روابط نرخ بهره در بازار فارکس

نرخ بهره ارزش قیمت پول هست، یعنی اگر کسی به شما امروز 1000 دلار قرض دهد و سال دیگر بخواهد پس بگیرد. آیا از شما همان 1000 دلار را طلب می کند؟ و یا از شما 1200 دلار طلب می کند؟

مقداری که مردم سود دریافت می کنند تا به مدت یکسال پول خود را به شخص دیگری قرض بدهند نرخ بهره هست. اما چرا نرخ بهره در اقتصاد تا این اندازه مهم هست؟ زیرا نرخ بهره ابزار اصلی دولت ها برای کنترل اقتصاد هست.

هنگامی که نرخ بهره را پایین بیاورند، مقدار وام دهی را بیشتر می کنند و اقتصاد رشد می کند. قیمت های سهام ها بالا میرود و تورم به کشور برمی گردد.

نرخ بهره را بالا ببرند، تمایل به وام گرفتن کم می شود، رشد اقتصادی کمتر می شود و قیمت ها میریزند. زیرا نرخ بهره حداقل مقداری هست که یک سرمایه گذار طلب می کند که پول خود را سرمایه گذاری کند و در ازای آن سودی دریافت کند.

بنابراین اگر نرخ بهره در آمریکا بالا برود، قیمت سهام ها کاهش پیدا می کند. چرا؟

فرض کنید شما یک میلیون دلار پول دارید. اگر پولتان را بدهید بانک بدون هیچ ریسکی سالی 2% سود بگیرید برایتان مناسب هست؟ و یا پولتان را در بازار بورس سرمایه گذاری کنید که هیچ امنیتی ندارید و ممکن است بازدهی 10% و یا 10%- به شما بدهد؟

قطعا گزینه بانک و یا اوراق قرضه را پیدا میکنید. اوراق قرضه یا اوراق بدهی، برگه است که توسط شرکت ها و دولت ها منتشر می شوند. آن ها با انتشار این برگه از مردم جذب سرمایه می کنند (وام می گیرند). و بدون هیچ ریسکی، به آن ها سود ثابتی به صورت سالیانه پرداخت می کنند. اوراق قرضه کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت وجود دارد.

به بیانی دیگر از 1 سال تا 30 سال اوراق قرضه وجود دارد و در برخی مواقع اوراق قرضه های 100 ساله هم توسط برخی شرکت ها مثل والت دیسنی منتشر شده است. هنگامی که نرخ بهره و یا بازدهی اوراق قرضه ها زیاد باشند، سرمایه گذار ترجیح می دهد که اوراق قرضه بخرد و پول خود را از سهام ها خارج کند. در نتیجه بازار سهام سقوط می کند. بنابراین نرخ بهره در بازار بسیار مهم هست.

نرخ بهره دشمن بازار سهام
افزایش مداوم نرخ بهره بعد از مدتی سبب ریزش بازار سهام می شود. بر اساس تحقیقات زیاد اقتصادی و تجربی ای که طی سالیان دراز انجام شده است، به این نتیجه رسیده اند. به عبارتی دیگر این نشان دهنده چرخه اقتصادی است. در زمان های رکود نرخ بهره بهره کاهش پیدا می کند و پول در بازار تزریق می شود. در زمان های رونق اقتصادی برای جلوگیری از تورم زیاد نرخ بهره افزایش پیدا می کند و بعد از مدتی سبب رکود می شود. طبق تحقیقات انجام شده، افزایش مداوم نرخ بهره سبب ریزش بازارهای سهام می شود. به عنوان مثال در سال 1987 پیش از سقوط بازار سهام در روز دوشنبه سیاه، نرخ بهره برای سه مرتبه افزایش یافته بود و بعد از مدتی بازار سهام سقوط کرد.

روند سقوط بازار
ابتدا به علت تورم زیاد و نرخ رشد اقتصادی بالا، دولت ها و بانک های مرکزی تصمیم می گیرند که نرخ بهره را افزایش دهند. پس از افزایش نرخ بهره، قیمت اوراق قرضه کاهش پیدا می کند. سپس با افزایش چند مرحله ای نرخ بهره تا جاییکه به اقتصاد لطمه بزند، بازارهای بورس سقوط می کنند و در هم میشکنند.

نرخ بهره و شاخص دلار
همانطور که گفتیم نرخ بهره قیمت پول هست، یعنی ارزش دلار نسبت به نرخ بهره آمریکا سنجیده می شود. به عنوان مثال اگر آمریکا نرخ بهره بالاتری نسبت به اروپا داشته باشد، دلار آمریکا قوی تر از یورو اروپا هست. ارزها در بازار فارکس اینگونه نسبت بهم قیمت گذاری می شوند. یکی از معیارهای اصلی قیمت گذاری نسبت نرخ های بهره ارزها بهم هست.

به این شکل که ارزی که نرخ بهره بیشتری دارد، ارزش بالاتری دارد نسبت به ارزی که نرخ بهره ش کمتر هست. بنابراین نرخ بهره قیمت پول هست. هنگامیکه بانک مرکزی نرخ بهره را بالا میبرد سبب تقویت ارز می شود. مثلا هنگامیکه فدرال رزرو برای مقابله با تورم نرخ بهره را افزایش می دهد، شاخص دلار قوی می شود. ارزش پول کشورشان بیشتر می شود و قیمت کالاها نسبت به دلار کاهش پیدا می کند.

نرخ بهره و طلا
در بازارهای جهانی طلا به دلار سنجیده می شود. مثلا میگوییم هر اونس طلا برابر است با 1290 دلار. البته به ارزهای دیگر هم نرخ برابری دارد، ولی اصولا به دلار سنجیده می شود. هنگامی که نرخ بهره افزایش پیدا می کند، قیمت دلار بالا میرود و دلار قوی می شود. طلا و باقی کالاها که به دلار سنجیده می شوند. در نتیجه این افزایش در شاخص دلار، ضعیف می شوند و میریزند.

به عنوان مثال در ابتدای سال 2017 فدرال رزرو قصد داشت نرخ بهره را افزایش دهد. در یک رالی نزولی قیمت طلا تا روز نشست فدرال رزرو بیش از 60 دلار ریخت. در حقیقت قیمت افزایش نرخ بهره را پیش خور کرده بود. جالب اینجاست بعد از نشست فدرال رزرو که نرخ بهره افزایش یافت. اما تصمیم گرفته شد که نرخ بهره در سال 2017 با شیب کمتری افزایش یابد. قیمت طلا در کمتر از یک ساعت 20 دلار رشد کرد.

بر خلاف تئوری های اقتصادی که میگویند افزایش نرخ بهره روی طلا اثر منفی می گذارد، همیشه بازارها نشان داده اند که افزایش نرخ بهره در بلند مدت سبب افزایش طلا نیز می شود. اما در کوتاه مدت به علت تأثیری که بر دلار دارد سبب کاهش چشمگیر می شوند.

همانطور که در بخش قبلی گفتیم، افزایش نرخ بهره در بلند مدت سبب کاهش سقوط بازار سهام می شود. هنگامی که بازار سهام سقوط می کند و ریسک بازار بورس زیاد می شود، سرمایه گذاران به دنبال فرصت دیگری برای سرمایه گذاری می گردند و امن ترین و بهترین دارایی در دوران رکود طلا هست.

بنابراین قیمت طلا رشد می کند و روند صعودی به خود می گیرد. به طور خلاصه، افزایش نرخ بهره به طور مداوم سبب ریزش بازار سهام می شود. ریزش بازار سهام نیز سبب افزایش طلا می شود. در نتیجه به طور تجربی افزایش نرخ بهره در بلند مدت سبب افزایش طلا می شود.

نرخ بهره و تورم
دولتمردان برای جلوگیری از تورم سرسام آور نرخ بهره را افزایش می دهند. در نتیجه ابتدا نرخ تورم افزایش پیدا می کند. برای جلوگیری از تورم زیاد نرخ بهره افزایش پیدا می کند.

به عنوان مثال در سال 2008، ابتدا نرخ تورم شروع به بالا رفتن کرد و بازار مسکن رشد چشمگیر و عجیبی داشت. دولت آمریکا برای کنترل بازار، نرخ بهره را افزایش داد. زیرا با افزایش نرخ بهره، مردم پول خود را به جای سرمایه گذاری در ملک و سهام در اوراق قرضه و بانک ها می گذارند و بازده بدون ریسک دریافت می کنند.

واریز و برداشت
در نتیجه چندبار افزایش نرخ بهره به دلیل تورم بالا، بازار مسکن سقوط کرد و بعد از آن باقی بازارها یک به یک سقوط کردند. با اعلام تورم منفی و هنگامی که آمریکا به مشکل شدیدی برخورده بود. دولت آمریکا اقدام به کاهش نرخ بهره کرد، چاپ پول و تزریق پول در بازار کرد. در نتیجه کشور اندکی از حالت بحران خارج شد و به دوران رونق خود بازگشت.

در حالت کلی، نرخ بهره عامل کنترل تورم هست و در یک اقتصاد سالم اصولا عدد نرخ بهره از نرخ تورم بیشتر هست. اما اگر اقتصادی مشکل داشته باشد، نرخ تورم از نرخ بهره بیشتر می شود و اگر شما از بانک وام بگیرید و با آن یک ماشین، خانه و یا هرچیز دیگری بخرید. در سال بعد خیلی بیشتر از مبغلی که به عنوان بهره باید به بانک بدهید را سود میکنید. این خیلی جالب هست.

روابط دلار
روابط دلار نیز مانند روابط نرخ بهره هست. زیرا یکی از دلیل افزایش نرخ دلار نرخ بهره هست و ما در بخش قبلی به طور کامل توضیح دادیم. به عنوان مثال هنگامی که شاخص دلار قوی می شود، قیمت کالاها در بازار آمریکا فرو میریزند. کالاهای معاملاتی ای مانند گندم، ذرت، گوشت گاو، خوک، گاو زنده، آب پرتقال و کالاهای دیگر. اما هنگامی که شرایط تورمی باشد، کالاها به شدت رشد می کنند و سبب افزایش نرخ بهره می شوند.