طرح طبقه بندی مشاغل عنوان است که بسیاری از اشخاص با آن آشنایی ندارند و از مزیت های آن مطلع نمی باشند. این بی اطلاعی بیشتر در بین کارگران دیده می شود و بر خلاف کارگران، کارمندان شرکت های خصوصی اطلاعات جامع و کاملی در این زمینه دارند.
در تاریخ اسفند ماه سال 1352 به منظور طراحی یک استاندارد برای انواع مشاغل، طرح طبقه بندی مشاغل مطرح شد که در ادامه این مطلب به شرح آن و همچنین مزایای آن پرداخته شده است.
طرح طبقه بندی مشاغل کارکنان
طرح طبقه بندی مشاغل کارگران مشمول قانون کار، بیان گر این موضوع می باشد که کارکنان بایستی با رعایت شرایط احراز پیش بینی شده در رزومه کاری و شغلی خود، از گروه، دستمزد و سنوات بهره مند گردند و در کارگاه هایی که حداقل تعداد کارگران آن 50 نفر باشد، این طرح بایستی اجرا گردد.
ضریب طرح طبقه بندی مشاغل
در طرح طبقه بندی مشاغل، برای ساده ترین نوع کار ضریب 1 در نظر گرفته شده است و سایر شغل ها بر اساس درجه پیچیدگی آنها و مهارت هایی که نیاز دارند، از ضرایب بالاتری برخوردار هستند. همچنین میزان سابقه کار اشخاص در این ضریب تأثیر دارد و هر اندازه که سابقه شخص بیشتر باشد، گروه شغلی وی بالاتر می رود و بنابراین بایستی نسبت به حقوق ساده ترین کار، از درصد بیشتری برای حقوق، بهره مند گردد.
کف حقوق این طرح
کف حقوق یا پایین ترین دستمزد در طرح طبقه بندی مشاغل، میزان دستمزدی می باشد که هر سال توسط وزارت کار اعلام می شود. اگر این طرح اجرا گردد، کارگاه ها موظف می شوند که روال طرح مورد نظر را در پیش بگیرند و استراتژی پرداخت حداقل حقوق وزارت کار به کارگران حذف می شود.
مشکلات موجود در این طرح
یکی از عمده ترین و مهم ترین مشکلات موجود در طرح طبقه بندی مشاغل، مربوط به کارگاه های زیر 50 نفر کارگر می باشد که از این طرح مستثنی شده اند و این امر سبب شده است که درصد بالایی از کارکنان، از این طرح به طور خودکار محروم شوند. البته باید به این موضوع نیز اشاره کرد که بسیاری از کارگاه های بالای 50 کارگر نیز وجود دارند که طرح طبقه بندی را اجرا نمی کنند.
شرکت های پیمانکاری و رابطه آنها با طرح طبقه بندی مشاغل
یکی از استثناها در طرح طبقه بندی مشاغل، شرکت های پیمانکاری هستند که این شرکت ها اعم از حقیقی و حقوقی و با هر تعداد کارگر و هر نوع فعالیت، مشمول اجرای این طرح هستند که در این شرکت ها کارگران با قرارداد های موقت نیز مشمول طرح طبقه بندی قرار می گیرند.
مبنای اجرای طرح
در طرح طبقه بندی مشاغل بر اساس وظایفی که کارگران بر عهده دارند، ویژگی های دیگری نیز مطرح می گردد از جمله مدرک تحصیلی، سوابق اجرایی و …. در این خصوص اگر حقوق کارگران پس از اجرای این طرح و تطبیق دادن مشاغل، افزایش یابد، مشکلی به وجود نمی آید اما اگر دستمزد کارگران پس از اجرای طرح طبقه بندی کمتر شود، مبلغی به عنوان تفاوت تطبیق برای وی در نظر گرفته می شود. لازم به ذکر است که این مبلغ اضافه، دستمزد محسوب نمی گردد بلکه در طی 4 دوره علاوه بر مزد پایه به شخص تعلق می گیرد که با توجه به مصوبات شورای عالی کار صورت می گیرد.
مزیت اجرای طرح طبقه بندی مشاغل
از مزایای طرح طبقه بندی مشاغل می توان به موارد زیر اشاره نمود که مهم ترین و پر بار ترین این مزیت ها این است که شخص پس از گذراندن دوران کاری و افزایش سوابق و یا تحصیل در رشته مربوطه می تواند برای دریافت ارتقای شغلی اقدام نماید و بنابراین در گروه بالاتری در طرح طبقه بندی مشاغل قرار گیرد.
همچنین تمامی نیروی های دائم، فصلی و موقت که دارای وظایف مشابهی باشند، در یک گروه مربوطه قرار خواهند گرفت و حقوق آنها یکسان می باشد. علاوه بر موارد بالا، کارفرما نمی تواند نیرو ها را به گروه های پایین تر بفرستد مگر این که شخص با رضایت کتبی خود، درخواست اعلام تنزیل نماید.
و در پایان افزایش گروه ها باعث کاهش دستمزد نمی شود و تمام مزایای آنها مانند حق جذب، سختی کار، فوق العاده و … در کنار دستمزد ثابت پرداخت می گردد و در ارزیابی شغلی محاسبه نمی شود.