افزایش سرمایه چیست؟

کسانی که وارد بورس می شوند، با دنیای جدیدی از اسامی و اصطلاحات روبه رو می شوند و ممکن است معنای دقیق آن ها را ندانند. اگر تازه کار هستید، نگذارید این واژگان شما را بترساند یا ناامید کند. راستش خیلی از قدیمی های بورس هم تعریف درست برخی از این اصطلاحات را نمی دانند. افزایش سرمایه یکی از همین موارد است.

اتفاقی که برای شما می افتد، چیزی شبیه به این است: سهام یک شرکت را خریده اید. یک روز سهم بسته می شود. بعد از بازگشایی نماد متوجه می شوید که قیمت آن به مقدار چشمگیری (مثل 40 درصد) کاهش پیدا کرده است. ناراحت می شوید و به یکی از دوستان قدیمی خود زنگ می زنید. او می گوید که شرکت مورد نظر افزایش سرمایه داشته و شما باید از این اتفاق خوشحال باشید. تلفن را قطع می کنید، اما متوجه نمی شوید که باید از چه چیزی خوشحال باشید. دقیقا می خواهیم اینجا در مورد همین موضوع صحبت کنیم.

افزایش سرمایه چیست؟
برای این که به ساده ترین زبان بتوانیم مفهوم افزایش سرمایه را توضیح دهیم، یک مثال ساده می زنیم:

شما یک تاکسی می خرید و آن را در اختیار دوستتان می گذارید تا با آن کار کند. قرار است که در سود این کار (بعد از کم کردن تمام هزینه ها) شریک شوید.

برای این که مطمئن شوید تمام سرمایه خود را از دست نمی دهید، قرار می گذارید که اگر زیان حاصل از این کار به نصف قیمت ماشین رسید، تاکسی را بفروشید و باقی مانده سرمایه خود را نجات دهید.

50 میلیون تومان پول می دهید و ماشین خریده می شود. در این حالت سرمایه شما 50 میلیون تومان است. پس از مدتی یکی از حالت های زیر پیش می آید:

دوستتان می گوید در یک سال گذشته 50 میلیون سود کرده است. او پیشنهاد می دهد به جای این که سهم خود را بردارید، ماشین قدیمی را بفروشید و یک ماشین بزرگ تر بخرید که درآمد بیشتری دارد. اگر این پیشنهاد را قبول کنید، حالا شما 100 میلیون تومان پول نزد دوست خود دارید. (سرمایه خود را از سود افزایش می دهید.)
دوستتان می گوید که از سود این کار راضی بوده است. برای همین تصمیم گرفته که از جیب خودش 50 میلیون تومان روی پول ماشین بگذارد که با هم ماشین بزرگ تری بخرید. شما هم اگر دوست داشته باشید می توانید پول بگذارید، در غیر این صورت (چون او، هم پول گذاشته و هم دارد کار می کند) سهم بیشتری خواهد داشت. (سرمایه را با آورده جدید افزایش می دهید.)

متوجه می شوید که دوست شما 25 میلیون زیان کرده است. طبق قرار قبلی می خواهید ماشین را بفروشید و با اندوه و ناراحتی 25 میلیون باقی مانده را بردارید و بروید. اما متوجه می شوید که ماشین گران شده و حالا همین تاکسی را 100 میلیون تومان می خرند. زیان شما یک چهارم قیمت ماشین است. (سرمایه شما بدون ورود پول جدید افزایش پیدا کرده است.)
در تمام این حالت ها سرمایه شما تغییر می کند. افزایش سرمایه در شرکت ها هم چیزی شبیه به همین مثال است. شاید بد نباشد قبل از آن که وارد بحث شویم، یک بار دیگر به حالت های مختلف تغییر سرمایه فکر کنید.

افزایش سرمایه چطور رخ می دهد؟
وقتی شما سهام یک شرکت را می خرید، مالک بخشی از آن می شوید. طبیعی است که به عنوان مالک، در جریان اخبار مرتبط با شرکت خود باشید. بهترین جا برای دنبال کردن این اخبار سامانه کدال به نشانی Codal.ir است. برای افزایش دادن سرمایه، قدم به قدم اطلاعیه هایی در کدال قرار می گیرد.

قدم اول: پیشنهاد از طرف اعضای هیات مدیره
در اولین قدم، هیات مدیره شرکت، به مجمع عمومی فوق العاده پیشنهاد می دهد که سرمایه شرکت افزایش پیدا کند. این آگهی در سامانه کدال با عنوان «پیشنهاد هیئت مدیره به مجمع عمومی فوق العاده در خصوص افزایش سرمایه» درج خواهد شد.

می توانید این آگهی را در کدال جست وجو کنید و در جریان تمام افزایش سرمایه های پیشِ رو قرار بگیرید. در این مرحله هنوز افزایش سرمایه قطعی نیست و باید سازمان بورس و سهام داران آن را بپذیرند. معمولا در این آگهی مشخص می شود که سرمایه قرار است به چه مبلغی، از چه محلی و به چه دلیلی افزایش یابد. همچنین در یک فایل ضمیمه می توانید ببینید که سرمایه مورد نیاز برای چه مواردی به مصرف می رسد و این کار چه ریسک هایی به همراه دارد.

قدم دوم: نظر حسابرس و بازرس قانونی
بعد از درج آگهی پیشنهاد هیات مدیره، نوبت به بازرس و حسابرس قانونی می رسد که نظرشان را در مورد طرح توجیهی ارائه شده بیان کنند. نتیجه این بررسی آن ها نیز در سامانه کدال افشا خواهد شد.

قدم سوم: صدور مجوز
سازمان بورس با رؤیت مدارک و مستندات، مجوز لازم را صادر می کند. این آگهی با عنوان «اطلاعیه صدور مجوز افزایش سرمایه» بر روی سامانه کدال قرار می گیرد. حالا شرکت 60 روز برای افزایش دادن سرمایه فرصت دارد. دقت کنید که افزایش سرمایه در این مرحله هنوز قطعی نیست.

قدم چهارم: مجمع عمومی فوق العاده
حالا همه چیز آماده است. در این مرحله یک آگهی در سامانه کدال با عنوان «آگهی دعوت به مجمع عمومی فوق العاده» درج می شود.

معامله نماد به طور موقت و برای برگزاری مجمع عمومی متوقف خواهد شد. سهام داران که طرح توجیهی را مطالعه کرده اند، در مجمع فوق العاده حاضر می شوند. آن ها به انجام یا عدم انجام افزایش سرمایه رای می دهند.در صورت تصویب، «آگهی ثبت افزایش سرمایه» بر روی سامانه کدال می نشیند و نماد (با قیمت جدید) بازگشایی می شود.

طبیعی است که افزایش سرمایه فقط در پرتفوی کسانی تغییر ایجاد می کند که در زمان برگزاری مجمع فوق العاده، صاحب سهم بوده باشند. یعنی اگر روز قبل از بسته شدن نماد سهام را بفروشید یا بعد از بازگشایی آن را بخرید، هیچ تغییری در تعداد سهم های شما رخ نمی دهد.

قیمت سهم، قبل و بعد از افزایش سرمایه تغییر می کند که در مورد آن توضیح خواهیم داد.

انواع افزایش سرمایه
حالا بیایید با هم نگاهی بیندازیم به انواع افزایش سرمایه.

1) از محل سودهای انباشته
همان طور که می دانید، با خرید سهام یک شرکت، عملا مالک بخشی از آن می شوید. با این کار شما هم در تولید کالا یا خدمات توسط شرکت نقش دارید و از این عملیات سود می برید.

بخشی از درآمد شرکت، سالانه بین سهام داران تقسیم می شود. اما بخش دیگری از سود برای مخارجی مثل مخارج سرمایه ای (Capital Expenditure) نزد شرکت باقی می ماند. به این سود به اصطلاح سود انباشته می گویند.

شرکت می تواند از این منبع اقدام به افزایش سرمایه کند. از آن جایی که در این روش هیچ پول جدیدی به شرکت وارد نشده، لازم نیست سهام داران پولی به شرکت پرداخت کنند. در این صورت سهام جدید به صورت «سهام جایزه» و متناسب با درصد شراکتی که دارید، به شما تعلق خواهد گرفت.

اگر شما مالک 1 درصد از سهام شرکت باشید، پس از افزایش سرمایه درصد مالکیت شما چه تغییری خواهد کرد؟

در این مثال شما یک درصد از سهام شرکت را داشتید. یعنی 1 درصد از همه چیز (از جمله سود انباشته) به شما تعلق داشت. پس از افزایش سرمایه هنوز هم مالک یک درصد از سهام شرکت هستید و این عدد تغییری نخواهد کرد.

محاسبه قیمت سهم پس از افزایش سرمایه از محل سود انباشته
دقت کنید که در این روش، قبل و بعد از روز مجمع دارایی شما تغییر نمی کند. چرا که پیش از این هم مالک بخشی از سود انباشته بوده اید. قیمت باید به شکلی تغییر کند که «تعداد سهم ضرب در قیمت قبلی» برابر بشود با «تعداد جدید سهم ضرب در قیمت جدید».

قیمت باید به شکلی تغییر کند که «تعداد سهم ضرب در قیمت قبلی» برابر بشود با «تعداد جدید سهم ضرب در قیمت جدید».

در این روش قیمت سهم پس از بازگشایی از این فرمول محاسبه می شود:

مثال
قیمت پایانی یک پتروشیمی خیالی با نماد «شمثال» در آخرین روز معاملاتی پیش از افزایش سرمایه 2781 ریال بود. این شرکت سرمایه خود را به میزان 50% بالا برده است. قیمت سهم پس از بازگشایی چقدر خواهد بود؟

کافی است قیمت قبلی را بر 0.5+1 تقسیم کنیم. جواب برابر خواهید بود با 1854 ریال.

البته دقت کنید که این عدد، قیمت آغازی در زمان بازگشایی نماد است. ممکن است در حراج قیمتی بالاتر یا پایین تر از این قیمت کشف شود.

اگر شما 1000 سهم «شمثال» داشته باشید، پس از افزایش سرمایه، 1500 سهم در پرتفوی شما خواهد بود. میزان سرمایه شما در حالت قبلی 2781000 ریال بود. حالا شما 1500 ضرب در 1854 ریال سرمایه دارید. یعنی 2781000 ریال.

همان طور که می بینید از نظر تئوری، کسی که سهم را درست قبل از برگزاری مجمع خریده باشد هیچ سودی نمی برد و سرمایه اش بدون تغییر می ماند.

2) از محل تجدید ارزیابی
فرض کنید در زمانی که دلار کم تر از 4 هزار تومان بود، یک قطعه زمین می خرید و در آن کارخانه ای بنا می کنید. در این وضعیت شما a تومان سرمایه گذاری کرده اید. حالا به زمانی می رسیم که هر دلار نزدیک به 14 هزار تومان ارزش دارد.

در وضعیت جدید، قیمت ها تغییر کرده اند و حالا قیمت زمین، ماشین آلات و دیگر دارایی های مشهود و نامشهود شما تغییر کرده است. در این زمان می توانید سرمایه خود را با قیمت های جدید تعدیل کنید.

توجه کنید که در این حالت شما عایدی (Yield) نداشته اید. اصلا شاید هنوز تولید را شروع نکرده باشید. برای همین می گوییم که یک درآمد غیرعملیاتی حاصل شده است. یعنی درآمدی که از عملیات تولید به دست نمی آید. این درآمد با عنوان «مازاد تجدید ارزیابی» در صورت های مالی منعکس می شود.

در این نوع از افزایش سرمایه، ماهیت شرکت تغییری نمی کند و نمی توانیم بگوییم که «سرمایه مولد» به شرکت وارد شده است. بنابراین بعید به نظر می رسد که وضعیت سودآوری (زیان دهی) شرکت تغییر کند.

در ایران به دلیل وجود نرخ تورم بالا، افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی باعث افزایش میزان سرمایه شرکت می شود. اگر قیمت ها را تورم زدایی کنیم، متوجه می شویم که تجدید ارزیابی دارایی های مشهود به دلیل وجود استهلاک، در عمل می تواند منجر به کاهش سرمایه شرکت شود. (تجهیزات شرکت دیگر نو نیستند.)

اما دارایی های نامشهود مثل ارزش برند می توانند حتی با تورم زدایی هم رشدی چشمگیر داشته باشند.

محاسبه قیمت سهم پس از افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی
یک بار دیگر نماد شمثال را تصور کنید. اگر قیمت پایانی این سهم قبل از افزایش سرمایه 2781 ریال باشد، پس از افزایش سرمایه «قیمت نظری» سهم چقدر خواهد بود؟

به جای آن که سریع فرمول ارائه کنیم و با عددگذاری به جواب برسیم، بیایید کمی در مورد این معما فکر کنیم.

سرمایه شرکت قبل از تجدید ارزیابی n ریال بود. حالا شرکت P درصد افزایش سرمایه داده است. تعداد سهم هایی که شما داشته اید هم P درصد افزایش پیدا می کند. پس معقول است که قیمت بر P+1 تقسیم شود.

مثال
اگر قیمت سهم قبل از افزایش سرمایه 2781 ریال باشد، پس از 50% افزایش از محل تجدید ارزیابی، قیمت بر 1.5 تقسیم شده و به عدد 1854 می رسد.

همان طور که می بینید تغییر قیمت شبیه به حالت قبل است.

3) از محل آورده نقدی
در دو حالت بالا که گفتیم، افزایش سرمایه منجر به ورود سرمایه جدید به شرکت نخ واهد شد. اما ممکن است که یک شرکت سود انباشته نداشته باشد یا به هر دلیلی نخواهد سود انباشته خود را به مصرف برساند.در این صورت شرکت می تواند از محل آورده نقدی اقدام به افزایش سرمایه کند.

روش کار به این شکل است که شرکت پس از افزایش سرمایه، تعدادی حق تقدم را به سهام داران خود اعطا می کند. معنی حق تقدم این است سهام داران فعلی در افزایش سرمایه نسبت به سایرین تقدم دارند.بعد از آن که حق تقدم به شما تعلق گرفت، می توانید با پرداخت 100 تومان حق تقدم را به سهام عادی تبدیل کنید. (ارزش اسمی سهم ها در ایران 1000 ریال است.) این پولی که سهام داران پرداخت می کنند، همان آورده ای است که شرکت برای افزایش سرمایه به آن نیاز دارد.

تذکر
ممکن است شرکت از سهام داران بخواهد به جای 100 تومان، مبلغی بیشتر پرداخت کنند. مثلا ممکن است از شما بخواهد که در زمان پذیره نویسی، 150 تومان برای هر سهم بپردازید. به این کار، افزایش سرمایه از محل صرف سهام می گویند. در ترازنامه، صرف سهام در قسمت حقوق صاحبان سهام (Equity) قرار می گیرد.

اما ممکن است سهام داران نخواهند از حق تقدم خود استفاده کنند. در این صورت حق تقدم را در بازار عرضه می کنند. خریداران با پرداخت 100 تومان (علاوه بر قیمت حق تقدم)، مالک سهام شرکت می شوند.

نکته 1
قیمت حق تقدم با سازوکار عرضه و تقاضا صورت می گیرد و الزاما با قیمت سهم منهای 100 برابر نیست. مثلا تصور کنید که قیمت هر سهم شمثال 1854 ریال باشد. این طور نیست که قیمت حق تقدم این سهم (شمثالح) حتما 854 ریال باشد.

فرض کنید شمثالح با قیمت 500 ریال خریدوفروش شود. در این صورت با پرداخت 100 تومان دیگر (مجموعه 150 تومان) مالک سهمی 1854 ریالی می شوید.

شاید حق تقدم همین سهم 110 تومان قیمت پیدا کند. در این صورت با پرداخت مجموعا 220 تومان، یک سهم 1854 ریالی می خرید. اما چرا کسی حاضر می شود برای سهمی که کمی بیش از 180 تومان قیمت دارد، 220 تومان بپردازد؟ این موضوع دلیل جالبی دارد:

دامنه نوسان برای حق تقدم 10± است. اما سهام بورسی می تواند 5± نوسان داشته باشد. شاید برای سهم شمثال صف خرید تشکیل شود و اطمینان داشته باشید که قیمت هم چنان بالاتر می رود. به دلیل وجود صف خرید شما قادر نیستید سهم را بخرید، اما به دلیل دامنه نوسان بیشتر ممکن است حق تقدم قابل خرید باشد.

از سوی دیگر وقتی مطمئن هستید سهم قرار است رشد چشمگیری داشته باشد، رشد حق تقدم به دلیل دامنه نوسان بازتر، سریع تر رخ خواهد داد. به همین دلیل حق تقدم مورد توجه سفته بازها و نوسان گیرها قرار می گیرد. (در یک روز امکان بیست درصد نوسان برای این نماد وجود دارد.)

محاسبه قیمت سهم پس از افزایش سرمایه از محل آورده نقدی
افزایش سرمایه از محل آورده نقدی با موارد قبلی یک تفاوت عمده دارد. در این روش، جریان نقدی جدید به شرکت وارد شده است. برای همین نمی توانید قیمت سهم را با تقسیم بر «یک به علاوه درصد افزایش سرمایه» محاسبه کنید.

در مثال های قبلی، قیمت سهم بعد از افزایش سرمایه به شکلی تغییر می کرد که سرمایه شما طی این عملیات بدون تغییر بماند. یعنی به صورت تئوری، قیمت قبلی ضرب در تعداد سهام باید برابر می شد با قیمت جدید ضرب در تعداد سهام به علاوه تعداد سهام جایزه.

این جا هم «اصل بقا» برقرار است. با این تفاوت که بعد از افزایش سرمایه شما باید صد تومان برای پذیره نویسی سهام جدید پرداخت کنید. در نتیجه این رقم (100 تومان برای هر سهم) به سرمایه شما اضافه می شود.

مثلا تصور کنید که شما 1000 سهم 2000 تومانی دارید (دو میلیون تومان سرمایه). اگر شرکت 50% افزایش سرمایه بدهد، شما 1000 سهم و 500 حق تقدم خواهید داشت. برای این 500 حق تقدم باید 50 هزار تومان بپردازید. قیمت سهم پس از افزایش سرمایه باید به شکلی تغییر کند که سرمایه جدید شما 2 میلیون و 50 هزار تومان شود.

اگر همین قاعده را برای سهم به کار ببندید، به سادگی خواهید دید که قیمت جدید برابر می شود با:
آورده سهام داران برای هر سهم برابر است با 100 تومان. تأکید می کنم که از فرمول استفاده نکنید. بلکه بکوشید معنای این رابطه را درک کنید.

مثال
نماد شمثال از محل آورده 50 درصد افزایش سرمایه می دهد. قیمت سهم پس از افزایش سرمایه چقدر خواهد بود؟

قیمت پایانی در آخرین روز معاملاتی قبل از مجمع برابر بود با 2781 ریال. آورده ضرب در درصد افزایش معادل 50 تومان است. این دو عدد را با هم جمع و بر یک و نیم تقسیم می کنیم. (خودتان این کار را بکنید.) قیمت سهم پس از افزایش سرمایه برابر می شود با 2187 ریال.

طبیعی است که ارزش حق تقدم این شرکت خیالی (با نماد شمثالح) 1187 باشد، هرچند ممکن است با سازوکار عرضه و تقاضا قیمت بالاتر یا پایین تر از این عدد به دست بیاید.

نکته 1
اگر شما از شرکت طلب داشته باشید (مثل سود دریافت نشده) می توانید ما به تفاوت حق تقدم با سهام عادی را از این محل پرداخت کنید.

نکته 2
دقت کنید که اینجا هم بعد از بازگشایی نماد و پیش از پرداخت ارزش اسمی (100 تومان) دارایی شما در پرتفوی تغییری نمی کند.

ماده 141 قانون تجارت
یکی از عبارت هایی شاید به گوش شما بخورد، عبارت «ماده 141 قانون تجارت» است. حتی ممکن است بشنوید که «فلان شرکت صد و چهل و یکی شده است». خوب است که به این قانون هم اشاره ای بکنیم.

درست شبیه به مثال تاکسی در ابتدای بحث، اگر یک شرکت به خاطر زیان نیمی از سرمایه خود را از دست بدهد، هیات مدیره موظف است برای تصمیم گیری در مورد انحلال یا بقای شرکت، سهام داران را به مجمع فوق العاده دعوت کند.

هیات مدیره نمی تواند این موضوع را از سهام داران پنهان کند و در صورت عدم دعوت به مجمع، باید منتظر عواقبی جدی از جمله احکام جزایی باشد. اگر مجمع به انحلال شرکت رای بدهد که هیچ. شرکت منحل می شود و می رود پی کارش. (و حقوق صاحبان سهام بین آن ها تقسیم می شود. پولی که معمولا از قیمت سهم کم تر است.)

اما در صورت تمایل به بقا، دو راه وجود دارد:

راه اول، کاهش سرمایه
فرض کنید شرکت 100 ریال سرمایه داشته و 50 ریال زیان کرده است. اگر شرکت سرمایه خود را به 50 ریال کاهش دهد، دیگر مشمول ماده 141 نخواهد بود. کاهش سرمایه از راه هایی مثل تعدیل نیرو، فروش دارایی و... ممکن است.

راه دوم، افزایش سرمایه
فرض کنید شرکت 100 ریال سرمایه داشته و 50 ریال زیان کرده است. اما در زمان ثبت سرمایه قیمت بسیاری از دارایی ها پایین تر از امروز بوده است. مثلا زمینی که متری 1 ریال بود حالا متری 10 ریال می ارزد.

شرکت با افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی، سرمایه خود را به 1000 ریال افزایش می دهد. (حتما توجه دارید که با این عملیات، پولی به شرکت وارد نمی شود.) در شرایط فعلی، زیان شرکت خیلی کم تر از نصف سرمایه آن است. برای همین دیگر مشمول اصل 141 نخواهد بود.

در شرایط تورمی، قیمت ها با سرعت زیادی بالا می روند. برخی شرکت ها در ایران اگر تجدید ارزیابی کنند با افزایش های چندهزار درصدی مواجه خواهند شد. طبیعی است که زیان یک سال شرکت بتواند با نیمی از ارزش تاریخی دارایی ها قابل مقایسه باشد. مثلا شرکتی که سال ها پیش با سرمایه صد میلیارد راه اندازی شده، ممکن است حالا در یک سال بیش از 50 میلیارد ضرر کند. چرا که آن زمان صد میلیارد تومان خیلی پول بود و الان نه.

آیا افزایش سرمایه خبر خوب است؟
اگر بخواهم در یک کلمه به این سوال جواب بدهم باید بگویم «خیر». افزایش سرمایه به خودی خود نه خبر خوب است و نه خبر بد.

بیشتر افرادی که از بورس اطلاع کافی ندارند فکر می کنند «سهام جایزه» یک هدیه مجانی و بادآورده است و هر چه باشد خوب است. برای همین گاهی می بینیم برای یک شرکت زیان ده که قصد دارد سرمایه اش را افزایش دهد، بدون هیچ دلیل خاصی صف خرید تشکیل می شود.

نکته بسیار مهم این است که روز قبل و بعد از مجمع فوق العاده، چه سهام جایزه بگیرید چه حق تقدم، سرمایه شما تغییر نمی کند.

اما این خبر همیشه هم خبر منفی نیست. سوال مهم این است که چرا شرکت قصد جذب سرمایه جدید دارد؟ اگر ورود سرمایه جدید به معنی عملی شدن طرح هایی نوین باشد، تصویب افزایش سرمایه خبر خیلی خوبی است. اما اگر شرکت می خواهد با افزایش سرمایه زیان انباشته خود را بپوشاند و عملا راه را برای تولید زیان بیشتر هموار کند، بعید است اتفاق خوبی افتاده باشد.

اگر شرکت می خواهد با افزایش سرمایه زیان انباشته خود را بپوشاند و عملا راه را برای تولید زیان بیشتر هموار کند، بعید است اتفاق خوبی افتاده باشد.

فرض کنید یک شرکت برای راه اندازی یک خط تولید جدید و جسورانه قصد دارد از محل آورده سرمایه جذب کند. شما از این طرح به شدت استقبال می کنید اما مطمئن نیستید که بیشتر سهام داران با شما موافق باشند. در مجمع عمومی فوق العاده خیالتان از این بابت راحت خواهد شد.

از طرف دیگر پس از مجمع، نماد بدون سقف و کف در بازار معامله می شود. این خبر خوب (تامین سرمایه برای پروژه ای سودده) می تواند قیمت سهم را بیش از 5 درصد بالا ببرد. حتی اگر این اتفاق نیفتد (و مثلا قیمت سهم در بازگشایی منفی شود) از آنجایی که شما به سهم خوش بین هستید، می توانید سهم را در قیمت پایین خریداری کنید.

نتیجه این که افزایش سرمایه به خودی خود نه خوب است و نه بد.