آموزش کامل تحلیل بنیادی در بازار سرمایه

گرایشی از تحلیل که در آن ارزش یک شرکت مورد محاسبه قرار می گیرد، تحلیل بنیادی نام دارد. یک تحلیلگر فاندامنتال، با استفاده از ابزارها و روشهای گوناگون، سعی بر آن دارد تا ارزشمندی یک شرکت را تعیین کند. وی سپس، ارزش به دست آمده را با قیمت کنونی شرکت مقایسه می کند. چنانچه ارزش حاصل، بیشتر از قیمت فعلی سهم بود، واضح است که اخطار خرید و اگر ارزش محاسبه شده، کمتر از قیمت شرکت بود، اخطار فروش صادر می کند. تحلیل بنیادی (فاندامنتال) از نقش مرکزی و محوری اقتصاد جهت تعیین حرکت نرخهای مبادله در بازارهای مالی سود میبرد. به عبارت دیگر تحلیل بنیادی ریشه درعلم اقتصاد دارد و هدف آن توضیح و تفسیر علل حرکت قیمت ها در نتیجه عوامل و بنیادهای اقتصادی است.

فرق تحلیل تکنیکال با تحلیل بنیادی نیز در همین است که تحلیل تکنیکی مبتنی بر قیمت و حجم مبادلات است وعوامل موثر روی قیمتها نادیده گرفته می شود. درتحلیل بنیادی هرعاملی که منجر به تغییر درعرضه و تقاضا بر روی قیمت سهم می گردد مورد مطالعه قرار می گیرند و در حقیقت یک تحلیلگر بنیادی با بررسی کلیه اطلاعات الگویی را طراحی می کند تا بدان وسیله ارزش جاری و آینده یک سهم را در بازار تعیین کند.

هدف اصلی از انجام این گونه مطالعات، تعیین ارزش واقعی سهام و ارزش ذاتی شرکتهاست. تجزیه و تحلیلهای بنیادین به عوامل تأثیرگذار بر بازار میپردازد و معامله گر تمایل دارد تا به کمک آن تغییرات اقتصادی را پیشبینی کند. این تحلیل معمولاً بر اطلاعات و آمار کلیدی مندرج در صورتهای مالی شرکت تمرکز مینماید. تا مشخص کند که آیا قیمت سهام به درستی ارزشیابی شده است یا نه؟

در ابتدای امر باید گفت که آموزش تحلیل بنیادی و استفاده از آن در خرید و فروش سهام شرکت ها یکی از راه هایی است که سرمایه گذاران امروزه بسیار از آن بهره می برند. در حقیقت سرمایه گذاران با استفاده از معیار هایی مثل فروش شرکت، بهای تمام شده و درآمد های عملیاتی و غیر عملیاتی شرکت معین می کنند که یک شرکت چه میزان می تواند سود را محقق کند و پس از تحلیل به یک جمع بندی کلی از سود شرکت خواهند رسید و در ادامه با استفاده از راه های گوناگون ارزش گذاری به یک قیمت مناسب برای شرکت دست پیدا خواهند کرد و در حالتی که قیمت بازار از ارزش برآوردی سهم پایین تر باشد اقدام به خرید و در حالتی که قیمت بازار از قیمت براوردی سهم بالا تر باشد اقدام به فروش سهم خواهند کرد و یا همین طور از خرید آن صرف نظر خواهند کرد. در ادامه این مقاله کاربردی بعضی از راه های ارزش گذاری سهم را به شما عزیزان عنوان خواهیم کرد که می تواند کمک شایانی در خرید سهام شرکت ها به شما کند. 

بخش قابل ملاحظهای از اطلاعات بنیادی، بر اطلاعات و آمار اقتصاد ملی، صنعت و شرکت تمرکز دارد. رویکرد معمول در تحلیل شرکت، در برگیرنده چهار مرحله اساسی است:

• تعیین وضعیت کلی اقتصاد کشور
• تعیین وضعیت صنعت
• تعیین وضعیت شرکت
• تعیین ارزش سهام شرکت

به طور خلاصه روند تحلیل فاندامنتال به صورت زیر می باشد:

• گردآوری داده های مربوط به بنیادهای اقتصادی و عوامل موثر بر چشم انداز صنعت و شرکت
• بررسی و تفسیر اطلاعات و آگاهی های موجود
• طراحی الگو و ساختار آن
• تعیین روابط بین متغیر های الگو
• تعیین اهمیت متغیر های الگو
• تعیین ارزش آینده
• مقایسه ارزش ذاتی با قیمت جاری

نسبت P/E چه می باشد؟
در این باره باید گفت که یکی از مرسوم ترین راه های ارزش گذاری در تحلیل بنیادی استفاده از نسبت p/e به حساب می آید که در میان سرمایه گذاران از محبوبیت بسیار بالایی برخوردار می باشد. در این قسمت تلاش خواهیم کرد تا در خصوص ارزش گذاری با استفاده از p/e توضیحاتی را ارائه کنیم.

می توان گفت که در آموزش تحلیل بنیادی نسبت P/E نشان دهنده این خواهد بود که قیمت سهام شرکت امروزه چند برابر آخرین سود تحلیلی آن شرکت خواهد بود، در حقیقت بدین معنی که چنانچه شرکت هر سال تمام سود محقق شده خود را در مجمع تقسیم سود نماید چند سال طول طول خواهد کشید تا این رقم به قیمت فعلی سهام شرکت دست پیدا کند. برای مثال چنانچه نسبت p/e شرکتی معادل 30 باشد یعنی سرمایه گذار حاضر است به ازای 1 ریال سود شرکت 30 ریال پرداخت نماید. این در حالی است که چنانچه این نسبت برابر 50 باشد بیانگر این خواهد بود که سرمایه گذار حاضر است به ازای هر 1 ریال سود شرکت 50 ریال پرداخت نماید. حالا به نظر شما ریسک سرمایه گذاری در کدامیک از حالت ها بیشتر خواهد بود؟؟

جالبه بدونید که در ارزش گذاری شرکت با استفاده از P/E، نسبت P/E هر سهم در حقیقت انتظار سرمایه گذار از چشم انداز های آتی شرکت به منظور رشد و توسعه سهم و شرکت می باشد. برای مثال چنانچه شرکتی چشم انداز آتی مناسبی داشته باشد سرمایه گذاران حاضر به خرید سهام شرکت خواهند بود. نسبت p/e اغلب بیانگر نظر سرمایه گذاران بازار درباره شرکت است و اغلب برای شرکت های مناسب و رو به رشد مقدار بالاتر را نشان خواهد داد و بیانگر این خواهد بود که بازار به این شرکت ها خوش بین می باشد و بر این اعتقاد است که شرکت توانایی رشد سود یا افزایش قیمت سهام را خواهد داشت، در همین راستا باید عنوان کرد که به همین وسیله شرکت هایی که بازار دید مثبتی به آن ها ندارد اغلب نسبت P/E کم تری دارند بخاطر این که بازار به رشد سود آوری این شرکت ها یا افزایش قیمت سهام آن ها در آینده بدبین خواهد بود.

ولی پرسش اصلی این است که نسبت P/E یک شرکت طبق چه رابطه و فرمولی مشخص می گردد. به منظور مشخص کردن نسبت P/E در بازار سرمایه در ابتدای امر می بایست نسبت نرخ بازده بدون ریسک را مورد تحلیل و بررسی قرار داد. این طور فرض کنید نرخ سود بانکی 20 درصد باشد، این بدان معنا خواهد بود که چنانچه شما 1 میلیون تومان پول را در بانک سرمایه گذاری کنید تقریبا 5 سال طول میکشد که به اصل سرمایه خود دست پیدا کنید. بنابراین در این حالت P/E بانک برابر 5 خواهد بود. پس وقتی که بنا داریم P/E بانک ها را مورد تحلیل و بررسی قرار دهیم از این نسبت و مقایسه آن با بانک بهره خواهیم گرفت.

آموزش تحلیل بنیادی و ارزش گذاری شرکت با استفاده از نسبت p/e
در این خصوص باید بیان داشت که در واقع یکی از راه های ارزش گذاری شرکت های بورسی که بسیار در میان سرمایه گذاران مرسوم می باشد، استفاده از نسبت P/E خواهد بود. در حال حاضر و به منظور محاسبه قیمت تحلیلی سهم می بایست 2 فاکتور را تحلیل و بررسی کرد که یکی سود تحلیلی هم سهم و دیگری P/E تحلیلی به حساب خواهد آمد. سود تحلیلی هر سهم سودی خواهد بود که سرمایه گذار با استفاده از صورت های سود و زیان شرکت متوجه خواهد شد. در همین راستا به فرمول زیر دقت فرمایید:

به همان صورتی که در فرمول فوق مشاهده می فرمایید در تحلیل بنیادی و ارزش گذاری شرکت ها از این طریق می بایست سود تحلیلی شرکت مد نظر را برآورد نمایید و در ادامه آن را در P/E تحلیلی ضرب کرده تا ارزش شرکت محاسبه گردد. در ادامه در گام نخست به دنبال سود تحلیلی شرکت خواهیم رفت. در این راستا به منظور محاسبه سود تحلیلی شرکت سرمایه گذار می بایست به مباحث تحلیل بنیادی شرکت ها تسلط کافی داشته باشد تا قادر باشد با بررسی صورت های سود و زیان شرکت قادر به برآورد فروش، بهای تمام شده و درآمد حاصل از سرمایه گذاری ها شود تا طبق آن قادر باشد سود شرکت را برآورد نماید.

در ادامه شایان ذکر است که سرمایه گذار سود برآورد شده به وسیله تحلیل بنیادی را می بایست در یک P/E ضرب نماید تا قادر باشد ارزش هر سهم شرکت را براورد نماید. البته لازم به ذکر می باشد که بعضی از سرمایه گذاران با استفاده از حاشیه سود خالص و حاشیه سود ناخالص به یک جمع بندی کلی از سود شرکت دست پیدا خواهند کرد که آن هم می بایست در p/e شرکت ضرب کنیم.

انواع مختلف P/E در ارزش گذاری شرکت ها
درباره این عنوان باید در نظر داشت که در ارزش گذاری شرکت ها سرمایه گذاران از P/E های گوناگونی استفاده می کنند که در این قسمت قصد داریم تمامی آن ها را بررسی نماییم.

ارزش گذاری شرکت به وسیله P/E تاریخی
این طور فرض کنید سود هر سهم شرکتی 100 تومان و قیمت سهم 800 تومان باشد، می توان گفت که در این حالت سهم با P/E=8 در بازار مورد معامله قرار خواهد گرفت. در ادامه این طور فرض کنید سود تحلیلی هر سهم در سال آتی 200 تومان برآورد گردد و قیمت سهم در بازار در محدوده 1600 تومان باشد، در نظر داشته باشید که در این حالت باز هم سهم با P/E=8 معامله خواهد شد و این روند را برای چند سال داشته باشیم.

در واقع این بیانگر این موضوع می باشد که سهم به صورت دائمی تمایل دارد در محدوده P/E تاریخی خود معامله گردد. حال با فرض تغییرات سود شرکت باز هم محدوده معاملاتی سهم در محدوده P/E تاریخی خود قرار خواهد گرفت؛ در حقیقت یعنی چنانچه برآورد سود شرکت برای سال آینده 300 تومان باشد باز هم سهم با p/e=8 در بازار و با ارزش 2400 تومان معامله می شود. البته این موضوع را در خاطر خود داشت باشید که در حالتی که روند سود سازی شرکت به کلی عوض شود و شاهد رشد فروش شرکت و افزایش سود آن در طی زمان باشیم شرکت از p/e تاریخی به p/e رشدی تغییر پیدا خواهد کرد.

ارزش گذاری شرکت به وسیله P/E میانگین بازار
در این مورد باید گفت که تعداد زیادی از شرکت هایی که در بازار سرمایه مورد معامله قرار گیرد همیشه با p/e میانگین p/e بدون رسیک بازار مورد معامله قرار خواهد گرفت. جالب است بدانید که برای بسیاری از شرکت های پتروشیمی و فلزات اساسی که در بازار مورد داد و ستد قرار می گیرند شاهد این موضوع می باشیم. از طرف دیگر نکته دیگری که در این باره وجود خواهد داشت این خواهد بود که تعداد زیادی از شرکت هایی که در گروه فلزی و پتروشیمی در حال داد و ستد می باشد روند سود آن ها در طی سالیان گوناگون با درصد اندکی کاهش و یا افزایش پیدا خواهد کرد و از آن جا که سرمایه گذار چشم انداز خوبی برای سهام این شرکت ها در نظرش نیست p/e آن سهم افزایش چشم گیری نخواهد داشت.

برای مثال این طور فرض کنید که سود یک شرکت پتروشیمی در سال 94 برابر 200 تومان، در سال 95 برابر با 210 تومان، در سال 96 برابر 195 تومان و در 97 برابر با 220 تومان باشد، این سیکل قیمتی را در نظر داشته باشید که با یک تغییر جزئی بالا یا پایین خواهد آمد، به همین علت سرمایه گذار در شرایط کنونی چشم انداز خوبی از افزایش سود شرکت در ذهن نخواهد داشت و از همین روی تمایل چندانی نخواهد داشت که p/e بالایی به شرکت دهد و می توان این طور بیان کرد که p/e سهم در ارزش گذاری به اندازه p/e بدون ریسک بازار یعنی معادل 5 با فرض سود 20 درصد بانکی می باشد. در واقع این بدان معناست که چنانچه سرمایه گذار برای سال جاری برآورد نماید که سود تحلیلی شرکت 230 تومان می باشد می بایست آن را در p/e تحلیلی معادل 5 ضرب کند و به این وسیله ارزش شرکت 1150 تومان برآورد می شود.

ارزش گذاری شرکت به وسیله P/E رشدی
در خصوص با این مورد باید در نظر داشت که شرکت های رشدی به شرکت هایی اطلاق می گردد که سود آن در طی بازه های زمانی گوناگون زیاد خواهد شد. این طور در نظر بگیرید که شرکتی در گزارش 3 ماهه خود سود 30 تومانی و در گزارش 6 ماهه خود سود 75 تومانی و در گزارش 9 ماهه خود سود 110 تومانی آن هم به شکل عملیاتی محقق کند، در ادامه و با نگاهی به فروش شرکت می توان به این نتیجه دست پیدا کرد که مقدار فروش شرکت افزایش پیدا کرده است و می توان انتظار افزایش بیشتر آن را در آینده نیز داشت. در واقع از آن جایی که فروش مقداری شرکت در روند رو به رشدی قرار دارد می توان به این نتیجه رسید که شرکت چشم انداز خوبی در آینده خواهد داشت. حال افرایش مقداری فروش می تواند به علت پیدا کردن بازار جدید و هم زمان با آن افزایش ظرفیت تولید و یا حتی طرح های توسعه ای شرکت باشد.

در انتهای محتوا و با در نظر داشتن این موضوعات سرمایه گذار چشم انداز خوبی به منظور پایداری و آینده شرکت در نظر خواهد داشت و به همین علت p/e سهم همگام با افزایش تقاضا برای خرید سهم افزایش پیدا خواهد کرد. در حال حاضر باید در نظر داشت که بخاطر چی شرکتی که پیش از این با p/e=6 در بازار مورد خرید و فروش قرار می گرفت امروزه با p/e=10 در بازار معامله می گردد. البته این مسئله را هم در ذهن داشته باشید که شرکت هایی که در آن سفته بازی به وسیله عده ای صورت می پذیرد p/e آن به شدت افزایش می یابد و چنانچه همراه با افزایش قیمت شاهد تفییر محسوسی در گذارش های بنیادی نباشیم شاهد کم شدن p/e سهم پس از رشد قیمت اخیر و خارج شدن سفته بازان از سهم می باشیم. امیدوارم که از مطالب این مقاله نهایت استفاده رو کرده باشید.