دفتر کل توزیع شده (DLT) مفهوم جدیدی بود که با حضور بیت کوین و فناوری بلاکچین مطرح شد. پیش از توضیح آن بهتر است قبل از هر چیزی بگوییم که اصلا دفتر کل (Ledger) چیست؛ دفتر کل محلی است برای ذخیره و نگهداری داده ها، اما پیدایش آن با پیدایش پول همزمان بود. در زمان های قدیم اطلاعات مربوط به حساب ها در ابتدا بر روی لوح های گلی و چوب نوشته می شد و با گذر زمان و پیشرفت تکنولوژی این اطلاعات بر روی کاغذ و بعد از پیدایش کامپیوترها به صورت دیجیتالی بر روی کامپیوترها ذخیره می شد.
دفتر کل چیست؟
دفتر کل تنها به تراکنش ها و مسائل مالی محدود نمی شود. برای فهم بهتر آن ابتدا از دیدگاه مالی به آن نگاه می کنیم؛ بسیاری از شرکت ها و یا حتی افراد برای حساب و کتاب های خود و نگهداری این داده ها از دفتر کل استفاده می کنند. بعد از رواج استفاده از دفتر کل، نرم افزارهایی به وجود آمدند که فرآیند نگهداری و ذخیره داده ها را سازماندهی می کردند. بیایید استفاده از دفتر کل را در یک بانک مورد بررسی قرار دهیم. فرض کنید شما در بانکی حساب باز کرده اید و ده هزار تومان در آن بانک پول دارید. اگر بخواهید هزار تومان را به فرد دیگری انتقال دهید، بانک ابتدا موجودی حساب شما را چک می کند، هزار تومان از حساب شما کسر می کند و آن را به حساب مقصد منتقل می کند و دفتر کل خود را (آن جایی که این حساب و کتاب ها را نگهداری می کند) به روز رسانی می کند و اطلاعات جدید را وارد آن می کند.
اشکالات دفتر کل سنتی
دفتر کل سنتی یا متمرکز ایراداتی داشته و دارد که برای حل آن تکنولوژی دفتر کل توزیع شده پا به عرصه گذاشت. طبق مثالی که در بالا ذکر شد، اطلاعات شما توسط یک نهاد یا یک مرکزیت نگهداری می شود. مثلا در بانک اطلاعات شما داخل سرورهای آن بانک ذخیره و نگهداری و به روز رسانی می شود، خب اشکال کجاست؟ در ادامه به بررسی این مشکلات می پردازیم:
امنیت
به علت اینکه اطلاعات شما در یک سرور متمرکز است، امکان حمله به آن سرور و سرقت اطلاعات شما وجود دارد و یا اصلا ممکن است آن سرور دچار نقص فنی یا مثلا آتش سوزی شود و اطلاعات شما نابود شود. حتی ممکن است آن مرکزیتی که اطلاعات شما را ذخیره و نگهداری می کند، اطلاعات را بدون اجازه شما به سایرین بفروشد یا در اختیار نهاد یا ارگان دیگری قرار دهد. کما اینکه فیسبوک با چنین رسوایی مواجه شد زیرا اطلاعات کاربران خود را به شرکت های تبلیغاتی دیگر میفروخت.
هزینه
شما برای اینکه کارهای بانکی تان و یا نقل و انتقال های مالی تان را انجام دهید، این کار را باید توسط شخص واسط که در مثال ذکر شده بانک می باشد انجام دهید. مشخص است که بانک برای انجام این کار از شما کارمزد دریافت می کند.
سرعت
وقتی پای شخص سومی وسط بیاید طبیعتا سرعت انجام آن عملیات کاهش میابد. همان مثال انتقال پول از حسابتان به شخص دیگر را در نظر بگیرید. برای انجام این تراکنش بانک می بایست یک سری فرایندهایی را طی کند (مانند چک کردن حساب، استعلام، انتقال وجه و…) که انجام آنها نیازمند صرف زمان است. در واقع زمان زیادی صرف تایید هویت و کارهای اداری آن می شود.
عدم شفافیت
شما در دفتر کل متمرکز نمی توانید بفهمید که دقیقا چه اتفاقی می افتد، اگر بانک ها و یا هر نهاد متمرکزی بخواهد کلاهبرداری کند و یا تراکنش های غیرقانونی انجام دهد می تواند این کار را بدون اینکه شما بفهمید انجام دهد. حتی به راحتی می توانند حساب شما را خالی کنند و شما حتی متوجه این جریان نشوید.
دفتر کل توزیع شده چیست؟
هر تکنولوژی برای کمک به زندگی بهتر و راحتی بشر ساخته می شود. تکنولوژی دفتر کل توزیع شده نیز به همین هدف پا در عرصه علم و فناوری گذاشته است. این تکنولوژی علاوه بر حل مشکلات نامبرده، مزایا و قابلیت های دیگری را نیز با خود به همراه دارد که می توان به استفاده هر چه بیشتر از آن در زندگی روزمره جوامع بشری، خوش بین بود.
دفتر کل توزیع شده همانطور که از نامش مشخص است مرکزیت خاصی ندارد و توسط نهاد یا ارگانی مدیریت و کنترل نمی شود. تمامی اطلاعات موجود اعم از داده های مالی، غیر مالی و سایر داده ها، دیگر داخل یک سرور نگهداری نمی شود، بلکه بین بی شمار سیستم توزیع می شود. افراد در این تکنولوژی یک شبکه را تشکیل می دهند و اگر قرار است تراکنش یا اطلاعاتی ثبت شود، این اطلاعات داخل سیستم تمامی اعضا شبکه ثبت می شود. اصطلاحا به این خدمت رسان های شبکه نود (Node) می گویند. تمامی اعضای شبکه یک نسخه از دفتر کل را در سیستم های خود دارند. اگر تراکنش یا اطلاعاتی بخواهد ثبت شود می بایست با توافق تمامی اعضای شبکه این اتفاق بیفتد و پس از تایید بیش از نیمی از اعضای شبکه، آن تراکنش یا اطلاعات ثبت می شود و دفتر کل تمامی اعضای شبکه به روز رسانی می شود. بنابراین هر تغییری در شبکه از چشم اعضای آن دور نخواهد ماند و می بایست آن تغییر با موافقت و تایید تمامی اعضا شبکه صورت گیرد.
انواع دفتر کل توزیع شده (DLT)
بلاکچین تنها یک نوعی از دفتر کل توزیع شده است که دارای سازوکار مختص به خود است. دفتر کل متعددی مانند هش گراف (Hash Graph)، تنگل (Tangle) و … نیز وجود دارد. در این دفتر کل، اطلاعات و داده ها رمزنگاری می شوند و در بلوک های بهم پیوسته قرار داده می شوند.بلاک چین نیز خودش انواع مختلفی دارد که بر اساس چارچوب های مختلفی کار می کند. همانطور که ملاحظه کردید دامنه ی این علم بسیار گسترده است و ایتن یکی از دلایلی است که می گویند بلاک چین و دفتر کل توزیع شده بزرگ ترین اختراع بشر بعد از اینترنت است. در ادامه به توضیح مختصری از انواع دفتر کل توزیع شده می پردازیم:
بلاکچین (blockchain)
بلاکچین شناخته ترین دفتر کل توزیع شده است. بلاکچین شبکه ای از مجموعه بلاک هاست. اطلاعات در دفتر کل بلاکچین به صورت زنجیره ای از بلاک ها ذخیره می شود. هر بلاک شامل زمان، تاریخ و اطلاعاتی در مورد ارسال کننده تراکنش است. هر بلاک علاوه بر اطلاعاتی که درون آن ذخیره می شود دارای شماره شناسایی ای ID به نام هش است. هش به صورت مجموعه ای از کاراکتر ها است که برای ساخت آن از الگوریتم های خاصی استفاده می شود. هر بلاکی با توجه به اطلاعاتی که درون آن قرار دارد، هش مربوط به خودش را دارد و این هش به نحوی نماد اطلاعات درون آن بلاک می باشد. جالب اینجاست اگر حتی بخش بسیار کوچکی از اطلاعات تغییر کند یا حذف شود، هش به طور کلی عوض می شود. حتی هش بلاک های دیگر هم عوض می شود. چون هر بلاکی علاوه بر هش خودش، هش بلاک قبلی را درون بلاک خود دارد. بنابراین از این جهت است که به آن زنجیره بلاک ها می گویند.
هش گراف (hashgraph)
هش گراف یکی از انواع مختلف دفترکل توزیع شده است که ادعا می کند می تواند از فناوری بلاک چین پیشی بگیرد. هرچند این ادعا بی اساس هم نیست، زیرا هش گراف از چندین ویژگی برتر نسبت به بلاک چین برخوردار است. این ویژگی ها را می توان به سه بخش زیر دسته بندی کرد:
هم چنین گفتنی است که هش گراف از پروتکل گاسیپ (gossip) بهره می برد. هر نود می تواند اطلاعات امضا شده مربوط به تراکنش جدید و تراکنش های دیگری که از بقیه گرفته را به همسایه خود که به صورت تصادفی انتخاب شده، انتشار بدهد (که به آن event می گویند). همسایه ها رویدادهای گرفته شده را با اطلاعاتی که از بقیه نودها گرفتند جمع اوری می کنند و آنها را به صورت یک رویداد جدید در می آورد و بعد آن را به یک همسایه دیگر که ان هم به صورت اتفاقی انتخاب شده، می فرستد. این روند به همین صورت ادامه پیدا می کند تا اینکه همه نودها از اطلاعاتی که در اول ساخته شده یا فرستاده شده آگاهی پیدا کنند.
گراف مدور جهت دار (DAG)
یکی دیگر از انواع مختلف دفترکل توزیع شده DAG (گراف مدور جهت دار) است. DAG به عنوان جایگزین بلاک چین دارای تمام ویژگی های آن با بهبود بسیار بهتری است. یکی از مزایای بسیار مهم DAG، قابلیت ارائه نانو تراکنش های بدون کارمزد است. این موضوع به دلیل آن است که مقیاس پذیری با رشد شبکه بهبود می یابد. به عبارت دیگر هرچه تراکنش ها بیشتر باشد، مقیاس پذیری بهبود می یابد. DAG مکانیزم اجماع متفاوتی دارد. DAG پردازش تراکنش ها را در نودها ذخیره می کند. تمام نودها در شبکه، تراکنش ها را تایید می کنند. هر نود می تواند تراکنش را شروع کند اما برای تایید، باید حداقل دو تراکنش قبلی را تایید کنند.
هولوچین (Holochain)
هولوچین نوع جدیدی از دفتر کل توزیع شده است که شرکت آن به منظور ایجاد روش جدیدی برای ساخت برنامه های غیرمتمرکز آن را ارائه داده است. در سیستم نوظهور هولوچین، اجماع جهانی صورت نمی گیرد. درعوض هر نماینده در بلاک چین عمومی، یک فورک شخصی حفظ می کند که به طور محدود بر بستر بلاک چین عمومی با جدول هش توزیع شده، مدیریت و ذخیره می شود. این موضوع باعث می شود هیچ محدودیت مقیاس پذیری وجود نداشته باشد و برنامه های غیرمتمرکز بر بستر هولوچین نسبت به بلاک چین های سنتی می توانند با انجام کار کمتر بازده بیشتری داشته باشند.
تنگل (Tangle)
تنگل یک نوع دفتر کل توزیع شده است که به منظور ذخیره سازی و پردازش تراکنش های مخصوص شبکه آیوتا (IOTA) استفاده می شود. تنگل برای گسترش اینترنت اشیا توسعه داده شده است و اساسا رشته ای از تراکنش ها است که توسط نودها ذخیره شده اند. در تنگل برخلاف بلاک چین، ماینرها وجود ندارند و تراکنش ها به جای ماینرها توسط کاربران به شبکه اضافه می شوند. تنگل به جای آنکه بلاک چینی برای ذخیره دفتر کل باشد، حاوی DAG است. تنگل برای ایجاد چارچوبی برای تراکنش های اینترنت اشیا است و هرچه تراکنش های بیشتری رخ دهد، تنگل مقیاس پذیرتر می شود.
رادیکس (TEMPO)
یکی دیگر از تازه واردان عرصه دفترکل توزیع شده، رادیکس (Radix) است. این پروژه به شما امکان می دهد تا بدون نیاز به بلاک چین برای شبکه های عمومی یا خصوصی به ایجاد دفترکل توزیع شده Tempo بپردازید. رادیکس بسیار سبک است به طوری که نیازی به سخت افزار خاصی ندارید. دفترکل توزیع شده رادیکس هم چنین برچسب های زمانی فارغ از سایر عملکردهای زیر ارائه می دهد.
مزایای دفترکل توزیع شده (DLT)
یه طور کلی می توان گفت دفتر کل توزیع شده علاوه بر مزایای بی شماری که دارد، تمامی نواقص دفتر کل متمرکز را بر طرف می کند.
امنیت
از آنجا که سرور مرکزی وجود ندارد و تمامی اطلاعات در سیستم های اعضا توزیع شده است، بنابراین امکان هک و یا حمله به آن بسیار دشوار است. زیرا اگر فردی بخواهد اطلاعاتی را تغییر دهد یا هک کند می بایست این کار را در سیستم تمامی اعضای شبکه انجام دهد که واضح است تقریبا نشدنی است.
صرفه جویی در هزینه
از آنجا که شخص واسط حذف می شود، دیگر نیازی نیست برای انجام تراکنش ها و یا سایر فعالیت های خود به شخص واسط هزینه ای را بپردازید. همان بانک را در نظر بگیرید. برای انجام تراکنش های شما و انتقال پولتان کارمزد دریافت می کند که این واسطه در تکنولوژی دفتر کل توزیع شده از میان رفته است.
سرعت
در این تکنولوژی افراد به صورت همتا به همتا (peer to peer) به یکدیگر متصل اند و برای انجام تراکنش ها و یا فعالیت های دیگر نیاز به شخص واسط نیست و تمامی فعالیت های توسط اعضای شبکه صورت می گیرد که این امر باعث افزایش سرعت تا حد قابل قبولی می شود.
شفافیت
از آنجا که هیچ تمرکزی از سمت هیچ نهادی روی آن نیست بنابراین همه چیز شفاف اتفاق می افتد و هر اتفاق و تغییری توسط اعضای شبکه مورد بررسی قرار می گیرد. بنابراین کسی نمی تواند اطلاعات را به دلخواه خودش تغییر دهد و یا اطلاعات اشتباه وارد کند. مزایای دفتر کل توزیع شده در این موارد خلاصه نمی شود اما سعی شده مهم ترین آنها ذکر شود. این نکته قابل توجه است که در هر زمینه ای و حتی در هر صنعتی استفاده از دفتر کل توزیع شده مزایای مختص به خود را دارد.
کاربردهای دفتر کل توزیع شده
از دفتر کل توزیع شده می توان در تمامی زمینه ها و صنایعی که با داده و استفاده از آنها سروکار دارند، استفاده کرد، به عنوان مثال در زمینه ی بهداشت می توان از طریق دفتر کل توزیع شده، سوابق بیماران و اطلاعات پزشکی مربوط به آنها را ثبت کرد. همچنین در اسناد و املاک می توان اطلاعات مربوط به خرید و فروش ها را ثبت کرد و یا اینکه ثبت احوال می تواند برای ثبت اسامی و شماره ملی ها از این تکنولوژی بهره ببرد. بانک ها، اداره پست، اداره برق و حمل و نقل و خیلی از صنایع و شرکت های دیگر نیز می توانند از دفتر کل توزیع شده برای ثبت و ذخیره اطلاعات و انجام تراکنش های خود استفاده کنند.
|
|
|
|
| نماد اعتماد الکترونیک | نشان ملی ثبت | گواهی شامد ارشاد |
© کلیه حقوق مادی و معنوی این وب سایت متعلق به داده پردازان هومان پویان می باشد.
