبه فیزیکی ندارد.
2. شعبه های الکترونیکی: از آنجا که تمامی مشتریان بانکی از بانک های الکترونیکی استفاده نمی کنند پس وجود بانک های سنتی برای ارائه خدمات به این دسته از مشتریان الزامی است. از نگاه کاربران روش دوم سنجیده تر است. زیرا از لحاظ امنیت نسبت به روش اول از ضریب امنیتی بالاتری برخوردار است.

شهروندان با بهره گیری از بانک داری الکترونیک در کم ترین زمان ممکن می توانند بدون مراجعه به بانک خدمات مورد نظر بانکی خود را انجام دهند. ارائه خدمات بانک الکترونیک با استفاده از دستگاه های الکترونیکی نظیر کامپیوتر، موبایل، خودپرداز های فروشگاهی انجام می شود.برای ارائه خدمات بانک داری الکترونیک احتیاج به فراهم کردن زیر ساخت های مورد نیاز در شهر الکترونیک است.

اصلی ترین این زیر ساخت ها عبارتند از

• آماده کردن بستر های قانونی
• امنیت
• یک پارچه سازی در نظام بانکی
• ارائه خدمات از طرف بانک های مختلف

در سال های اخیر قدم های مهمی در جهت ارائه خدمات الکترونیکی از جمله امضای الکترونیکی و گواهی الکترونیکی انجام شده است. بانک داری الکترونیک به یکی از اجزای جدایی ناپذیر از ارائه خدمات بانک داری در آمده است. بنا بر این باید تلاش های بیشتری جهت پیاده سازی و ایجاد بستر های مناسب برای ارائه خدمات بانک داری الکترونیک انجام شود.