پرداخت حقوق و مستمری برای بیمه شده ها از طریق سازمان تامین اجتماعی یکی از مهم ترین فعالیت های این سازمان به شمار می رود که بر اساس قوانین و مقررات تامین اجتماعی، بازنشستگی در پی خواهد داشت.بازنشستگی در قانون تامین اجتماعی یعنی عدم اشتغال بیمه شده به کار که برای رسیدن به آن دو معیار سن و سنوات پرداخت حق بیمه تعیین شده است.
مستمری بازنشستگی
بر اساس ماده 111 قانون تامین اجتمعی، قانون کلی برای پرداخت مستمری بازنشستگی این است که مستمری ها نباید از حداقل حقوق مصوب شورای عالی کار در سال جاری کمتر شود که این قانون در برخی موارد اجرا نمی گردد.در این صورت شخص بیمه شده می تواند درخواست بازنشستگی خود را به سازمان تامین اجتماعی ارائه نماید و خواهان اخذ بازنشستگی شود.همچنین در صورتی که سن کارگر بیمه شده حداقل 5 سال از زمان قانونی بازنشستگی گذشته باشد، کارفرما می تواند خواستار بازنشستگی وی گردد که این سن برای بانوان 60 سال می باشد.
بازنشستگی برای مردان و زنان
شرایط و قوانین بازنشستگی برای مردان و زنان انواع مختلف و ضوابط متفاوتی را دارد که می توان به موارد زیر اشاره نمود:
بازنشستگی با احراز حد سنی
طبق ماده 76 قانون، مردان در سن 60 سالگی و زنان در سن 55 سالگی می توانند با وجود حداقل 10 سال سابقه بیمه اقدام به بازنشستگی نمایند که بر اساس سال های پرداخت حق بیمه، میزان مستمری آنها مشخص می شود. اشخاصی که 30 سال کار کرده باشند و حق بیمه خود را به سازمان پرداخت کرده باشند، اگر سن مرد 50 و سن زن 45 سال تمام باشد، می توانند برای دریافت مستمری بازنشستگی اقدام نمایند.
بازنشستگی بدون شرط سنی
با توجه به تبصره 3 ماده 76 قانون، شخص بیمه شده با سابقه بیمه 35 سال حق بیمه پرداخت شده، می تواند بدون در نظر گرفتن شرط سنی اقدام به دریافت بازنشستگی نماید.
بازنشستگی زنان
طبق تبصره 4 ماده مذکور و بر اساس این که زنان شاغل مسئولیت هایی نیز در خانه دارند، می توانند پیش از موعد اقدام به بازنشستگی نمایند. بر این اساس زنان شاغل می توانند با 42 سال سن و حداقل 20 سال سابقه کار، برای بازنشستگی درخواست دهند.برای این گونه از بازنشستگی، مقرری 20 روز در ماه در نظر گرفته خواهد شد.
بازنشستگی مشاغل سخت و زیان بار
با توجه به بند «ب» تبصره 2 ماده مذکور، برخی از مشاغل سخت و زیان بار تلقی می شوند که بیمه شدگان در این شغل ها می توانند با 20 سال سابقه کار متوالی یا 25 سال سابقه کار متناوب و بدون شرایط سنی، اقدام به بازنشسته شدن نمایند که در این صورت حقوق کامل ماه را دریافت می نمایند.
مشاغل سخت شامل موارد زیر می باشد:
شرایط و انواع بازنشستگی مردان
شرایط و انواع بازنشستگی زنان
شرایط بازنشستگی برای بانوان بر اساس سن سال کمتر از آقایان می باشد یعنی زنان می توانند با سن کمتری اقدام به بازنشستگی نمایند.اما برای سابقه معمولا شرایط زنان و مردان یکسان می باشد که در این صورت نیز در چند مورد برای زنان سابقه کمتر و آسان تری در نظر گرفته شده است.
در نهایت می توان گفت که با شرایط همزمان سن و سابقه بیمه برای بازنشستگی زنان، غیر از بازنشستگی در مشاغل سخت و زیان بار، بازنشستگی جانبازان و بازنشستگی با 35 سال سابقه پرداخت حق بیمه، قانون و شرایط اصلی در بازنشستگی با شرط سن و سابقه در احراز بازنشستگی است.
بازنشستگی برای زنان خانه دار
یکی از مهم ترین دغدغه های زنان خانه داری که شاغل نیستند، تامین آینده آنها و بازنشستگی می باشد که در راستای آن قوانینی در سازمان تامین اجتماعی در نظر گرفته شده است.در این خصوص تمامی بانوان مجرد و متاهل خانه دار که سن آنها بین 18 تا 50 سال می باشد می توانند با مراجعه به شعب سازمان تامین اجتماعی و ارائه درخواست و مدارک خویش، اقدام به دریافت بیمه نمایند.
نکته: اگر یک خانم برای مدتی در جایی مشغول به کار بوده و چند سال سابقه بیمه داشته باشد، می تواند پس از عدم اشتغال، بیمه زنان خانه دار را به سابقه بیمه خود بیفزاید.
شرایط بیمه شدن زنان خانه دار
محاسبه حقوق بازنشستگی برای زنان خانه دار
اگر یک خانم خانه دار قصد دریافت بیمه تامین اجتماعی را داشته باشد و هیچ گونه سابقه بیمه ای نداشته باشد، می تواند دستمزد مبنای حق بیمه خود را بر اساس سقف و کف انتخاب شده توسط شورای عالی کار انتخاب نماید که به شرح زیر می باشند: