آیا وصله ناجور پولشویی به بیت کوین می چسبد؟

منتقدان رمزارز همواره موضوع پول شویی را به عنوان یکی از نقاط ضعف این فناوری نوپا مطرح کرده اند. ماهیت ناشناس تراکنش هایی که از طریق رمزارزها انجام می شوند، باعث شده بسیاری از افراد تصور کنند که این نوع ارز به عنوان یک ابزار کاربردی برای پول شویی در اختیار مجرمان و کلاهبرداران خواهد بود. اتهام وارده به بیت کوین در زمینه پولشویی و کلاهبرداری از سوی دولتمردان نیز تکرار شده است. در معروف ترین این اظهارنظرها، «استیون منوچین»، وزیر خزانه داری آمریکا مدعی شد که بیت کوین و دیگر رمزارزها برای اهداف مجرمانه مورد استفاده قرار می گیرند. وی بیان کرد که «رمزارزهایی چون بیت کوین به عنوان پشتوانه مالی فعالیت های غیرقانونی چون جرائم سایبری، فرار مالیاتی، اخاذی، مواد مخدر و قاچاق انسان مورد استفاده گرفته اند. بسیاری از مجرمان سعی در استفاده از رمزارزها برای تأمین مالی رفتارهای نامشروع خود دارند. این موضوع در واقع یک مساله امنیت ملی است». وی همچنین به موضوع پولشویی از طریق رمزارزها اشاره کرده و گفته است: «نباید اجازه دهیم ارز دیجیتالی بیت کوین به حساب بانکی سوئیس در عصر جدید تبدیل شود و به عنوان ابزاری برای مخفی کردن فعالیت های نامشروع به کار رود.» برای روشن شدن ابعاد موضوع پولشویی در دنیای کریپتو و همچنین مقایسه آن با پولشویی های صورت گرفته با ارزهای فیات، معروفترین پولشویی هایی که با این ارزها صورت گرفته است را مقایسه کرده ایم.

سیلک رود، جنبه تاریک رمزارز
شاید یکی از دلایلی که بدبینی را نسبت به رمزارزها و به ویژه بیت کوین دامن زده است، بازار غیرقانونی سیلک رود باشد که نام آن با بیت کوین گره خورده است. سیلک رود، یک بازار سیاه بدنام در دارک وب بود که در آن کاربران تقریباً می توانستند همه چیز از گذرنامه های جعلی، مواد مخدر و اسلحه گرفته تا نرم افزارهای هک و مواد شیمیایی خطرناک خرید وفروش کنند. سیلک رود در سال 2011 توسط راس اولبریکت 26 ساله تأسیس شد. اولبریکت بعدتر عنوان کرد که قصد دارد یک بازار آزاد بدون هیچ قیدوبند و نظارت حکومتی ایجاد کند که کاربران بتوانند در آن هر چیزی را خریدوفروش کنند. در این بازار اینترنتی بیش از 200 میلیون دلار تراکنش با استفاده از بیت کوین صورت گرفته بود. بیت کوین به کاربران این امکان را می داد که به صورت ناشناس و نسبتاً غیرقابل ردیابی فعالیت کنند. این بازار در سال 2013 توسط اف بی آی تعطیل شد اما این پایان ماجرا نبود و اولبریکت در سال 2015 پس از آن که به اتهام قاچاق مواد مخدر، هک کردن کامپیوتر و پول شویی مجرم شناخته شد، به حبس ابد محکوم شد. بحث سیلک رود شش سال بعد مجدداً بر سر زبان ها آمد، هنگامی که اعلام شد «هیو هانی» به اتهام تلاش برای شستشوی بیش از 19 میلیون دلار بیت کوین که از طریق فروش مواد مخدر در سیلک رود به دست آورده بود، دستگیر شده است. به گفته دولت، هزاران فروشنده مواد مخدر، از سیلک رود برای فروش مواد مخدر و دیگر محصولات غیرقانونی خود به بیش از 100.000 خریدار ناشناس و پول شویی صدها میلیون دلار حاصل از این معاملات استفاده کرده بودند.

گزارش چین آنالیز
اما موضوعی که بار دیگر توجهات را به سمت دنیای کریپتو و ارتباط آن با پولشویی جلب کرده است، گزارشی است که شرکت معروف چین آنالیز(chainalysis.com) منتشر کرده و در آن مدعی شده در سال 2019 مجرمان به طور کلی معادل 2.8 میلیارد دلار بیت کوین را به صرافی های رمزارزی وارد کرده اند. طبق گزارش این شرکت، در سال 2019 بایننس و Huobi، از بزرگ ترین صرافی های رمزارز، به ترتیب 27.6 و 24.7 درصد از کل نقل و انتقالات مجرمان را پذیرا بوده اند. این دو صرافی بیت کوین غیرقانونی را از 300 هزار حساب مرتبط با فعالیت های مجرمانه دریافت کرده اند و نکته جالب توجه این است که تنها 810 مورد از این حساب ها، 75% از بیت کوین های غیرقانونی را در اختیار داشته اند. تحلیل گران چین انالیز عنوان کردند که بسیاری از حساب های غیرقانونی بزرگ احتمالاً مربوط به کارگزاران فرابورس (OTC) است. ازآنجاکه این نوع معاملات به طور مستقیم میان دو معامله گر و بدون نظارت صرافی ها انجام می شود، بعضی از این کارگزاران ممکن است به پایگاهی برای ارائه خدمات پول شویی به مجرمان تبدیل شوند. در گزارش این شرکت آمده است «کارگزاران OTC معمولاً الزامات احراز هویت بسیار کمتری نسبت به صرافی هایی که با آن ها کار می کنند، دارند. بسیاری از آن ها از این شکاف استفاده کرده و برای مجرمان فرصت پول شویی را فراهم می کنند. معمولاً ابتدا بیت کوین و دیگر رمزارزها را به تتر به عنوان یک ارز واسطه پایدار و سپس به ارز فیات تبدیل می کنند».

معروف ترین پولشویی ها با ارز فیات
دانسکه بانک با یکی از بزرگ ترین رسوایی های پول شویی تاریخ دسته و پنجه نرم می کند. این بانک 150 سال پیش تأسیس شد و در حال حاضر بزرگ ترین موسسه مالی در دانمارک است و در 16 کشور فعالیت دارد. مدیران این بانک در سال 2018، پس از سال ها انکار، در نهایت به نقش خود در بزرگ ترین رسوایی پول شویی در تاریخ اروپا اذعان کردند. این پول شویی شامل بیش از 200 میلیارد دلار تراکنش های مشکوک بین سال های 2007 تا 2016 بود که در یکی از شعب کوچک دانسکه در کشور استونی صورت گرفت. در اکتبر سال 2018، پس از آن که وزارت دادگستری ایالات متحده اعلام کرد که تحقیقات جنایی خود را در مورد این پول شویی آغاز کرده است، سهام دانسکه به پایین ترین سطح چهار سال اخیر خود رسید. دانسکه بانک از سوی طیف وسیعی از رگولاتورهای دانمارکی، استونیایی و اروپایی نیز مورد تحقیق و تفحص قرار گرفت. در سپتامبر سال 2018، دانسکه بانک اعتراف کرد که شیوه های نظارتی دراین باره کاملاً شکست خورده است و سیاست های کنترل بر پول شویی در استونی ناکافی بوده است و سیاست های ضد پول شویی نتوانسته ریسک های مرتبط با پولشویی را کاهش دهد. در نتیجه، مدیرعامل و رئیس هیئت مدیره این بانک استعفا کردند و تعدادی از کارکنان شاغل در شعبه استونی و دفتر مرکزی که اثبات شد به تعهدات قانونی خود در این بانک عمل نکرده بودند اخراج شدند.

واکوویا و کارتل مواد مخدر
در سال 2008، وال استریت ژورنال گزارش داد که دادستان های فدرال تحقیقات خود در مورد واکوویا و دیگر بانک های ایالات متحده که به صرافی های مکزیکی و کلمبیایی در پول شویی مواد مخدر کمک کرده بودند را آغاز کرده است. طبق اسناد دادگاه، واکوویا به این صرافی ها خدمات مختلفی را ارائه می داد، به طوری که به مهاجران مکزیکی و کلمبیایی ساکن در ایالات متحده امکان انتقال پول به اقوام خود در آمریکای لاتین به صورت انتقال وجه الکترونیکی فوری و پول نقد را فراهم می کرد. ازآنجایی که واکوویا فاقد یک سیستم منسجم برای شناسایی تراکنش های مشکوک بود، حدود 373 میلیارد دلار در انتقال وجه الکترونیکی فوری و بیش از 4 میلیارد دلار به صورت پول نقد از این صرافی ها به حساب های واکوویا بین سال های 2004 تا 2007 انتقال یافته بود. بخشی از این پول برای خرید هواپیما جهت انجام فعالیت های قاچاق مورد استفاده قرار گرفته بود. دفتر وکلای ایالت متحده اعلام کرد که بیش از 20.000 کیلوگرم کوکائین از این هواپیماها ضبط شد. تحقیقات در مورد منشأ این پول آغاز شد و در نهایت مشخص شد که انتقال اولیه این پول تحت نظارت یک دفتر واکوویا در میامی صورت گرفته است. واکوویا برای حل وفصل اتهامات مجرمانه خود در مورد عدم به کارگیری یک برنامه ضد پول شویی کارآمد با وزارت دادگستری مذاکره کرد و در نهایت موافقت کرد که 110 میلیون دلار به وزارت دادگستری و 50 میلیون دلار به خزانه داری ایالات متحده جریمه بپردازد. واکوویا پس از بحران مالی سال 2008 توسط ولزفارگو خریداری شد. ولزفارگو اعلام کرد که پیش از شروع تحقیقات در مورد پول شویی واکوویا از این موضوع آگاهی داشته و برای تسویه حساب جریمه های آن از قبل برنامه داشته است.

مقایسه پولشویی در رمزارزها و ارزهای فیات
همان گونه که در مصادیق فوق نیز کاملا مشخص است، مقایسه پولشویی آمارهای موجود نشان می دهد که جرائم مالی که توسط رمزارزها صورت می گیرند در مقایسه با ارزهای فیات بسیار ناچیز هستند. نسبت بین پول شویی های فیات به رمزارز به طور حیرت انگیزی، 800 به 1 است. به این معنا که معادل هر یک دلار که با بیت کوین پولشویی صورت می گیرد، 800 دلار پول شویی با استفاده از ارزهای فیات اتفاق افتاده است بنابراین به راحتی نمی توان گفت که رمزارزها باعث فساد و پولشویی هستند، اتهامی که بیشتر از سمت دولت ها به رمزارزها وارد می شود در صورتی که آنها نتوانستند در طول سالیان متمادی جلوی پولشویی دیگر ارزهای فیات را بگیرند.