سازمان تامین اجتماعی، یکی از ارگان های مهم کشور محسوب می شود که کارگران و مشمولان قانون کار را در بر می گیرد. این سازمان دارای قوانین و مقررات مربوط به خود می باشد که اشخاص مرتبط با آن بایستی این قوانین را به خوبی شناخته و از آنها برای رفع نیاز خود استفاده نمایند. در ادامه مطلب به شرح ساختار تامین اجتماعی پرداخته شده است.
صندوق تامین اجتماعی
صندوق تامین اجتماعی، کارگران و کارمندان مشمول قانون کار و مشمولین دستگاه های اجرایی را در صورت اجباری و همچنین اشخاص خویش فرما و صاحبان مشاغل آزاد را از طریق قرار دادهای مخصوص، به صورت اختیاری تحت پوشش دارد.این صندوق در مقایسه با سایر صندوق های بیمه ای کشور از 2 دیدگاه، ابعاد جمعیتی و حمایت های قانونی بزرگ ترین و گسترده ترین صندوق محسوب می شود که این دو دیدگاه در زیر شرح داده شده اند.
دیدگاه ابعاد جمعیتی: این صندوق، بیش از 14 میلیون و 500 هزار نفر شاغل حقوق بگیر و همچنین بیش از 2 میلیون و 200 هزار نفر بازنشسته، از کار افتاده، بازماندگان و افراد خانوار و در مجموع بیش از 42 میلیون نفر از اقشار مختلف جامعه را تحت پوشش قرار داده است.
دیدگاه حمایت های قانونی (بیمه های اختیاری): صندوق تامین اجتماعی از نظر تنوع در عرضه خدمات به بیمه شدگان و مستمری بگیران جایگاه اول را در کشور دارا می باشد.
دامنه تعهدات و خدمات صندوق
صندوق بازنشستگی: صندوق بازنشستگی، کارمندانی که مشمول قانون مدیریت خدمات کشوری هستند را تحت پوشش قرار می دهد. قسمت اعظم کارمندان دولت که در وزارت خانه های مختلف و بخش های عمومی اشتغال دارند، مشمول بیمه و بازنشستگی این صندوق می باشند.
سازمان تامین اجتماعی نیرو های مسلح: شامل نظامیان پلیس و دیگر گروه های وابسته را تحت پوشش می باشد.
صندوق بیمه های اجتماعی کشاورزان، روستائیان و عشایر: این صندوق، اشخاص ساکن در روستاها، عشایر و همچنین ساکنین شهرهای کم جمعیت را به طور اختیاری تحت پوشش می گیرد.
صندوق های خاص: در حال حاضر حدود 15 صندوق در کشور مشغول به فعالیت هستند که کارکنان دستگاه های اجرایی و دارای مقررات خاص را تحت پوشش قرار داده اند مانند صندوق صدا و سیما، صندوق شرکت نفت، صندوق شهرداری
سازمان بیمه سلامت:این سازمان کارمندان و پرسنل دولت و اشخاصی که تحت پوشش صندوق های بازنشستگی از نظر درمان قرار ندارند، را در برابر هزینه های مراقبت پزشکی بیمه می کند.
نظام غیر مشارکتی: این نظام شامل چند سازمان و نهاد می باشد که دامنه گسترده ای از حمایت های اجتماعی را برای گروه های آسیب پذیر جامعه در بر گرفته اند مانند سازمان بهزیستی، کمیته امداد امام خمینی و …
موسسات حمایتی و خیریه: خدمات این گونه موسسات با توجه به سنت های مذهبی و اصول اخلاقی مانند کمک به خانواده های نیازمند و حمایت های اجتماعی می باشد که تمامی آنها به صورت غیر رسمی و داوطلبانه انجام می گیرد.