مراحل اعتراض به مالیات

مالیات نهایی مبنایی برای بررسی عملکرد مالیات دهنده است، اداره امور مالیاتی با توجه به قوانین و مقررات مربوطه و از طریق برگه تشخیص مالیات، مقدار مالیات پرداختی را به مالیات دهنده ابلاغ می کند. اگر شخص مؤدی متوجه شود که مالیات بیشتری نسبت به درآمد او تعیین کرده اند یا قوانین و مقررات مربوطه را نقض کرده اند، می تواند نسبت به برگه تشخیص مالیاتی خود اعتراض کرده و جهت حل اختلاف پیش آمده، به هیئت حل اختلاف اداره امور مالیاتی مراجعه کند.

اعتراض به مالیات تعیین شده

البته در بعضی موارد مؤدی نظر کمیته حل اختلاف را می پذیرد و پیروی می کند، اما در بعضی موارد اوضاع برعکس می شود به این صورت که مؤدی رأی و نظر هیئت حل اختلاف را قبول نکرده و نسبت به مالیات مشخص شده، درخواست تجدید نظر می کند.

بنابراین در صورت لزوم مؤدی می تواند به هیئت استیناف امور مالیاتی مراجعه کرده و اعتراض خود را در مورد رأی صادر شده اعلام نماید.باید این مورد را در نظر داشته باشید که رأی هیئت مدیره معتبر و لازم الاجرا بوده و سازمان امور مالیاتی باید رأی هیئت حل اختلاف را اجرا کند.

اگر مؤدی نسبت به رأی صادره هیئت حل اختلاف اعتراض داشته باشد، هم شخص مالیات دهنده و هم اداره امور مالیاتی مکلف هستند که طبق ماده 251 قانون مالیات های مستقیم شکایتی را به شورای عالی مالیاتی ارائه دهند و درخواست ابطال رأی و رقم مالیات در نظر گرفته شده را بدهند.

این کار باید طی مدت یک ماه از تصمیم نهایی هیئت حل اختلاف مالیاتی، منوط به قوانین و مقررات مربوطه انجام شود.بنابراین اگر مؤدی نسبت به رقم مالیات مشخص شده خود در یک ماه اعتراض نکند یا اسنادی را پیدا کرده که می تواند رأی صادره اداره مالیاتی را به سود خود تغییر دهد، باید چه مراحلی را طی کند.

1- اعتراض نزد اداره امور مالیاتی

هنگامی که برگه تشخیص مالیات به مالیات دهنده ابلاغ شود و مالیات دهنده نسبت به مقدار مشخص شده مالیات معترض باشد، در این صورت متقاضی می تواند طبق ماده 238 قانون مالیات های مستقیم، ظرف مدت یک ماه از مورخ ابلاغ، به صورت حضوری یا همراه وکیل تام الاختیار خود، موضوع را با ارائه دلایل و اسناد مربوط به مرجع مالیاتی صادر کننده اعلام کرده و به صورت کتبی درخواست بررسی مجدد نماید، رسیدگی به این شکایت ماهیت اداری دارد و در طی 30 روز دلایل و مدارک بررسی می شود.

اگر محتوای دلایل و مدارک از سوی مراجع ذی ربط جهت ابطال مقدار مالیات تعیین شده در برگه تشخیص مالیاتی کافی در نظر گرفته شود، آن را ابطال کرده و دلایل را پشت برگه تشخیص مالیاتی ثبت و امضا می کند.

در صورتی که دلایل اسناد و مدارک ارائه شده در بحث اختلاف درآمد مؤثر واقع شده باشد و مورد قبول مالیات دهنده باشد، دلایل در پشت برگه تشخیص مالیاتی منعکس شده و توسط مسئول مربوطه و مؤدی امضاء می شود، اما اگر دلایل و اسناد اعلام شده توسط مؤدی مبنی بر امتناع از برگه تشخیص یا اصلاح، مؤثر واقع نشود، مسئول مربوطه باید دلایل را پشت برگه تشخیص مالیاتی منعکس کرده و پرونده را جهت رسیدگی مجدد به هیئت حل اختلاف ارسال نماید.

گونه می توانیم برای شکایت مالیاتی اقدام کنیم؟

شکایت باید به شکلی جداگانه و در فرم مخصوصی نوشته شود، شما می توانید این فرم و توضیحات پرونده را از کارشناس امور مالیاتی محل دریافت کنید.موارد زیر برای نوشتن شکایت بر روی فرم توصیه می شود:

• شکایت باید مختصر و فاقد الفاظ و عبارات و تفصیل باشد.
• خلاصه ای از پیشنهاد دفاعیه را در بخش مربوطه بنویسید.
• متن شکایت باید با توجه به نوع مشکلات و مسائلی که به وجود آمده نوشته شود.
• تمام شواهد و دلایل مؤید شکایت را پیوست کنید.
• در دفاع از شکایت و دفاعیات خود، هرگز به مأمور مالیاتی توهین نکنید.

2- هیئت حل اختلاف اولیه مالیاتی

به موجب ماده 239 این قانون، اگر برگه تشخیص مالیات مطابق با مفاد ماده 203 و ماده 208 این قانون ارزیابی شده باشد و مالیات دهنده رویه مقررات این ماده را رعایت نکرده باشد، در این صورت برگه تشخیص مالیاتی صادر شده به عنوان برگه مورد اعتراض شناخته می شود، در چنین مواردی و در مواردی که مالیات دهنده ظرف مدت 30 روز از تاریخ ابلاغ به برگه تشخیص شکایت کرده باشد، پرونده برای بررسی مجدد به هیئت حل اختلاف مالیاتی ارسال می شود.

در اصل جلسات هیئت تجدید نظر مالیاتی به صورت حضوری برگزار می شود و مؤدی یا نماینده وی و هم چنین نماینده اداره امور مالیاتی می توانند در جلسه هیئت تجدید نظر شرکت کنند. پرونده های مالیاتی این هیئت ها با حضور قاضی دادگستری، نماینده اداره امور مالیاتی کشور و نماینده انجمن های حرفه ای به صورت تخصصی انجام می شود.

مطابق ماده 247 قانون مالیات های مستقیم، تصمیمات هیئت های حل اختلاف اولیه غیرعلنی بوده و در طی 20 روز از تاریخ ابلاغ، نماینده اداره امور مالیاتی و متقاضی می توانند به هیئت حل اختلاف مالیات مراجعه کنند.درصورتی که مؤدی مالیاتی درخواست تجدید نظر در خصوص تصمیم گیری اختلاف مالیاتی را بدهد و اسناد و مدارکی مبنی بر بررسی ناقص حسابرس مالیاتی ارائه دهد، هیئت مجاز است اسناد و مدارک ارائه شده توسط مؤدی مالیاتی را بدون اطلاع قبلی مورد بازبینی قرار دهد.

از آن جا که مدت بررسی در هیئت حل اختلاف بسیار کوتاه است، عدم وجود اسناد مربوطه ممکن است منجر به تصویب نظرات حسابرسی مالیاتی شود، بنابراین توصیه می شود هنگام حضور در هیئت حل اختلاف مالیاتی، اسنادی از قبیل اسناد مدیر عامل و صاحب امضاکننده، آخرین تغییرات در اطلاعیه، قراردادها، فاکتور های صادر شده، استعلام مالیاتی، دفتر کل و دفتر روزنامه را همراه داشته باشید.

از آن جا که سؤالات مالیاتی مستقیماً توسط طرفین هم پیمان به اداره امور مالیاتی ارسال می شود، توصیه می شود در صورت ارسال استعلام به وزارت دارایی، اطلاعات دقیقی درباره برگشت استعلام ها را از پرونده مالیاتی قبل از جلسه هیئت مدیره دریافت کنید؛ در صورتی که استعلام ها به اداره امور مالیاتی واصل نشده باشد، در این صورت نسبت به دریافت نامه از قسمت مالی طرف های قرار دادی مالیات دهنده، جهت تأییدیه حساب اقدام کنید.

3- هیئت تجدید نظر مالیاتی

در طی سال های 1380-1388، بررسی هیئت های حل اختلاف تنها در یک مرحله برگزار می شد و اعتراض به حکم صادره توسط هیئت حل اختلاف تنها در شورای عالی مالیاتی قابل بررسی بود، به موجب ماده 247 قانون مالیات های مستقیم که حاکم بر هیئت تجدید نظر حل اختلاف مالیاتی بود، با اصلاح قانون مالیات های مستقیم در سال 1380 این قانون حذف شد.

این هیئت در تاریخ 1380/2/20 بر اساس تنها ماده این قانون، یک ماده به عنوان ماده 247 مجدداً به قانون مالیات های مستقیم تصویب و به قانون بازگردانده شد.در حال حاضر، به موجب ماده 247 اصلاحی (1388/2/20) در صورتی که آرای هیئت های حل اختلاف بدوی ظرف 20 روز پس از ابلاغ رأی بر اساس ماده 203 این قانون و تبصره های آن به مؤدی، توسط مودی یا ماموران مالیاتی مورد اعتراض قرار گیرد، در هیئت حل اختلاف تجدید نظر بررسی خواهد شد.

در حال حاضر، مطابق ماده 247 (اصلاحیه 20/2/1388)، اگر آرای هیئت های حل اختلاف اولیه ظرف مدت 20 روز پس از ابلاغ رأی، مطابق ماده 203 این قانون و آیین نامه های آن به مالیات دهنده، مورد اعتراض شفاهی مالیات دهنده یا مسئولان مالیاتی قرار گیرد، در هیئت حل اختلاف تجدید نظر، بررسی خواهد شد.

4- شورای عالی مالیاتی

به موجب ماده 4، هنگامی که مؤدی یا اداره امور مالیاتی در مهلت مشخص شده نسبت به تصمیم نهایی هیئت حل اختلاف مالیاتی تجدید نظر اعتراض کنند، بررسی مجدد به شورای عالی مالیات ارجاع می شود.

طبق ماده 252  قانون، شورای عالی مالیاتی از 25 عضو تشکیل شده است که به عنوان افراد صاحب نظر، آگاه و باتجربه در امور حقوقی، مالی، اقتصادی، حسابداری و حسابرسی که حداقل دارای مدرک کارشناسی یا معادل آن در رشته های فوق باشند، این افراد به توصیه رئیس کل اداره امور مالیاتی کشور و دستور وزیر امور اقتصادی و دارایی تعیین می شوند.

این شورا به شکایات مطرح شده که با ارائه دلایل و اسناد و مدارک صریح مبنی بر نقض قوانین و مقررات موضوعه و یا با ادعای بررسی ناقص پرونده، بدون وارد شدن به ماهیت موضوع پرونده، تنها به منظور رعایت تشریفات و کامل بودن بررسی های قانونی و تطابق آن با قوانین و آیین نامه های موضوع شکایت، رسیدگی کرده و با استناد به اسباب و دلایل قانونی تصمیم مناسب جهت ابطال آرای حل اختلاف مالیاتی و یا رد شکایت مذکور، رأی صادر می کند.

لازم به یادآوری است که به موجب تبصره 4 ماده 247 قانون، در شرایطی که شکایت مالیات دهندگان از تصمیمات هیئت های مقدماتی توسط هیئت استیناف تجدید نظر رد شود و هم چنین شکایت از آرای هیئت های تجدید نظر توسط شعبه های شورای عالی مالیاتی مردود اعلام شود، در هر مرحله، یک درصد معادل با مالیات مشخص شده، هزینه رسیدگی از مالیات دهنده دریافت می شود.

بازبینی در این هیئت به عنوان یکی از روش های فوق العاده برای رسیدگی به شکایات مالیاتی نهایی است که با توجه به مهلت اعتراض قابل بررسی در هیئت دیگری نیست. اساس اعتراض مالیاتی باید این باشد که مالیات بر اساس شواهد کافی ناعادلانه است.بررسی این اعتراض توسط هیئتی متشکل از سه نفر به انتصاب وزیر امور اقتصاد و دارایی شکل می گیرد که حکم ارسال پرونده به این هیئت هم با همین مسئول است. رأی بیشتر اعضای هیئت حتمی و لازم الاجرا خواهد بود.

5- دیوان عدالت اداری

طبق بند 2 ماده 10 قانون ادارات و آیین رسیدگی دیوان عدالت اداری تصویب شده (1392/3/25) مجمع تشخیص مصلحت نظام، تصمیم این هیئت قابل اعتراض در دیوان عدالت اداری کشور می باشد.

تلاش قانون گذار در قانون مالیات های مستقیم با هدف حل اختلافات مالیاتی در مراحل اولیه بوده است، زیرا جلسات رسیدگی در شورای عالی مالیات و دیوان عدالت اداری به دلیل تعداد زیاد پرونده ها طولانی است.این کار هم برای سازمان مالیاتی و هم برای مالیات دهندگان مفید است، زیرا سازمان مالیاتی در اسرع وقت مالیات را جمع می کند و وضعیت مالیات دهنده را زودتر تعیین می کند.