نرخ مالیات ارزش افزوده

هر کالایی که در بازار فروخته می شود، در فرآیند تولید توسط چندین تولید کننده به تدریج ساخته شده است و قیمت آن در روند تولید، افزایش می یابد.این افزایش قیمت، حاصل زحمت تولید کنندگان مختلف از ابتدا تا انتها است که به این ارزش اضافی ایجاد شده در روند تولید کالای مورد نظر، ارزش افزوده گفته می شود.

مفهوم مالیات بر ارزش افزوده

نوعی مالیات بر مصرف طراحی شده که در حال حاضر، در بیش از 140 کشور جهان تحت عنوان مالیات بر ارزش افزوده، اجرا می شود.کشور های فرانسه و آلمان از جمله اجرا کنندگان اولیه این مالیات بودند و در کشور های عضو اتحادیه اروپا نیز این مالیات را پذیرفته و به اجرا گذاشته اند.تمام کشور های نامزد عضویت در اتحادیه اروپا نیز، به پذیرش و اجرای این نوع مالیات التزام دارند.

مالیات بر ارزش افزوده در واقع نوعی مالیات بر فروش کالا و خدمات چند مرحله ای است که در طی مراحل زنجیره واردات، تولید، توزیع، مصرف با نرخ مالیاتی ثابت (غیر تصاعدی) اعمال می شود ولی در نهایت، مصرف کنندگان نهایی، پرداخت کننده واقعی آن هستند.

محاسبه ارزش افزوده اشخاص حقیقی و حقوقی

فرض کنید طی یک دوره سه ماه در یک سال، شرکت مبلغ X را به صورت قانونی و طبق قوانین اعلام شده توسط سازمان امور مالیاتی خریداری می کند، در حین خرید 9 درصد مبلغ X را اضافه بر مبلغ کالا به فروشنده به عنوان مالیات بر ارزش افزوده پرداخت می کند.

از طرف دیگر، شرکت مبلغ Y را به صورت قانونی و طبق قوانین اعلام شده توسط سازمان مالیاتی به فروش می رساند، در این راستا، فروش 9 درصد Y را اضافه بر مبلغ کالا از خریدار به عنوان مالیات بر ارزش افزوده دریافت می کند.

در پایان مهلت سه ماه مالیات اخذ شده در مقابل مالیات پرداخت شده قرار می گیرد و مازاد آن به اداره ارزش افزوده طی فیش مالیاتی پرداخت می گردد و اگر مقدار مالیات پرداخت شده بیشتر باشد می توان آن را از دولت استرداد نمود یا به دوره بعد موکول کرد.

نرخ مالیات ارزش افزوده

ارزش افزوده از سال 87 با نرخ 3 درصد آغاز شد و به مرور زمان این درصد افزایش پیدا کرد تا به امروز که نرخ مالیات ارزش افزوده به 9 درصد رسیده است. از این نرخ 6 درصد به عنوان مالیات ارزش افزوده و 3 درصد به عنوان عوارض ارزش افزوده تقسیم می شود.

نحوه محاسبه مالیات بر ارزش افزوده

نمایندگان مجلس شورای اسلامی ساز و کار نرخ و نحوه محاسبه مالیات بر ارزش افزوده را تعیین کردند.بر اساس ماده 8 لایحه مالیات بر ارزش افزوده، مالیات و عوارضی که مودیان برای خرید کالا ها و خدمات مورد نیاز برای انجام فعالیت های اقتصادی خود پرداخت می کنند به عنوان اعتبار مالیاتی آنان منظور شده و از مالیات فروش آنها کسر می شود.

در صورتی که جمع اعتبار مالیاتی مودی در هر دوره مالیاتی، بیشتر از مالیات فروش وی باشد سازمان موظف است مبلغ مازاد را به دوره و یا دوره های بعد منتقل نماید.در صورتی که مودی درخواست کند که مازاد مزبور به وی مسترد گردد سازمان موظف است حداکثر ظرف مدت یک ماه از تاریخ ثبت درخواست نسبت به استرداد مابه التفاوت مذکور از محل وصولی های جاری اقدام نماید.

در غیر این صورت مشمول خسارتی به میزان دو درصد در ماه از تاریخ ثبت درخواست نسبت به مبلغ قابل استرداد و مدت تاخیر می باشد که توسط سازمان و از محل وصولی های جاری پرداخت می گردد.متخلفان از اجرای این حکم با درخواست مودی و رای هیئت رسیدگی به تخلفات اداری به مجازات بند (د) ماده 9 قانون رسیدگی به تخلفات اداری مصوب 7/ 9/ 1372 محکوم می شود.

تبصره 1
مالیات و عوارض خرید نهاده های مربوط به طرح های تملک دارایی های سرمایه ای دولت قابل استرداد نیست و جز بهای تمام شده دارایی های مزبور منظور می گردد.

تبصره 2
در صورتی که مودی فقط به عرضه کالا ها و ارائه خدمات معاف اشتغال داشته باشد و یا طبق مقررات این قانون کالا و خدمات وی مشمول مالیات و عوارض نباشد مالیات و عوارض پرداختی بابت خرید نهاده های آنها قابل تهاتر یا استرداد نمی باشد.

تبصره 3
در صورتی که مودی به عرضه توام کالا ها و خدمات مشمول و معاف اشتغال داشته باشد صرفا مالیات و عوارضی که بابت خرید نهاده های مورد نیاز برای تولید کالا ها و خدمات مشمول پرداخت کرده است حسب مورد قابل کسر، تهاتر یا استرداد است.

تبصره 4
صرف نظر از آن که مودی به عرضه کالا ها و خدمات معاف یا مشمول اشتغال داشته باشد، مالیات و عوارض خرید مربوط به ماشین آلات خطوط تولید وی قابل کسر، تهاتر و استرداد می باشد.

تبصره 5
آن قسمت از مالیات و عوارض پرداختی مودیان که طبق مقررات این قانون قابل تهاتر یا استرداد نیست به عنوان هزینه های قابل قبول موضوع قانون مالیات های مستقیم محسوب می شود.

تبصره 6
سازمان مکلف است با رعایت تبصره 2 و 4 این ماده مالیات و عوارض پرداختی واحد های تولیدی یا معدنی دارای مجوز تأسیس را که در دوره های قبل از بهره برداری جهت خرید کالا ها و خدمات مورد نیاز برای تأسیس و راه اندازی واحد مورد نظر پرداخت کرده اند مسترد نماید.

تبصره 7
مالیات ها و عوارضی که در موقع خرید کالا ها و خدمات توسط شهرداری ها و دهیاری ها برای انجام وظایف و خدمات قانونی پرداخت می گردد، طبق مقررات این قانون قابل تهاتر یا استرداد است.

تبصره 8
مالیات و عوارض پرداخت شده توسط سفارت خانه ها، ماموریت های دیپلماتیک، پست های کنسولی، ماموران دیپلماتیک و کارکنان اداری و فنی آنها که تبعه دولت جمهوری اسلامی ایران نمی باشند به شرط عمل متقابل و همچنین مالیات و عوارض پرداخت شده توسط دفاتر سازمان های بین المللی و اعضای آنان که مقیم ایران می باشند (اتباع غیر ایرانی) با ارائه اسناد و مدارک مثبته قابل استرداد است.

نحوه استرداد به موجب دستور العملی است که توسط وزارت خانه های امور خارجه و امور اقتصادی و دارایی تصویب و ابلاغ می شود.