مالیات مستقیم، مبلغ پرداختی واجب و بدون بدلی است که افراد، موسسات، ثروت و… را به انواع مختلف شامل می شود.همچنین مالیات عملکرد یا مالیات بر درآمد نیز گفته می شود. تمامی مالکین حقیقی و حقوقی در ایران مشمول مالیات مستقیم می شوند.
همچنین افراد حقیقی و حقوقی ایرانی چه در ایران درآمد داشته باشند و چه در خارج از ایران مشمول این مالیات می شوند و ایرانیانی که مقیم خارج هستند و در ایران درآمد دارند نیز باید مالیات بر درآمد بدهند. لذا غیر ایرانیانی که در ایران درآمد دارند نیز شامل این مالیات می شوند.مالیات را در ایران به دو گروه تقسیم میشود:
در توضیح این دو گروه از مالیات سلیقه های گوناگون و متفاوت وجود دارد که در ادامه به رایج ترین تعریفی که در مورد مالیات مستقیم وجود دارد، پرداخته می شود.
در مورد مالیات مستقیم گفته شده است
نوعی مالیات، که مقرر بر دارایی یک نفر است و برای حفاظت و نگهداری از اموال گرفته می شود.از ویژگی های این مالیات به این مورد میتوان اشاره کرد که به وسیله ماموران مربوطه به گونه ای بدون واسطه اخذ می گردد که در غیر این موارد مالیات از نوع غیر مستقیم خواهد بود.
دسته های مالیات مستقیم
موارد مشمول مالیات مقرر بر دارایی اشخاص
این مالیات، خود به دسته های گوناگونی از مالیات تقسیم میشود. نخستین آن، مالیات بر دارایی نام دارد، که بر ثروت یا اموال افراد مقرر می گردد.
مالیاتی که بر ارث تعلق می گیرد
مالیاتی است که پس از مرگ فرد بر دارایی او که به وراث وی می رسد، تعلق می گیرد.
مالیاتی که بر حق تمبر تعلق می گیرد
مالیات حق تمبر، مالیاتی است که از راه چسباندن و باطل کردن تمبر ها برای مثال بر روی سند ها برای رسمیت بخشیدن به آنها، از شخص پرداخت کننده (مودی) دریافت می گردد.
موارد مشمول مالیات بر درآمد
نوع دیگر مالیات مستقیم، مالیات مقرر بر درآمد افراد است و از اهمیت فراوانی برخوردار است که این نوع مالیات به دو روش دریافت می شود.
قوانین مربوط به مالیات مستقیم
برای اولین بار در قانون اساسی دوران مشروطه بود که چارچوب و قانون های مالیات در نظر گرفته شد. کامل ترین قانون درمورد مذکور در تاریخ 1345/12/28 به ثبت و تصویب رسیده است که تا به الان بار ها متحول و اصلاح گردیده است.
تنظیم قانون های مربوط به مالیات و اجرای آنها به دو جهت دارای اهمیت است، از یک جهت وظیفه و نقشی که در مهیا ساختن منابع مالی کشور و دولت دارد و از جهت دیگر تأثیر بسزایی که در نظم دهی کار های اقتصادی دولت دارد.
بنا به این گفته ها قانون های مقرر شده برای مالیات باید علاوه بر این که منبع درآمدی برای کشور ایجاد کنند، باید به گونه ای منعقد گردند که رشد اقتصادی را به ارمغان آورند.از اهدافی که این قانون های وضع شده دنبال می کنند، به به وجود آمدن عدالت اجتماعی، توزیع مساوی ثروت و درآمد ها در بین اقشار جامعه می توان اشاره نمود.
خصوصیت های قوانین مصوب شده برای مالیات مستقیم در کشور ایران