حق بیمه در پروژه های پیمانکاری

عهدنامه های پیمان کاری را بر اساس ضریب حق بیمه و نوع فعالیت به صورت های متفاوتی تقسیم بندی می کنند؛ که شامل عهدنامه های مکانیکی یا دستی، عهدنامه های اجرایی - خدماتی و… می شود. اما به رایج ترین صورت، این عهدنامه ها به سه دسته ی عمده تقسیم می شوند.

بنابر گزارش های موجود از اداره تامین اجتماعی، عهدنامه های پیمان کاری که در قالب عهدنامه های کار فردی در دسته قانون کار نیستند، طبق ماده 38 قوانین تامین اجتماعی شامل مقررات تامین اجتماعی خواهند شد.

زمانی که انجام فعالیت به صورت مقطعی به افراد حقوقی و حقیقی واگذار می گردد، کارفرما می بایست در عهد نامه ای که منعقد می کند، پیمانکار یا به اصطلاح مقاطعه کار را به بیمه کردن کارکنان خود و کارکنان دیگر مقاطعه کاران فرعی متعهد سازد. این فرایند با مراجعه به اداره تامین اجتماعی طی می شود و پیمانکار می بایست تمامی حق بیمه را به صورتی که در ماده 28 قوانین تامین اجتماعی موجود است، بپردازد.

پرداختن 5 درصد از بهای تمام کار فرد مقاطعه کار به واسطه کارفرما، وابسته به نشان دادن مفاصا حساب از سمت سازمان است. هر زمان کارفرما بدون درخواست مفاصا حساب سازمان، آخرین قسط شخص مقاطعه کار را پرداخت کند، مسئولیت پرداخت خسارات و حق بیمه تعیین شده بر عهده خودش خواهد بود و می تواند وجهی که برای این موارد به سازمان پرداخت کرده است را از فرد مقاطعه کار اخذ نماید.

بر اساس ماده 41، زمانی که نوع فعالیت ایجاب کند، اداره امور اجتماعی قادر خواهد بود با تصویب شورای سازمان به تعیین نسبت مزد به تمام فعالیت انجام شده بپردازد و حق بیمه را به همان میزان درخواست کند. بر این اساس حق بیمه عهدنامه های پیمانکاری به صورت ضریب گرفته می شود.

انواع عهدنامه های پیمانکاری

• عهدنامه هایی که شامل پروژه های عمرانی هستند
• عهدنامه های غیرعمرانی
• موارد ویژه

عهدنامه های عمرانی

در عهدنامه های عمرانی همیشه یک طرف عهدنامه دستگاه های دولتی یا دولت است. حق بیمه گرفته شده در عهدنامه های عمرانی، پایین تر از عهدنامه های غیر عمرانی است، به همین جهت همیشه کارفرما و پیمانکار تلاش می کنند عهدنامه های خود را در این قالب منعقد کنند.دو شرط لازم برای عهدنامه هایی که شامل ضوابط پروژه های عمرانی می شوند:

1. پیمان نامه بر طبق لیست بهای پایه اداره برنامه بودجه (عهدنامه پیمانکاری) یا ضوابط تیپ اداره ذکر شده (عهدنامه های مشاوره ای) منعقد گردیده باشد.
2. همه یا یک جزء از بودجه عملیات، از اعتبار عمرانی مرتبط با دولت (چه اعتبار ملی، چه منطقه ای و استانی) تهیه شده باشد.

مقدار حق بیمه برای عهدنامه عمرانی

حق بیمه در عهدنامه های مشاوره ای - عمرانی به این صورت است؛ 14 درصد ناخالص کارکرد همراه با 6.1 درصد حق بیمه بیکاری و روی هم رفته 6.15 درصد ناخالص کل کارکرد است. در این پیمان نامه ها سهم فرد پیمانکار 6.3 درصد و سهم فرد کارفرما 12 درصد است.حق بیمه در عهدنامه های اجرایی 6 درصد به عنوان ناخالص کارکرد به همراه 6.0 درصد حق بیمه بیکاری و روی هم رفته 6.6 درصد ناخالص کارکردی می باشد. سهم حق بیمه برای پیمانکار 6.1 درصد و سهم فرد کارفرما 5 درصد است.

عهدنامه های غیرعمرانی

به تمامی عهدنامه هایی که دارای شرایط عهدنامه های عمرانی نمی شوند، عهدنامه غیر عمرانی گفته می شود.بپردازیم به حق بیمه در این عهدنامه ها:

• حق بیمه عهدنامه هایی که در انجام آن ها مصالح مورد استفاده و به صورت کلی هزینه آن بر عهده پیمانکار است و موضوع عهدنامه ارائه خدمات باشد و نوع فعالیت ایجاب کند که به شیوه مکانیکی صورت گیرد، به مقدار 7 درصد ناخالص کارکرد و بیمه بیکاری است.
• حق بیمه برای تمامی پیمان نامه های دستمزدی و خدماتی که غیر مکانیکی هستند به مقدار 15 درصد ناخالص کارکرد و بیمه بیکاری است.
• زمانی که مسٔولیت تهیه جزئی از مصالح به عهده فرد پیمانکار و جزئی از آن به عهده فرد واگذار کننده ی کار باشد، بهای مصالحی که به پیمانکار واگذار شده است به ناخالص کار اضافه می شود و مقدار حق بیمه 7 درصد ناخالص کل کارکرد و بیمه بیکاری خواهد بود.
• زمانی که موضوع عهدنامه ارائه خدمات باشد و نوع فعالیت ایجاب کرده باشد تا قسمتی از فعالیت ها به شیوه مکانیکی (با ماشین آلات و ابزار مکانیکی که پیمانکار صاحب آن است) و جزئی از آن به شیوه دستی انجام شود، برای قسمت مکانیکی حق بیمه 7 درصد و برای بخش دستی حق بیمه 15 درصد خواهد بود.

جهت پرداخت حق بیمه، اشخاص پیمانکار به دو گروه قسمت می شوند، پیمانکاران پروژه های عمرانی و سایر پیمانکارانی که شامل پروژه های عمرانی نمی شوند.در عهدنامه های عمرانی که هزینه ها از اعتبارات مربوط به قوه مجریه و تحت نظارت دستگاه های دولتی تهیه می شود، پروژه های ملی و منطقه ای مربوط به دولت حق بیمه 6.6 درصد مقرر شده، 1.6 درصد از این مقدار از صورت وضعیت فرد پیمانکار کم می شود و باقی آن یعنی 5 درصد دیگر را از بودجه پروژه تنظیم کرده و به واسطه ی ذیحساب به اداره تامین اجتماعی در منطقه ای که طرح در حال اجرا است داده می شود.

پرداخت حق بیمه در این عهدنامه ها بر عهده واگذارنده است و فرد پیمانکار هنگامی که طرح در حال اجرا است اسامی کارگران را کامل و به اداره تامین اجتماعی ارسال می کند.

ادره تامین اجتماعی در حق بیمه پیمانکاری

اداره تامین اجتماعی در زمانی که بین کارفرما و پیمانکار توافق نظر وجود داشته باشد با پرداخت کردن حق بیمه به وسیله ی واگذارنده و فرستادن اسامی کارگران بدون پرداختن هزینه در طی دوره پیمان به وسیله پیمانکار موافقت می کند و هر زمان اداره تامین اجتماعی صورت وضعیت را بگیرد، اقدام به کم کردن حق بیمه از حساب شخص پیمان کار می کند، این عمل جایگزینی برای واریز 5 درصد ماهیانه حق بیمه سهم شخص پیمانکار است. در عهدنامه های غیرعمرانی، دو منبع با مصالح 7 درصد و بدون مصالح 15 درصد پیش بینی شده اند.

در عهدنامه ای که با مصالح است (پیمانکار باید مصالح را تهیه نماید)، 7 درصد به عنوان حق بیمه گرفته می شود و اگر تهیه مصالح بر عهده شخص کارفرما باشد 15 درصد سهم کارفرما است. در فهرست دستمزد پرداختی به کارگر، 7 درصد حق کارگر می باشد.

کم کردن 5 درصد حق بیمه کارفرمایان در زمان انجام عهدنامه به واسطه پیمانکار نیز مانند احتساب حق بیمه به شیوه مکانیزه است، کم ترین زمان برای صادر نمودن مفاصا حساب 6 ماه است. یعنی افراد پیمانکار با توافق کارفرما قادر خواهند بود گواهی 6 ماهه را برای محاسبه حق بیمه که شامل مواردی مثل مقدار ناخالص کارکرد و مسئولیت تهیه مصالح است را از فرد کارفرما یا همان واگذارنده کار بگیرد و به اداره تامین اجتماعی بفرستد تا این اداره بعد از 6 ماه مفاصا حساب را صادر نماید.

با طی شدن این فرآیند پیمانکار مقدار ناخالص کارکرد 6 ماهه خویش را از این اداره، مفاصا حساب می گیرد و 5 درصد از سپرده خویش را آزاد می نماید به صورت کلی، حق بیمه عهدنامه های پیمانکاری با توجه به تعهدات بین فرد پیمانکار و واگذار کننده کار در مورد شیوه تهیه مصالح، ابزار و نیروی انسانی مورد احتیاج، تعیین می شود.