به طور کلی خسارت های بدنی خارج از شرایط بیمه نامه، توسط صندوق مستقلی به نام صندوق تأمین خسارتهای بدنی پرداخت خواهد شد. مطابق ماده 10 قانون بیمه شخص ثالث و با هدف حمایت از زیان دیده گان حوادث رانندگی، خسارتهای بدنی وارد شده به اشخاص ثالث که به دلیل فقدان یا انقضای بیمه نامه، ابطال قرارداد بیمه، تعلیق تأمین بیمه گر، فرار کردن و یا شناخته نشدن مسئول حادثه و یا ورشکستگی بیمه گر قابل پرداخت نباشد.
لزوم جبران خسارت اشخاص ثالث
صندوق در مواردی اقدام به پرداخت خسارت بدنی به اشخاص ثالث زیاندیده در حوادث رانندگی می نماید، که در این بخش به آنها اشاره خواهیم کرد:
گم شدن یا تمام شدن اعتبار بیمه نامه مقصر حادثه.
- باطل شدن قرارداد بیمه
- تعلیق تأمین بیمه گر
- فرار کردن مقصر حادثه
- شناخته نشدن مقصر حادثه. (مسئول تصادف)
- ورشکستگی بیمه گر.(ورشکستگی شرکتهای بیمه)
- خسارتهای بدنی خارج از شرایط بیمه نامه (مواردی که تحت پوشش بیمه نامه ثالث نباشد)
- پرداخت مابه التفاوت دیه خانم ها تا سقف دیه آقایان
- پرداخت خسارت به تمام زیان دیده گان مقصر در آزاد راه ها و حوادث ریلی (راه آهن) که وسیله نقلیه صدمه زننده فاقد بیمه نامه باشد.
- پرداخت خسارت به عابران پیاده مقصر در سوانح ترافیکی که راننده وسیله نقلیه فاقد بیمه نامه باشد.
ویژگی های صندوق تأمین خسارتهای بدنی
همانطور که پیشتر اشاره کردیم، صندوق تأمین خسارتهای بدنی با هدف حمایت و تأمین خسارتهای اشخاص ثالث توسط این صندوق مستقل به وجود آمده و دارای ویژگی هایی است که در این بخش به آن اشاره میکنیم:
- حمایت از افراد زیان دیده که به دلیل حوادث تحت پوشش بیمه دچار خسارت بدنی شوند، اما شرکت های بیمه به هر دلیل قادر به انجام تعهدات خود نباشند.
- تمام مواردی که به دلیل ممانعت از جبران خسارت بدنی زیان دیده طبق قانون و شرایط عمومی و خصوصی بیمه نامه شود، از طریق صندوق قابل جبران است؛ به استثناء موارد مصرح در ماده 7 قانون اصلاح قانون بیمه اجباری.
- تعهد صندوق در قبال اشخاص ثالث یک تکلیف قانونی است.
- مراجعه به صندوق صرفاً در مواردی صورت میگیرد که جبران خسارت از طرف شرکت های بیمه ممکن نباشد.
- صندوق تأمین خسارت حق دارد برای استرداد خسارتی که پرداخت کرده به مسبب حادثه یا مسئول بروز زیان مراجعه نماید.
- اداره کردن صندوق به عهده بیمه مرکزی ایران است و چگونگی آن براساس تصویب نامه هیأت وزیران مشخص میگردد.
منابع مالی صندوق تأمین خسارتهای ثالث
این صندوق برای پیشبرد اهداف خود و انجام مقاصدی که برای آن به وجود آمده مانند پرداخت خسارت به زیاندیدگان و خانواده آنها، نیازمند تأمین مالی است؛ برای این امر منابعی در نظر گرفته شده است که در این قسمت به اختصار به آنها اشاره می کنیم:
- 5 درصد از حق بیمه، بیمه اجباری بیمه شخص ثالث.
- معادل حداکثر یکسال حق بیمه، بیمه اجباری که از دارندگان وسیله نقلیه ای که از انجام بیمه موضوع این قانون خودداری کنند(جریمه تاخیر در خرید بیمه نامه).
- وجوه بازیافت شده از مسئولان و مقصرین حوادث رانندگی پس از پرداخت خسارت به زیان دیدگان.
- درآمد حاصل از سرمایه گذاری وجوه صندوق.
- 20 درصد جرایم وصولی راهنمایی و رانندگی در کل کشور.
- 20 درصد از کل هزینه های دادرسی و جزای نقدی وصولی توسط قوه قضائیه.
- کمک های اعطایی از سوی اشخاص ثالث.
- جرایم نقدی دریافتی از شرکت های بیمه به علت اجرا نشدن مفاد این قانون.
- کمک های دولت در صورت ناکافی بودن منابع مالی صندوق.
چند نکته قانونی مرتبط با صندوق تأمین خسارتهای بدنی
مطابق تبصره 6 ماده یک قانون جدید ثالث، منظور از شخص ثالث: همه کسانی است (اشخاص حقیقی یا حقوقی) که توسط وسیله نقلیه موتوری دچار زیان مالی و یا بدنی شوند به جز خود راننده ی مقصر حادثه.
مطابق ماده 7 این قانون موارد زیر تحت پوشش بیمه موضوع این قانون نمیباشد:
- خسارت وارد شده به وسیله نقلیه مقصر حادثه.
- خسارت ناشی از محکومیت جزائی و یا پرداخت جرائم.
- خسارت وارد شده به محموله های وسیله نقلیه مقصر حادثه.
- خسارت مستقیم و یا غیر مستقیم ناشی از تشعشعات اتمی و رادیو اکتیو.
طبق ماده 14 این قانون، اشخاص ثالث زیان دیده حق دارند با ارائه مدارک لازم برای دریافت خسارت به طور مستقیم به شرکت بیمه مربوط و یا صندوق تأمین خسارتهای بدنی مراجعه نمایند. دستورالعمل اجرائی این ماده توسط بیمه مرکزی ایران تهیه و به پیشنهاد وزیر امور اقتصادی و دارایی به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.
مدارک مورد نیاز جهت اعلام خسارت و تشکیل پرونده
برای اعلام خسارت و تشکیل پرونده در صندوق تأمین خسارتهای بدنی اشخاص ثالث، مدارکی مورد نیاز است؛ این مدارک به شرح زیر است:
- تکمیل فرم اعلام خسارت
- گزارش های کلانتری یا پاسگاه انتظامی حوزه حادثه در مورد علت و چگونگی حادثه، تنظیمی جهت دادسرا.
- کروکی ترسیم شده افسرکاردان فنی در مورد علت اصلی تصادف.
- نظریه کارشناسان رسمی دادگستری در مورد علت اصلی تصادف.
- برگه های بازجویی طرفین حادثه (شامل مصدوم، اولیا دم متوفی، راننده مقصر، شاهدان).
- نظریه پزشک قانونی در مورد معاینه مصدوم یا متوفی.
- آراء قانونی صادر شده.
- جواز دفن یا رونوشت خلاصه فوت متوفی.
- فتوکپی تمام صفحه های شناسنامه و کارت ملی مصدوم یا متوفی (در صورتی که سن مصدوم کمتر 18 سال باشد، فتوکپی تمام مدارک سرپرست و قیم قانونی وی مورد نیلز است).
- در صورت مشخص بودن مقصر حادثه، فتوکپی تمام صفحه های شناسنامه و کارت ملی مقصر.
- کپی سند و یا مدارک مربوط به وسیله نقلیه مقصر حادثه.
